Taksim Yayalaştırma Projesi
Taksim Yayalaştırma Projesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin[1] finanse ettiği ve Kalyon İnşaat[2] tarafından inşa edilen ve Taksim Meydanı’nin araç trafiğini tünellere alarak meydanı genişletme ve meydanın yanında bulunan Gezi Parkı'na AVM, otel, rezidans kullanımı için Topçu Kışlası'nı yeniden inşa etmek üzere hazırlanmış bir projedir. Meydan düzenlemesinin ilk kısmı biten projenin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar İstanbul 1. İdare Mahkemesi tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmesi dolayısıyla proje de iptal edilmiştir.[3] Ancak inşaat tamamlanmış, 13 Eylül 2013 tarihinde Taksim tünelleri açılmıştır.
Proje
[değiştir | kaynağı değiştir]Taksim Meydanı’ndaki trafiğin kısmen yer altına alınması hedefi bağlamında Tarlabaşı-Harbiye yönünde 400 metre, Harbiye-Tarlabaşı yönünde ise 320 metre uzunluğunda tüneller yapıldı. Bu proje sürecinde 14.315 adet fore kazık çakıldı.[2] Projenin ilk kısmının bitmesiyle yayalar; Taksim Gezi Parkı, AKM, Talimhane ve İstiklal Caddesi arasında trafik kesintisi olmadan yürüyebilmekteler. Projeyle beraber meydan yaklaşık 100 bin metrekarelik bir alana sahip oldu.
Ancak proje de yayalaştırma belediye meclisince oy birliği ile kabul edilmişken, sadece umumi hizmette kullanılmak koşulu ile tapuda İBB'ye tahsis edilmiş olan [4] Gezi Parkı'na Topçu Kışlası yapılması düzenlemesi sadece AKP’li üyelerin oylarıyla oy çokluğu neticesinde kabul edilmiş ve hakkında davalar açılmıştır. Tartışmanın ekseninde Gezi Parkı’nın büyük kısmının tahribatı ve kalan kısmının da kışla ortasında kalıp halkın kullanımının engelleneceği, kent merkezinde bu kadar yeşil alan sıkıntısı çekilirken kalan son yeşil alanlardan birinin yok edilecek olmasının yanı sıra AVM'nin esnafı ve bölge kültürüne olacak olumsuz etkisi vardır.
Mayıs 2013'te hükûmetin kışla konusundaki ısrarı Gezi Parkı olaylarının fitilini ateşleyen ana nedendir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]2007
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul Büyükşehir Belediyesi 21 Ağustos tarihinde yaptığı açıklamada trafiğin başka caddelere yönlendirilerek İstiklâl Caddesi ve Gezi Parkı arasında araç trafiğinin ortadan kalkacağını ve planlama çalışmalarının tamamlandığını söyledi. Projede herhangi bir tünel bulunmamaktaydı.[5]
2011
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eylül 2011’de İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Taksim Meydanı’nın tamamının yayalaştırılmasını kabul etti.[1]
2012
[değiştir | kaynağı değiştir]- 28 Haziran 2012 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi ilgili ön yeterlilik ihalesinin tamamlandığını açıkladı.[6]
- Koruma Kurulu Taksim yayalaştırma projesi için Ekim 2012 tarihinde onay verdi.
- 23 Ağustos 2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 11 firma katıldı. Projenin ihalesini Kalyon İnşaat 51 milyon 555 bin 370 TL bedel ile kazandı.[2][7][8]
- Taksim'i yayalaştırma projesinin ilk etabı 31 Ekim 2012 tarihinde başladı. İlk çalışmalar için Zambak Sokak, Cumhuriyet Caddesi ve Divan Oteli’nin bulunduğu bölge trafiğe ve çoğunlukla yaya ulaşımına kapatıldı.
2013
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şubat 2013'te Osmanlı dönemine ait bir kemere rastlanması nedeniyle inşaat çalışmalarına inşaatın belli bölgelerinde ara verildi.
- Henri Prost tarafından tasarlanan Gezi Parkı'nı Asker Ocağı Caddesi üzerinden karşıya bağlayan 70 yıllık yaya köprüsü İBB tarafından yıkıldı.[9]
- Nisan 2013 itibarıyla proje kapsamında yapılması gereken işlerin %50'si tamamlandı.
- Eylül 2013 itibarıyla projenin 1. kısmı tamamlandı.
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu proje için birçok sivil toplum kuruluşu, meslek odası, akademisyen olumsuz eleştirilerde bulundular. Getirilen eleştirilerin başında bu projenin bir yayalaştırma projesi değil de bir kimliksizleştirme projesi olduğu geldi. Ayrıca projenin çağdaş meydan düzenleme ve ulaşım planlama kurallarına uygun yapılmadığı eleştirileri de bazı kurumlar tarafından yapıldı. Tünel girişleri nedeniyle meydana yaya erişiminin zorlaşacak olması başka bir olumsuz nokta olarak vurgulandı. Ayrıca bu plan kapsamında yapılması önerilen Topçu Kışlası’nın şehrin ender yeşil alanlarından birisi olan Taksim Gezi Parkı’nı yok edecek olması başka bir olumsuz unsur olarak gösterildi. Bu bağlamlarda başta Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası ve Peyzaj Mimarları Odası olmak üzere, birçok semt sakini ve dernekleri projenin durdurulması için davalar açtılar.[8][10][11] Projenin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar İstanbul 1. İdare Mahkemesi tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmesi dolayısıyla proje de iptal edilmiştir.[3] Ancak Taksim yayalaştırma projesi tamamlanmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2013 Taksim Gezi Parkı protestoları
- Taksim Meydanı
- İstiklal Caddesi
- Atatürk Kültür Merkezi
- Taksim Gezi Parkı
- Yenikapı-Hacıosman Metro Hattı
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Taksim Yayalaştırma Projesi Animasyon Filmi17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi kabul edildi". Milliyet gazetesi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c "Taksim Meydanı 'Kalyon'a emanet". Sabah gazetesi. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2013.
- ^ http://sozcu.com.tr/2013/genel/topcu-kislasi-yapilamaz.html[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2013.
- ^ "Taksim için 240 günlük geri sayım". Radikal. 22 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
- ^ "Taksim Meydanı Düzenleme İnşaatı (1.Etap) yapım işi". İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
- ^ a b "Taksim'in 'can damarı'na 11 firma talip oldu". Radikal. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014.
- ^ "Taksim Meydanı Projesi'nin İlk Etap İhalesi Hakkında Basın Duyurusu - 22 Ağustos 2012". TMMOB Mimarlar Odası. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.
- ^ "Gezi Parkı buz kesti!". Radikal. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2013.