Osmanlı İmparatorluğu'nda Avrupalı Konsoloslar Tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İstanbul'daki eski Venedik Cumhuriyeti Elçiliği Binası (1840) - 1797'de Avusturya tarafından ele geçirilmiştir, günümüzde bina İtalya'ya aittir

Osmanlı İmparatorluğu'nda Avrupalı konsoloslar ilk olarak imparatorlukta ikamet eden tüccarların Padişah ile olan gayriresmî ilişkileriyle başladı. Bu ilişkiler Sultan tarafından verilen, dini özgürlükleri ve gayimüslimlerin ödemeleri gereken vergilerden muafiyeti garantileyen ahidnâmeler ile düzenleniyordu. Bu ilişkilerin dini içeriği zamanla azalmış ticari yönleri ön plana çıkmıştır.[1]

İtalyan şehir devletleri ilk olarak diğer İtalyan devletlerine çatışma içindeki güçler arasında barış oluşturmak için görev yerlerinde ikâmet eden elçiler tayin etmişlerdir. Onikinci yüzyıl ile birlikte İtalyan şehir devletlerinden tüccarlar örgütlenerek kednilerini Osmanlı İmparatorluğu'nda temsil etmeleri için konsoloslar seçmeye başladılar fakat kısa süre sonra bu konsoloslar resmi olarak hükûmet tarafından seçilmeye başlandı. Onbeşinci yüzyıl ile birlikte diğer Batı Avrupalı uluslar benzer uygulamalar benimsemişler ve diplomasi o zamandan beri bir Batı Avrupa olgusu olarak tanımlanmıştır.[2] Konsolosluk olgusunun bir diğer sebebi sınırların askeri anlamda katılaşmasıydı bu Avrupalıların farklı bölgelere zorla güç uygulayarak giremeyecekleri anlamına geliyordu böylece bu bölgelere girmek için ekonomik ve ticari bağları kullandılar.[3] Bu ilişkilerin ilk aşamalarında Osmanlı karşılık olarak Avrupa başkentlerine konsolos göndermedi bunun sebebi kısmen Hristiyan Avrupalıların Müslümanlara karşı, Müslümanların Hristiyanlara olduğundan daha az konuksever olmalarındandır.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]