Tabut metinleri
Tabut metinleri, Birinci Ara Dönem'de başlayan tabutların üzerine yazılmış eski Mısır cenaze büyülerinin koleksiyonudur. Kısmen daha önceki Piramit Metinlerinden türetilmiştir, yalnızca kraliyet kullanımı için yapılmışsa da sıradan insanlardan oluşan bir hedef kitleye işaret eden, günlük arzularla ilgili önemli materyaller de içermektedir. Tabut metinleri MÖ 2100 yılına tarihlenmektedir.[1] Bir tabutun ücretini karşılayabilen sıradan Mısırlılar bu cenaze büyülerine erişebilmekteydi. Ayrıca Firavunun artık ölümden sonraki yaşam için özel hakları yoktu.[2][3]
Yaklaşık 1.185 büyüden oluşan bu koleksiyonun modern adından da anlaşılacağı gibi, bunlar çoğunlukla Orta Krallık tabutlarına yazılmıştı. Ayrıca mezar duvarlarına, stellere, kanopik sandıklara, papirüslere ve mumya maskelerine de yazılırdı. Bu nesnelerin bazılarının sınırlı yazı yüzeyleri nedeniyle, büyüler genellikle kısaltılarak, bazıları daha sonra Ölüler Kitabı'na kopyalanan uzun ve kısa versiyonları oluşturuldu.[3]
İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]
Göksel âleme odaklanan Piramit Metinlerinin aksine, tabut metinleri, Duat denen bir yerde Osiris tanrısı tarafından yönetilen öbür dünyanın yeraltı unsurlarına odaklanır. Herkese Osiris'in ölümden sonraki yaşamı sunulur ve hatta merhumdan "Osiris-[isim]" olarak bahsedilir. Bu yeraltı diyarı, ölen kişinin mücadele etmesi gereken tehditkar varlıklar ve tuzaklarla doludur. Tabut Metinlerinde yer alan büyüler, ölen kişinin bu tehlikelere karşı kendini korumasına ve “ ikinci bir ölümle ölmesine” olanak sağlamaktadır.
Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]
Tabut metni 1130, güneş tanrısı Ra'nın bir konuşmasıdır ve şöyle der:
Huzur içinde selamlayın! Çekişmeyi susturmak için kendi kalbimin yılan kıvrımından benim için yaptığı iyi işleri size tekrarlıyorum. . . .Herkes kendi zamanında nefes alabilsin diye dört rüzgarı yarattım. . . .Mütevazı olan da büyükler gibi yararlansın diye büyük tufanı yaptım. . .Her erkeği hemcinsi gibi yaptım ve yanlış yapmalarını emretmedim. Söylediklerime karşı çıkan onların kalpleridir. . . Terimden tanrıları, göz yaşlarımdan insanları yarattım.
Tabut metni 1031 merhum tarafından konuşulur ve cevap verir:
Gemimde doğru dürüst yelken açacağım, göğü geçerken sonsuzluğun efendisiyim. Uzuvlarımdan korkmuyorum, çünkü Hu ve Hike benim için o şeytani varlığı deviriyor.Aydınlık araziyi göreceğim, içinde yaşayacağım . . .Bana yol açın da Nun ve Amun'u göreyim! Çünkü ben gardiyanların yanından geçen Ah'ım . . .Onun portalını açma konusunda donanımlı ve etkiliyim! Bu büyüyü bilen herhangi bir kişi doğu göklerindeki Re gibi, cehennemdeki Osiris gibi olacaktır. Alev ona dokunmadan ateş çemberine inecek!
İki Yolun Kitabı[değiştir | kaynağı değiştir]
El-Berşeh'in (Deir El Bersha) Orta Mısır nekropolünden birkaç tabut, ölen kişinin Duat aracılığıyla yolculuğuyla ilgili büyülerin yanı sıra, öbür dünyanın benzersiz grafik temsillerini de içerir. İki Yol Kitabı olarak adlandırılan bu koleksiyon, Eski Mısır'ın yeraltı dünyasının haritasının ilk örneğiydi. İki Yol Kitabı, Yeni Krallık yeraltı dünyasının kitaplarının yanı sıra öbür dünyadan geçen yolların açıklamalarının bir tema olduğu Ölüler Kitabı'nın öncüsüdür. Tasvir edilen iki yol, bir ateş gölüyle ayrılan, Rostau'ya ve Osiris'in meskenine giden kara ve su yollarıdır.[3] Şu anda bilinen en eski kopya I. Ahanakht döneminde yaşamış olan Ankh adlı bir kadına aittir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "10 Oldest Religious Texts in the World". 28 Kasım 2017. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ancient Egyptian Literature, vol 1. London, England: University of California Press. 1975. ISBN 0-520-02899-6. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c The Egyptian Book of the Dead: The Book of Going Forth by Day. San Francisco: Chronicle Books. 1994. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Willems (24 Eylül 2019). "A Fragment of an Early Book of Two Ways on the Coffin of Ankh from Dayr al-Barshā (B4B)". The Journal of Egyptian Archaeology. 104 (2): 145-160. doi:10.1177/0307513319856848.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Raymond O. Faulkner, "Eski Mısır Tabut Metinleri",0-85668-754-5, 3 cilt, 1972–78.
- Ölümden Sonra Yaşama Dair Antik Mısır Kitapları, Erik Hornung,0-8014-8515-0
- Adriaan de Buck ve Alan Gardiner tarafından düzenlenen ve Chicago Üniversitesi Doğu Enstitüsü tarafından yayınlanan Mısır Tabut Metinleri
- Cilt 1, Büyü Metinleri 1-75 21 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 2, Büyü Metinleri 76-163 21 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 3, Büyü Metinleri 164-267 25 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 4, Büyü Metinleri 268-354 25 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 5, Büyü Metinleri 355-471 21 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 6, Büyü Metinleri 472-787 25 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 7, Büyü Metinleri 787-1185 25 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cilt 8, Piramit Metinlerinin Orta Krallık Kopyaları 5 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tabut Metinleri
- Eski Mısır Tabut Metinleri, Bölüm I 26 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Eski Mısır Tabut Metinleri, Kısım II 10 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Eski Mısır Tabut Metinleri, Bölüm III 26 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.