Mudaito hanedanı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2023) |
Mudaito hanedanı (Modaytó hanedanı), Etiyopya'daki Aussa Sultanlığı'nın (Awsa Sultanlığı) yönetici hanedanıdır. La'o ve Doobi bölgelerinden gelen Afars'ın Asaihemara Modaito klanı tarafından kuruldu.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Aussa Sultanlığı (Afar Sultanlığı), daha önceki Aussa İmamlığının yerini aldı. İkinci yönetim, 1577'de, Adal Sultanlığı'nın Aussa ve Harar Sultanlığı olarak ikiye bölünmesiyle, Muhammed Jasa başkentini Harar'dan Aussa'ya (Asaita) taşıdığında ortaya çıktı. 1672'den sonra bir noktada Aussa, İmam Umar Din bin Adam'ın kaydedilen tahta çıkışıyla bağlantılı olarak reddetti ve geçici olarak sona erdi.[1] 26 Eylül 1725'te Mudaito Afars ve onların Harla müttefikleri, Kuzeydoğu Eli Da'ar'dan ve Andhar Kalu'nun orta batısından Aussa'yı işgal etti ve Awsa eyaletini yaktı.[2][3] Adali yerleşimlerini yağmalayarak Dobi ve Kalo aracılığıyla Modaito genişlemesine başladılar. Ertesi ay, İmam Selman'ın askerlerini yenerek 200 İmam askerini öldürdüler.[4] 1734'te Kedafo, Amoyta olarak imamlığa galip geldi ve Mudaito hanedanını kurdu. Padişahın birincil sembolü, büyülü özelliklere sahip olduğu düşünülen gümüş bir asaydı.[5]
Haziran 1764'te Mudaito, Evsa ve çevresindeki İmamlık kabilelerini alt ederek kontrol alanlarını genişletti. Temmuz 1809'da Amir Mahammad bin A'as Ali, babasının Evsa'da öldürülmesinin intikamını almak için Mudaito ile yüzleşti ancak başarısız oldu. Sonraki yıllarda, güçlü Adallar Mudaito'nun ilerlemesini durdurmaya çalıştığında Mudaito, Adali Debne We'ima'nın İmamlık yanlısı savaşçılarına ağır darbeler indirdi. 1814'te Mudaito, Adali Dardars'ın başkenti Tadjourah'ı işgal ederek Adali yöneticilerini öldürdü ve evleri yıktı. Bu, Afar tarihindeki güç mücadelesini, Mudaito'nun Evsa Sultanlığı'nın 1936'daki sömürge yeniden yapılanmasına kadar süren genişlemesine izin veren Mudaito'nun kuralı lehine şekillendirdi.
Hükümdarlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Aşağıda, Mudaito hanedanı yöneticilerinin (Amoyta) bir listesi bulunmaktadır.
| İsim | Ömür | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Notlar | Aile | Resim |
|---|---|---|---|---|---|---|
Kadhafo
| 1734 | 1749 | ||||
| Kadhafo Mahammad ibn Kadhafo | 1749 | 1779 | ||||
| Aydahis ibn Kadhafo Mahammad | 1779 | 1801 | ||||
"Asa" Aydahis ibn Mahammad ibn Aydahis
| 1801 | 1832 | First official Amoyta | |||
Hanfere ibn Aydahis
| 1832 | 1862 | ||||
Mahammad "Illalta" ibn Hanfere
| 1862 | 1902 | Won the battle of Arraddo against Menelik II in 1896. | |||
Mahammad ibn Aydahis ibn Hanfere
| 1902 | c. 1910 | Starting from 1902, the governorship of Mahammad ibn Aydahis was challenged by his cousins, the nine sons of his direct predecessor, Aydahis, Alimirah, Kadhafo, Hanfadhe, Alo and Yayyo (the later sultan) | |||
Yayyo ibn Mahammad ibn Hanfere
| c. 1902 | 1927 | ||||
Mahammad Yayyo
| 1927 | 1944 | ||||
Alimirah Hanfere
| 1944 | 2011 | In 1945 Awsa is incorporated into Ethiopia. Sultan in exile from 1975 to 1991 | |||
Hanfere Alimirah
| 2011 | currently in place | succeeded his father |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Geledi Sultanlığı
- Ifat Sultanlığı
- İshak Sultanlığı
- Walashma hanedanı
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Encyclopaedia Aethiopica, vol. 1, article on Afar literature
- Didier Morin, Dictionnaire historique des Afar, 2003