Kullanıcı:Snowfal·l/Quebec

Vikipedi, özgür ansiklopedi

1791 Antlaşması'ndan sonra Aşağı Kanada adını aldı ve 1867'de Kanada Konfederasyonu'nun ilk dört eyaletinden biri haline geldi.

1875'te Boucherville, Milli eğitim bakanlığını kaldırdı ve Fransız Kanadalılar'ın eğitimi sıkı sıkıya rahiplerin eline bırakıldı. Protestan istilayı önlemek için "beşiklerin öcü"nü savundu.

Maurice Duplessis'nin, laikler ve Liberaller bakımından "Büyük Kötülük" dönemi olan gerçek egemenlik dönemi başladı.

1960 Seçimlerinde büyük bir zafer kazanan Liberaller, Union Nationale'in çıkardığı 44 milletvekiline karşılık 50 milletvekili çıkardılar. Jean Lesage yönetiminde kurulan yeni hükümetin başlattığı reformlar, "Sessiz Devrim"i meydana getirdi: iktisadi alanda reformlardan bir kısmının hedefi Amerikalıların veya İngiliz asıllı Kanadalıların işletmelerinin ye sermayelerinin etkisini azaltmak (elektrik üretiminin devletleştirilmesi gibi) ve sanayileşmeyi geliştirmekti; sosyal alanda eski sosyal yapılara el atıldı ve mesela Katolik Kilisesi'nin eğitimdeki fiili tekeli, bir Kamu Eğitimi Bakanlığı'nın kurulmasıyla yumuşatıldı.

özel işletmenin ve büyük Amerikan şirketlerinin sadık bir savunucusuydu; işçileri destekleyen Montréal başpiskoposu monsenyör Charbonneau, 1950'de istifa etmek zorunda kaldı. Bu tür toplumsal çatışmalar, Québec'teki derin değişimleri göze çarpacak duruma getirdi. Sanayinin çarpıcı büyümesi ve kentlerdeki hızlı gelişim, toplumsal yapıları derinden değiştirdi. Büyük kentlerdeki proletarya örgütlendi, orta sınıflar hızla çoğaldı ve tutucu kırların egemenliği sona erdi. 1960'ta, kentlerin aldıkları oy oranında temsil edilmemelerine rağmen, Jean Lesage önderliğindeki Liberaller büyük bir zafer kazandı. Yeni hükümet, "Sessiz Devrim" denilen reformlara girişti. Milli eğitim bakanlığının yeniden kurulması, Kilise'nin eğitim üzerindeki tekelini hafifletti.[1] Elektrik ulusallaştırılarak, enerji dağıtımı plana bağlandı, iş yasası çağdaşlaştırıldı ve yoksullara yardım geliştirildi. Bunlara koşut olarak bağımsızlık isteği de gelişti.[2]

Toplulukların bazısı ise milli kurtuluş mücadelelerine sömürgecilik aleyhtarı bir savaş gözüyle bakıyordu. Bu görüş açısından hareket eden bazı militanlar şiddet hareketlerine başvurulmasını öğütlediler. 1963'te Montréal'de patlayan bombalar birçok kişinin ölümüne sebep oldu.

Üçüncü dünyadaki kurtuluş savaşımlarından esinlenen Québec Kurtuluş Cephesi (Front de libération du Québec (FLQ).

Bu radikal davranışlardan ürküntüye kapılan kırların oylarından son bir kez yararlanan Union Nationale, 1966'da Daniel Johnson'ın önderliğinde yeniden iktidara geldi.

General de Gaulle'lin Montréal Dünya Sergisi'ni ziyareti (Temmuz 1967), olayların hızlanmasına yol açtı. Québec halkının coşkunlukla karşıladığı de Gaulle, nutuklarında kaderlerine hakim olmaları gereken "Kanadalı Fransızlar"ın

Montréal'de verdiği kısa nutku Vive le Québec libre ("Yaşasın hür Québec") diye bağırarak bitirmesi, federal hükümetin şiddetli tepkisiyle karşılaştı; bunun üzerine de Gaulle, Ottawa'ya yapacağı ziyareti iptal etti. O tarihten sonra Québec ile Fransa arasında Ottawa'yı işe karıştırmadan önemli iktisadi ve kültürel anlaşmalar imzalandı.

1967'de milliyetçi istekler, general de Gaulle'ün ziyareti sırasında uluslararası bir destek kazandı (general de Gaulle Montréal'de, "Yaşasın Özgür Québec!" diye haykırdı).

1968'de D. Johnson öldü. Ardılı Jean-Jacques Bertrand, özellikle yeni göçmenlere çocukları için eğitim dili olarak İngilizceyi seçmek hakkını veren "Bill 63"ün kabul edilmesi dolayısıyla, artan bir siyasal ve toplumsal çalkantıyla uğraşmak zorunda kaldı. 1970'te Robert Bourassa önderliğindeki Liberaller, René Lévesque'nin önderlik ettiği ve oyların %24'ünü kazanan Parti Québécois (PQ), 1968'de kuruldu) adayları karşısında büyük bir zafer daha kazanarak yeniden iktidara geldiler. Québec Kurtuluş Cephesi'ndeki (FLQ) genç bağımsızlıkçıların düş kırıklığı, terörcü bir suikastlar dalgasına dönüştü ve Çalışma bakanı Pierre Laporte'un kaçırılıp öldürülmesiyle bu terörcü girişim doruğuna erişti (ekim 1970).

1970 Nisanındaki eyalet seçimlerinde Union Nationale hükümeti yenilgiye uğradı ve seçimi Liberal Parti kazandı. Partinin lideri Robert Bourassa'nın 12 Mayısta göreve başlayan hükümeti, ilk adımda kargaşalıklarla uğraşmak zorunda kaldı. Montréal'deki İngiliz ticaret ataşesi James Cross (5 Ekim) ve Québec çalışma bakanı Pierre Laporte (10 Ekim), Front de libération du Québec mensuplarınca kaçırıldılar. Olağanüstü tedbirlere rağmen Laporte öldürüldü (17 Ekim).[3] İngiliz ataşesi Cross ise, onu kaçıranlarla mübadele edilmek niyetiyle kurtarılabildi.[4] Çalışma bakanını öldürmekle suçlanan iki kişi ise müebbet hapse mahkum edildi.[5]

Robert Bourassa'nın liberal hükumeti, Québec'e, gerek ekonomik, gerek uluslararası planda önemli ilerlemeler sağladı, ama gelişigüzel liberalizmi onu, skandallara ve toplumsal anlaşmazlıklara sürükledi. Aynı zamanda, geleneksel sanayi kesimlerinde (dokuma, ayakkabı) durumunun bozulması, Montréal bölgesinde işsizliğe ve hoşnutsuzluğa yol açtı. Politika alanında Bourassa, birçok girişimi başarıya ulaştırdı. Ne var ki Fransızca'nın önceliğini onaylayan yasanın Ağustos 1974'te kabul edilmesi bağımsız muhalefetin ve iş çevrelerinin şiddetli eleştirilerine konu oldu.

Kasım 1976'da yapılan eyalet meclisi seçimlerinde René Lévesque'in Parti Québécois, 110 sandalyeden 70'ini kazanarak iktidar oldu. Liberaller 27 sandalye kazanırken, öbür sandalyeler sağ partiler arasında dağıldı. Québec'de sokakta taşkınlıklar, iş çevrelerinde de sinirlilik baş gösterdi.

Parti Québécois hükümeti, ateşli bir ortam içinde işe başladı. Federal alanda güçlükler içinde bulunan Pierre Trudeau, Parti Québécois'ni ti başarısına bir can simidi gibi sarıldı. Ülkeyi Union Nationale etrafında seferber etmek umuduyla, eyaletleri karşı karşıya getirme yolunu seçti. Gerçekte Trudeau, bu seçimiyle siyasal düşlerinin çöküşünü hazırlıyordu. Federal başbakanın Lévesque'e yönelik saldırıları büyük bir yankı yapmadı ve Lévesque Kanada içinde olduğu gibi dışında da saygınlığını sürdürdü. Québec'i etkinliği zaten sınırlı olan enflasyona karşı federal mücadele örgütünden çekti. Federal ikidillilik siyasetinin yarı başarısızlığı ileri sürerek, Ağustos 1977'de Québec'de Fransızca'yı tek dil olarak kabul eden yeni bir yasa çıkarttı. Ama bu yasa, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Aralık 1979'da Yüksek Mahkeme'ce yürürlükten kaldırıldı. Öte yandan Lévesque, ekonomik alanda sosyal ortaklar arasında karşılıklı bir anlaşma siyaseti oluşturmaya çalıştı. Federal hükümetin de körüklediği, iş çevrelerini saran korkuları gidermeyi amacıyla girişilecek millileştirme tasarılarını yalnız amyant sanayii kesimine uyguladı. Bunun üzerine stratejisini gözden geçirmek zorunda kalan Trudeau, 1977 sonbaharında Kanada Birliği üzerinde durum saptaması yapmak amacıyla bir federal komisyon oluşturdu. Eylül 1977'de kabinede yapılan bir değişiklikten yararlanarak, eyaletler arası ilişkileri düzenlemekle görevli federal bir bakanlık kurdu. "Yenilenen bir federalizm" için bir dizi önlem ilan etti: Ülkeyi bağımsız anayasaya kavuşturma, azınlıkların dil haklarının güvence altına alınması, eyaletlerin kendilerine özgü bir biçimde temsil edilmelerine güç kazandırmak amacıyla senatonun yeni bir düzene sokulması, vb. Trudeau'nun anayasa değişikliği üzerindeki tasarılarının tümü muhafazakar muhalefetin düşmanlığını çekti ve eyaletlerde de kuşku uyandırdı. 1979 başında giderek zayıflayan ve kendisini tümüyle yalnız bulan Trudeau, Mayıs 1979'da seçim yapılacağını açıkladı.[6]

Seçim sonunda muhafazakarlar başarı kazandılar ve Joe Clark, Trudeau'nun 11 yıllık saltanatına son verdi. Bu seçimler, Fransızca konuşan liberal bir Québec ile çoğunluğu İngilizce konuşan eyaletler arasındaki kopukluğu yeniden ortaya çıkardı. Liberaller yalnız Québec'de toplam sandalyelerin üçte ikisini kazanırken, muhafazakarlar burada güç duruma düştüler ve Clark, Québec'i kendi hükümeti içinde temsil etmekte bile büyük güçlük çekti. Şubat 1980'de yapılan genci seçimlerde liberal parti salt çoğunluğu salladı. Québec'de, sanılanın tersine Trudeau'nun partisini destekledi. Trudeau yeniden başbakan oldu. Québec'in egemenliği ile ilgili halkoylamasında Québecliler, Parti Québécois'nin "egemenlik-birlik" tasarısını, oyların yüzde 59,5'i ile reddettiler. 1980-1981'de Trudeau, merkezi yönetimi güçlendirerek, eyaletlere uygun bir anayasanın kabülünü umarak, halkoylamasında "hayır" diyenleri düş kırıklığına uğrattı. İngilizce konuşanların bile katılmasıyla giderek güçlenen Parti Québécois, Nisan 1981 seçimlerinde 122 sandalyeden 80'ini kazanarak büyük başarı kazandı.

  1. ^ Demers, Tristan (2010). Tintin et le Québec: Hergé au cœur de la Révolution tranquille. Montréal: Hurtubise. ISBN 9782896470808. 
  2. ^ Rouillard, Jacques (28 Eylül 2010). "La mythique Révolution tranquille". Le Devoir (Fransızca). Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  3. ^ Gervais, Lisa-Marie (2 Ekim 2010). "James Cross en entrevue au Devoir - «J'ai toujours cru que j'allais mourir»". Le Devoir (Fransızca). Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  4. ^ Noël, Jean-François Nadeau, Dave (21 Ocak 2021). "Décès de l'ancien otage du FLQ James Richard Cross". Le Devoir (Fransızca). Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  5. ^ Morf, Gustave (2003). Comprendre l'acte terroriste. Sainte-Foy, QC: Presses de l'Université du Québec. ISBN 978-2-7605-1223-8. 
  6. ^ Linteau, Paul-André (1989). Histoire du Québec contemporain De la Confédération à la crise (1867–1929) (2. bas.). Montréal, Kanada: Les Éditions du Boréal. ISBN 978-2-89052-297-8.