Pulay

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lida Borodulina, Erzyan elbisesiyle, Saransk, 1917. Kalçaların etrafına bir pulay bağlıdır.

Pulay, Erzyan halk kadınlarının giydiği kıyafetlerinin kemer olarak kullanılan bir parçasıdır.

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel Erzi kadın kıyafetleri Mordovya'nın birçok köyünde ve cumhuriyet dışında Erzyanların yaşadığı bölgelerde korunmuştur. Modern zamanlarda tatiller ve önemli olaylar vesilesiyle giyilmektedir. Günümüze ulaşan kostümler anneden kıza aktarılmaktadır.[1]

Kadın kostümü genellikle beyaz kumaştan yapılır ve pulay adı verilen kemerle bağlanan uzun beyaz bir gömlekten oluşur. Kolsuz kaftan tipi yakalı kırmızı veya mavi korsaj eteği tamamlamaktadır. Kostüm genellikle balık kulakları kullanılarak desenlenir.[2] Aynı zamanda pulay, Erzyan'ın kızlarının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Gençken giymeye başlayan kızlar bu giyim tarzını yaşlılığa kadar sürdürmüştür.

Pulay, genellikle at kılından ve yünden yapılan dokuma bir kemerdir ve ağırlığı üç ila beş kilogram arasında değişebilmektedir. Pulay, kalçadaki gömleğin üzerine giyilmektedir.[2] Pulay, desteksiz (pulokarks, tsökarks ) ve destekli(pulagay, pulay, pulaksh ) olarak iki türe ayrılmaktadır. Temeli 20–30 cm uzunluğunda dikdörtgen bir karton veya keçe parçasıdır. Önü desenlerle, düz düğmelerle, balık kulaklarıyla, püsküllerle, bakır zincirlerden yapılmış püsküllerle ve renkli boncuklarla süslenmektedir. İpliklerin dolaşmasını önlemek için özel bir solüsyonla ıslatılır.

Yetişkin bir kadın pulaysız dışarı çıkamazdı. Kültürde pulaysız dışarı çıkmak çıplak çıkmakla eşdeğerdi. Kadınlar yazın tarlada çalışırken bile pulaylarını çıkarmamaktaydılar. Pulay'ın kutsal, büyülü bir anlamı vardı ve koruyucu işlevler yerine getirmekteydi. Bunlardan birisi yoğun siyah ipliklerle dolanan nazar, bir kadını kısır yapamadığının düşünülmesidir.

Pulay ayrıca kadınlar için ısıtıcı bir madde olarak, soğuk algınlığını ve böbrek soğukluğunu önleyerek kullanılmıştır. Ağır bir pul, bir kadının vücudunu daha güçlü hale getirmekte ve uyluklarını ve baldırlarını daha yuvarlak hale getirmektedir.[3]

Makar Yevsevyev'in getirdiği Erzyan kadın kostümü Paris'teki Dünya Sergisinde altın madalyayla ödüllendirilmiştir.

Kadın cenaze elbisesinde ise pulay bulunmamaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Mordovia is a nationality of people. Mordva characteristic features". gigafox.ru. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  2. ^ a b "Набедренное украшение-пулай". www.museum.ru. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  3. ^ "САМОБЫТНОСТЬ КУЛЬТУРЫ МОРДОВСКОГО НАРОДА". school-science.ru. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020.