Kullanıcı:Nadajsız/deneme tahtası

Konstantin Petrovich Pobedonostsev (Rusça: Константи́н Петро́вич Победоно́сцев; 30 Kasım 1827 – 23 Mart 1907), Rus devlet adamı, hukukçu ve öğretmen.

II. Aleksandr, III. Aleksandr ve I. Nikolay olmak üzere üç çar döneminde danışmanlık yapmıştır. Rus Çarı III. Aleksandr'ın döneminde reform karşıtı görüşlerin önde gelen sözcüsü ve imparatorluk politikalarının arkasındaki gizli güç hâline gelen Pobedonostsev, 1880 yılında Kutsal Sinod'a ober-prokuror (kilise yüksek temsilcisi) olarak atanmış ve 1905 Ekim Manifestosu'nun yayımlanmasıyla istifa etmiştir.

Siyaset, hukuk, sanat ve kültür üzerine kaleme aldığı eserlerde, demokratik ve liberal hareketleri Rus halkının millî ve dinî birliğinin düşmanları olarak tasvir etmiştir. Siyasi ve dinî birliğin korunduğu uyumlu bir toplum inşa etmenin ancak Rus toplumunun düşünce ve davranışlarının yakından takip edilmesi ve denetlenmesiyle mümkün olduğunu savunmuştur.

Hayatı

Pobedonostsev, 1827 yılında dünyaya geldi. Babası Moskova Devlet Üniversitesinde edebiyat profesörü, dedesi ise rahipti. 1841'de hukuk okumak için Sankt-Peterburg'a gitti. 1846'da mezun olduktan sonra Senato bünyesinde bulunan hukuk departmanında çalışmaya başladı. Departmanın görevi, Moskova çevresindeki guberniyaların hukuk davalarına bakmaktı. Pobedonostsev, bu departmanda bilgisi ve çalışkanlığıyla öne çıktı ve hızla terfi etti.

1860'tan 1865'e kadar Moskova Devlet Üniversitesi'nde Medeni Hukuk Profesörü olarak görev yaptı. 1861'de Çar II. Aleksandr'ın oğlu ve varisi Nikolay'a hukuk ve yönetim teorisi dersleri vermek üzere saraya davet edildi. 1865'te genç Nikolay ölünce bu sefer kardeşi Aleksandr'a ders vermesi için görevlendirildi. Bunun üzerine Pobedonostsev 1866'da kalıcı olarak St. Petersburg'a taşındı. 1880 yılında Senato üyeline seçildi ve akabinde Kutsal Sinod'un başına getirildi. Böylelikle Rus Ortodoks Kilisesinin idaresini de devralmış oldu.

Pobedonostsev, III. Alexander'ın döneminde İmparatorluk Rusya'sının en etkili kişilerinden biriydi. Alexander'ın 29 Nisan 1881 tarihli manifestosunun fikir babasıydı. Bu manifestoyla çarın otoritesini sınırlamaya yönelik her türlü girişimi mahkûm eden Pobedonostsev, Loris-Melikov'un imparatorlukta temsilî bir yapı kurma çabalarına da son vermişti.

Pobedonostsev, daima tavizsiz bir muhafazakâr olmuş ve keskin fikirlerini cesurca ifade etmekten asla çekinmemiştir. St. Petersburg'daki evi monarşist radikaller için bir merkez gibiydi. III. Aleksandr'ın ölümünden sonra nüfuzunu büyük ölçüde kaybetti.

8 Mart 1901'de, sosyalist bir memur ve istatistikçi olan Nikolai Lagovsky, ofisinin penceresinden ateş ederek Pobedonostsev'i öldürmeye çalıştı. Altı kez ateş etti fakat hiçbirinde hedefi bulamadı. Pobedonostev'in "kilise okulları aracılığıyla halk arasında batıl inanç ve cehalet yaydığını" söyleyen Lagovski 6 yıl katorga cezasına çarptırıldı.

Pobedonostsev, 1901'de Tolstoy'un aforoz edilmesini emretti.

Japonya ile yapılan feci savaşın akabinde cereyan eden Rus Devrimi sırasında, yaklaşık 80 yaşında olan Pobedonostsev kamu işlerinden emekli oldu. 23 Mart 1907'de öldü.

Hukukçu kimliği

Pobedonostsev, çoğunlukla bir devlet adamı ve düşünür olarak bilinse de, Rus medeni hukukuna olan katkısı önemlidir. Genellikle 19. yüzyılın en eğitimli Avrupalı hukukçularından biri olarak kabul edilir. Başlıca eseri sırasıyla 1868, 1871 ve 1880 yıllarında yayınlanan üç ciltlik "Medeni Hukuk Dersleri" (Курс гражданского права) idi. Eserden yapılan alıntıların Senato Hukuk Kurulu kararlarında dayanak olarak kullanıldığı bildirilmektedir. Yazarın Rus medeni hukuku hakkındaki derin bilgisi, ortak arazi hukuku gibi daha önce yeterince araştırılmamış birçok alanın tanımlanmasıyla sonuçlanmıştır.

Buna ek olarak Pobedonostsev, 1865 yılında Moskovskie Vedomosti'de II. Aleksandr'ın yargı reformu hakkında isimsiz yayımlana birkaç makalenin de yazarıdır.

Doktrinler ve politikalar

Pobedonostsev, insan doğasının günahkâr olduğu görüşünü savunmuş, özgürlük ve bağımsızlık ideallerini nihilist gençliğin tehlikeli hayalleri olarak görmüş ve reddetmiştir.

"Bir Rus Devlet Adamının Düşünceleri" (1896) adlı eserinde otokrasiyi desteklemiş; seçimleri, temsil ve demokrasiyi, jüri sistemini, basını, ücretsiz eğitimi, hayır kurumlarını ve sosyal reformları kıyasıya eleştirmiştir. Temsilî hükûmeti küçümsemiş ve tüm Rusya'yı kapsayan bir parlamento fikrini reddetmiştir. Ayrıca Sosyal Darwinizmi, Darwin'in Evrim Teorisinin hatalı bir genellemesi olarak kınamıştır.

Pobedonostsev, II. Aleksandr'ın saltanatının ilk yıllarında Slavofillerden uzak durmakla birlikte, Batı kurumlarının kendi içinde hepten kötü ve Rusya'ya tatbik edilemez olduğunu savunuyordu. Çünkü one göre, bu kurumların Rus tarihi ve kültüründe bir karşılığı yoktu ve bu kurumlar Rus halkının ruhuna da aykırıydı. İşte bu dönemde Alexander Herzen'in radikal dergisi Rusya'dan Sesler'de bu fikirlerini uzun uzadıya tartışığı makaleler kaleme aldı.

"Pespaye kalabalığın dayanılmaz diktatörlüğü" olarak tanımladığı demokrasiye şiddetle karşı çıktı. Parlamentoların, jüri yargılanmasının, basın özgürlüğünün ve laik eğitimin istenmeyen ucubeler olduğunu savundu. Bir Rus Devlet Adamının Düşünceleri adlı eserinde bunların hepsini ciddi bir analize tabi tutmuştur.[11] Bir keresinde Rusya'nın "zaman içinde dondurulması" gerektiğini söyleyerek otokrasiye olan tam bağlılığını göstermiştir.

Bu tehlikeli Batı düşüncesinin ürünlerine karşı, halkın vis inertiae'sinde (eylemsizlik) ve kitlelerin geçmiş yüzyıllar boyunca peyderpey ve kendiliğinden gelişen kurumlara olan saygısında bir denge buldu. Ona göre toplum, tıpkı bir ağacın büyümesi gibi doğal bir şekilde gelişir. İnsan zihni, toplumsal gelişimin mantığını algılayamaz. Toplumsal reform girişimi, bir şiddet eylemi ve suçtur. Bu öncüllerden çıkarılan pratik sonuçlar arasında, otokratik gücün korunması ve halk arasında Millî Kilisenin ritüellerine duyulan geleneksel saygının teşvik edilmesi gerekliliği de yer almaktadır.

Pobedonostsev, III. Alexander'ın Ruslaştırma politikasında önemli bir etkiye sahipti. Bu durum, milliyetçi propagandada ifadesini bulmuştur.

Antisemitizm

III. Aleksandr'ın yönetimi sırasında alınan Yahudi karşıtı tedbirler büyük ölçüde Pobedonostsev'in tavsiyeleriyle hayata geçmiştir. Bunlar, Yahudilerin yerleşim sınırı (Черта́ осе́длости) içinde bile kırsal alanlardan ve ştetl'lerden çıkmasını yasaklayan geçici "Mayıs Kanunları" ile başladı. Mayıs Kanunları geçici olmasına karşın yürürlükten kalkmadı; Yahudilerin büyük şehirlerden sürülmesine, eğitiminde kayıt kotasına tabi tutulmalarına ve yerel seçimlerde oy kullanmalarının yasaklanmasına varan politikalarla varlığını sürdürdü.

Arjantin'de Yahudiler tarafından kurulan tarım kolonileriyle yakından ilgilenen İngiliz yazar Arnold White, bu konu hakkında görüşlerini almak üzere Pobedonostsev'i ziyaret etmiştir. Bu ziyarette Pobedonostsev, White'a şunları şöylemiştir: "Yahudi ırkı, karakter olarak asalaktır; uzakta ve kendi başına kalsa da yaşamını sürdürebilmek için başka bir ırkın "ev sahibi" olarak varlığına ihtiyaç duyar. Onu canlı organizmadan alıp bir kayanın üzerine koyarsanız ölür. Toprağı işleyemez."

Kilise politikaları

Pobedonostsev, Çar II. Aleksandr'ın 1860-1870'lerde gerçekleştirdiği Büyük Reformları başlangıçta memnuniyetle karşılamıştı. Ancak kısa süre sonra köylü kesimin ve bürokrasinin zayıflamasından endişe duymaya başladı. Rusya'ya istikrarı yeniden kazandırmak için çar ve halkı arasında daha derin bir manevi birliğe ihtiyaç olduğuna karar verdi. Aleksandr 1881'de tahta çıktığında, Pobedonostsev'in hem kilise hem de devlet işleri üzerindeki nüfuzu hızla arttı. Düzeni sağlamak için tüm reform çabalarını bastırdı. 1860'larda yapılan reformlarda Protestanlık ve diğer Ortodoks olmayan mezheplerin konumu hukuki olarak tanınmıştı. Pobedonostsev ,Ortodoks olmayanlara karşı baskıcı tedbirler uygulayarak Rusya'nın bir Ortodoks tekeline ihtiyacı olduğunu söyledi. Ancak Ortodoks olmayanlara karşı verdiği mücadelede sivil otoriteleri, adli makamları ve dinî zümreyi kazanmayı başaramadı. Sonuç olarak, ülkeyi birleştirmeyi amaçlayan politikaları aslında anlaşmazlık ve şiddete yol açtı ve uzun vadede Rus İmparatorluğu'nun çöküşüne zemin hazırladı.