Sedanter yaşam tarzı
Sedanter yaşam tarzı, fiziksel aktivitenin hiç olmadığı ya da düzensiz olduğu bir yaşam tarzıdır. Sedanter yaşam tarzı yaşayan bir kişi halk dilinde sersem ya da tembel olarak bilinir. Yaygın olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bulunurlar. Sedanterlerin güçlü fiziksel aktiviteleri çok azdır veya hiç yoktur. Genelde okuma, televizyon seyrederken oturma, video oyunları oynama ve bilgisayar kullanımı gibi faaliyetlerde bulunurlar. Sedanter yaşam tarzı, ölümün önlenebilir sebepleri arasındadır. Ekran zamanı; bir kişinin bilgisayar, televizyon veya mobil cihaz ekranını seyrettiği zamandır. Aşırı ekran süresi olumsuz sağlık sonuçlarına neden olur.[1][2][3][4]
Sağlığa etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Sürekli oturmak ölüme neden olabilir. Günde 5 saatten fazla oturanlar için bu risk daha fazladır. Egzersiz ve vücut kitle indeksiyle ilişkili olmayacak şekilde tek başına bir risk faktörüdür. Hareketsizlik arttıkça kronik hastalıklara yakalanma riski artar. Günde 4 saatten daha fazla oturan insanlar, günde 4 saatten daha az oturan insanlara göre %40 daha fazla risk altındadırlar. Yine de, haftada en az 4 saat egzersiz yapanlar, günde 4 saatten az oturanlar kadar sağlıklıdır.[5][6]
Sedanter yaşam tarzının beraberinde getirdiği bazı hastalık riskleri şunlardır:
- Anksiyete[7][8][9]
- Kardiyovasküler hastalıklar
- Rektum kanseri
- Umutsuzluk[7][9]
- Yüksek tansiyon
- Lipit bozuklukları[7]
- Yetişkin ölümleri[10]
- Obezite[11][12]
- Osteoporoz[7][13][14]
- Bel fıtığı (Bel ağrısı)[15]
Çözümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Sağlık ve çevre konularında kaygıları olan bazı organizasyonlar insanları motorlu taşıtlara alternatif olarak bisiklet kullanmak ve yürüyüş yapmak gibi aktif seyahate teşvik etmektedirler.[16] Ayrıca bazı kuruluşlar çalışanlarını sürekli masa başında oturmak yerine arada bir yürümeye ve öğle yemeklerinden sonra çeşitli egzersizlere yönlendirmektedirler. Bazı kuruluşlar çalışanlarına tansiyonlarını ve kolesterollerini gösterebilmektedirler.[kaynak belirtilmeli]
Geçmiş[değiştir | kaynağı değiştir]
Egzersiz eksikliği, kasların zayıflaması yani kas atrofisine neden olur ve fiziksel yaralanmalara duyarlılığı arttırır. Fiziksel aktivite bağışıklık sistemini etkinleştiren etkenlerdendir;[17] fiziksel aktivitenin kısıtlanması genellikle bağışıklık sistemini zayıflatır. Lenf sistemindeki iletim, kas hareketleri ile desteklenmektedir, hastalıklarda uzun süreli hareketsizlikler hastalığın iyileşme süresini arttırmaktadır.[18]
Fiziksel aktivitenin tanınmış yararlarına rağmen, birçok yetişkin ve birçok çocuk nispeten hareketsiz yaşam tarzına[19][20] sahiptirler ve bu durumdan kurtulmak için bir çaba sarf etmemektedirler.
2008'de Birleşik Devletler Amerikan Ulusal Sağlık Mülakat Anketinde (NHIS) yetişkinlerin %36'sı inaktif kabul edilmiştir. Yetişkin katılımcıların %59'u haftada 10 dakikadan fazla süren şiddetli fiziksel aktivitelere asla katılmadıklarını söylemişlerdir.[21]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Amy E. Mark, M.sc.1 and Ian Janssen, Ph.D.1,2 (2008-03-28).
- ^ "Elsevier" 22 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Elsevier".
- ^ Olds, T.; Ridley, K.; Dollman, J. (2006).
- ^ smh.com.au - Sitting can lead to an early death: study 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2012-03-28
- ^ ama-assn.org - New Exercise Prescription: Don't Just Sit There: Stand Up and Move More, More Often 29 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., David W. Dunstan, PhD; Neville Owen, PhD, Arch Intern Med. 2012;172(6):500-501. doi:10.1001/archinternmed.2012.209, 2012-03-26
- ^ a b c d "Physical Activity" 25 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Depression and anxiety: Exercise eases symptoms" 9 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b Daniel M. Landers.
- ^ Biswas, A; Oh, PI; Faulkner, GE; Bajaj, RR; Silver, MA; Mitchell, MS; Alter, DA (20 January 2015).
- ^ "Obesity and Overweight for Professionals: Causes" 5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Overweight and Obesity: What You Can Do" 22 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Exercise and Bone Health" 4 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Osteoporosis — Frequently Asked Questions" 24 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Natural course and prognosis of intervertebral disc diseases 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "KidsWalk-to-School: Barriers and Solutions" 9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "How can I give my immune system a boost?" 14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Charansonney OL, Després JP. (2010).
- ^ "Physical Activity Statistics" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Statistics on Obesity, Physical Activity and Diet: England, February 2009" 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Pleis, John R.; Lucas, Jacqueline W.; Ward, Brian W. (2008).
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Judson, Olivia (2010-02-23). "Stand Up While You Read This"6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Opinionator. New York Times.
- Gardner, Amanda (2010-07-27). "Study: The longer you sit, the shorter your life"26 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Health Interactives. USA Today.
- Vlahos, James (2011-04-14). "Is Sitting a Lethal Activity?"10 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Magazine (New York Times).
