Mubarek Zonu
Mubarek Zonu (Rusça: Мубарекская зона Mubarekskaya zona), 1970'ler ve 80'ler boyunca Sovyetler Birliği hükûmetinin KGB teşvikiyle planladığı, lâkin başarısızlıkla sonuçlanan bir politika önerisi idi. Öneri kapsamında, 1940'larda Fergana Vadisi'nin farklı bölgelerine sürgün edilmiş Kırım Tatarlarını,[a] Kaşkaderya İli'ne bağlı, çoğunlukla sanayileşmemiş Mubarek İlçesi'ne almak öngörüldü. Önerinin amaçları ise, Kırım Tatarlarının yardımıyla bölgeyi sanayileştirmek, Kırım Tatarlarını Kırım'a geri dönme isteklerinden vazgeçtirmek üzere bunların Özbekistan'da kalıcı olarak "kök salma"larını sağlamak, ve Kırım ÖSSC'nin tekrar kurulması yerine Mubarek bölgesinde yeni bir Tatar bölgesini kurdurmak idi. Kırım Tatarları bu planı, kendilerini Özbekistan'a asimile ettirme, kendilerini "Mubarek Tatarlarına" dönüştürme, kendilerini Kırım'dan hariç tutma, Kırım ÖSCC'nin yeniden kurulmasını engelleme ve Kırım'dan uzak bir yerde yapay "vâdedilmiş topraklar" kurma teşebbüsü olarak gördüler; dolayısıyla, yalnızca az sayıda Kırım Tatarı bu planı destekledi veya bu önerilen bölgeye taşındı. Projeyi teşvik edenler Kırım Tatarları, sözde "atalarının evi" olan Orta Asya'da "kök salma"ya teşvik etme ve Kırım ile olan bağlantılarını yok sayma yönünde yoğun çabalarda bulundular, ancak tüm bunlara rağmen, sadece az sayıda Kırım Tatarının Mubarek'e taşındığı ve Kırım Tatarlarının Kırım'a geri dönme isteklerinden vazgeçmedikleri açığa çıkınca plan en sonunda feshedildi. Kırım Tatarları ile Kazan Tatarları dilbilimsel ve kökensel açıdan birbirlerinden her ne kadar farklı olsalar da, Mubarek Zonu planından önce, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi, "Kırım Tatar Sorunu"nu "çözmek" üzere, sürgün edilmiş Kırım Tatarlarını Tataristan ÖSSC'ne taşınmaya ve Kazan Tatarları ile "yeniden birleşme"ye teşvik etmeye çalışmış, ancak bu öneri de Kırım Tatarları tarafından reddedildi.[1][4][5][6][7][8]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bu dönemde hükümet, bu Kırım Tatarlarını "eskiden Kırım'da yaşayan Tatar uluslular" olarak tanımlardı.[1][2][3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Bekirova, Gulnara (2004). Крымскотатарская проблема в СССР: 1944-1991 (Rusça). Оджак. s. 155. ISBN 978-966-8535-06-2. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Bekirova, Gulnara (2005). Крым и крымские татары в XIX-XX веках: сборник статей (Rusça). с.н. ISBN 978-5-85167-057-2. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Bekirova, Gulnara (2011). Официальные решения власти по крымскотатарской проблеме в 1970-х годах (PDF) (Rusça). Ukrainian Oriental Studies. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Dergachev, Vladimir (2008). "Геополитическая трансформация Крыма". Вестник аналитики. 3. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Национального движения крымских татар. "Об участниках программы "Мубарекская и Крымская зоны"". НДКТ (Rusça). 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Vyatkin, Anatoly (1997). Крымские татары: проблемы репатриации (Rusça). Ин-т востоковедения РАН. s. 158. ISBN 978-5-89282-031-8. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Samizdat materials: Volumes 10-20 (Rusça). Ohio State University, Center for Slavic and East European Studies. 1984. s. 25. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ Kudusov, Ernst (1991). Противостояние продолжается: записки диссидента. Simferopol. s. 23. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2021.