Kudüs Hadassah Hastanesi
Kudüs Hadassah Hastanesi (İbranice: מרכז רפואי הדסה) 1934 yılında kurulan, Kudüs’te bulunan Ein Kerem ve Scopus Dağı’ndaki iki üniversite hastanesini bünyesinde barındıran bir tıp kurumudur. Kurum, bu iki hastenin yanı sıra, Kudüs İbrani Üniversitesine bağlı tıp, diş hekimliği, hemşirelik ve eczacılık okullarını da yönetmektedir. Kurumun kendini tanıttığı misyonu, ‘ırk, din ve etnik köken gözetmeksizin herkese yardım eli uzatmak’ tır.[1]
Hastane, Amerika Siyonist Kadınlar Örgütü, Hadassah tarafından kurulmuştur ve günümüzde kurumun finansmanının büyük bir kısmı, örgüt tarafından sağlanmaktadır. Hastane, boyutu ve kapasitesi açısından, İsrail’deki en büyük altıncı tıbbi merkezdir.[2] Sahip olduğu iki kampüste toplam 1000 yatak, 31 ameliyathane ve 9 yoğun bakım ünitesi vardır. Bunun yanı sıra beş farklı tıp okulunu da bünyesinde barındırmaktadır.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı İmparatorluğu son dönemi (1912 – 1915)[değiştir | kaynağı değiştir]
Hadassah Örgütü 1912 yılında, Osmanlı yönetimindeki Kudüs’te sağlık hizmeti vermek için, New York’ta kuruldu.[3] 1913 yılında, Hadassah, Kudüs’e iki hemşire gönderdi.[3] Hemşireler, Kudüs’te bir halk sağlık merkezi kurarak, ebelik ve Orta Doğu’da çok görülen, kötü bir göz hastalığı olan trohoma karşı tedavisi hizmeti vermeye başladı.[3] I. Dünya Savaşı esnasında, Osmanlı yönetimi, Yahudilerin düşmanlara karşı sempati duyduğu şüphesiyle kurumlara baskı yapmaya başladı ve 1915 yılında, halk sağlık merkezi, baskılara dayanamayıp kapandı.[3]
Filistin Mandası Dönemindeki Aktiviteler (1918 – 1948)[değiştir | kaynağı değiştir]
1918 yılında, Hadassah, 45 sağlık görevlisinin içinde bulunduğu, Amerikan Siyonist Tıp Ünitesi’ni (AZMU) kurdu. AZMU, Filistin’de altı hastanenin kurulmasına yardımcı oldu. Meir Rothschild Hastanesi, 1918 yılında Kudüs’te kuruldu.[4] Aynı yıl, Hadassah ayrıca bir hemşirelik okulu kurdu ve yerel personel yetiştirmeye başladı.[3]
1919 yılında, Hadassah, Filistin’de ilk defa Okul Hijyen Departmanı organize etti ve Kudüs’teki okullarda okuyan çocuklara rutin sağlık kontrolleri sağlamaya başladı. 1920 Arap ayaklanmalarında Hadassah hemşireleri her iki taraftaki yaralılara sağlık hizmeti sağladı. Henrietta Szold aynı yıl Kudüs’e taşındı ve toplum sağlık ve önleyici bakım programları geliştirdi.[3] 1921 yılında, Hadassah hemşirelerinden, Bertha Landsman, ilk gebelik bakım merkezini (Tipat Halav) Kudüs’te kurdu ve Hadassah ayrıca Tel Aviv’de bir hastane açtı. Bir sonraki yıl, Hayfa’da başka bir hastane kurdu.[3] 1926’da Hadassah ilk tüberküloz tedavi merkezini Safed’de kurdu. 1929’da, örgüt Nathan ve Lina Straus Sağlık Merkezi’ni Kudüs’te kurdu. 1930'lar, 1888 yılında, Kudüs’teki Peygamberler Sokağı'nda kurulan Rothschild hastanesini yenileme planıyla başladı. Hadassah’nın altıncı başkanı Rose Halprin, Kudüs’e taşındı ve Amerikadaki ofisle, Filistin’deki Hadassah arasında iletişimi sağlama görevini üstlendi. Filistin’deli ilk eğitim hastanesi ve tıp merkezi olan Rothschild-Hadassah Üniversite Hastanesi, 9 Mayıs 1939 yılında açıldı.[3]
Hadassah, Hebron’da bir revir işletmeye başladı.[5] Beit Hadassah kliniği, revirle birlikte üç kata sahipti. Diğer katlarda bir eczane ve Sinagog vardı.[6] Ücretsiz tıbbi hizmet hem Yahudilere hem de Araplara verilmekteydi.[7] Binanın Tarihi 1893 yılına gitmekteydi ve o zamanki adı Chesed L'Avraham kliniğiydi.[8] 1929 yılında bina Hebron Katliamının en kötü sahnelerine ev sahipliği yaptı.[9][10]
Peel Komisyonu olarak da bilinen, İngiliz Kraliyet Komisyonu, 1937 yılındaki raporunda, Hadassah’nın aktivitelerini övdü: “Hadassah Tıp Kurumu, Yahudi yerleşim merkezlerinde geniş ağa sahip olan klinikler ve büyük şehirlerde hastaneler kurdu. Doğal olarak Yahudi nüfusu daha çok yararlandı bu sunulan hizmetlerden fakat tıp merkezleri, Filistinin bütün toplumlarına açıktı ve arapların en fakirleri bu merkezlerden yararlandı. Hadassah’nın bu yardımseverliği farkındalığı ve övgüyü hak etmektedir. Yapılanlar iki toplumun arasında iyi iletişimi destekleyen girişimlerdi.[11]” Scopus Dağı’ndaki Hadassah Hastanesi 1939 yılında açıldı ve 1948 yılında kapanmak zorunda kaldı.
1948 – 1967[değiştir | kaynağı değiştir]
1948 savaşı sonucu, Scopus Dağı’ndaki Hadassah Hastanesi, İsrail’in dışta kalan bir parçası olarak kaldı ve İsrail ordusundan birkaç personel tarafından korundu. Bu kampüsteki bütün çalışmalara son verilip, kampüs terkedildi. Batı Kudüs’te birkaç alternatif yer bulundu ve Scopus’u terk etmek zorunda kalan tıp ekibi tarafından bu yeni yerlerde tıbbi çalışmalara devam edildi. 1961 yılında, Kudüs’ün dışındaki Ein Karem’de yeni bir tıbbi merkez kuruldu.
1967 sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
6 Gün Savaşı esnasında, İsrail Scopus Dağı etrafındaki bütün alanı ele geçirdi ve eski tıbbi kampüs tekrar çalışmaya başladı. Günümüzde iki kampüste çalışmaktadır ama Ein Karem’deki binalar daha büyüktür.
2005 yılından itibaren[değiştir | kaynağı değiştir]
2005 yılında, Hadassah, bütün hastalara karşı, etnik ve dini farklılıkları gözetmeden, eşit davranmasından ve barışa olan katkısından dolayı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi.[12][13]
Fransız baritone David Serero, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında, İsrailli ve Filistinli çocuklar için çeşitli konserler verdi. Yaklaşık 1 milyar Şekele varan bütçe açığından dolayı, tıbbi merkezin yönetimin isteği üzerine, İsrail mahkemesi, Şubat 2014 itibarıyla kurumun faaliyetlerini 3 ay durdurması kararını aldı.[14]
Scopus Dağı Kampüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Scopus Dağı’ndaki hastane kampüsünün temeli, 1934 yılında atıldı ve beş yıl süren inşaatın ardından, mimar Erich Mendelsohn tarafından tasarlanan merkez, 1939 yılında kapılarını açtı.[15]
Mart 1947’de Kudüs’teki arap güçlerinin lideri, Abd Al-Qadr Husayni, hastaneyi hava uçurma tehdidinde bulundu. Bu tehdit hayata geçmedi fakat hasteye gidiş gelişlerdeki trafikte saldırılar gerçekleştirildi. 13 Nisan 1948’de kalkanlı bir araç konvoyunda hemşireler, tıp öğrencileri ve diğer çalışanlar hasteneye doğru gidiyordu ve araç saldırıya uğradı. Hadassah Tıp Konvoyu Katliamı olarak anılan bu saldırıda 78 kişi öldürüldü.[16]
1949 yılındaki Ürdün’le yapılan ateşkeş anlaşmasıyla birlikte, hastane askersizleştirilerek, İsrail’in bir parçası olarak kabul edildi ve böylece hastanenin aktiviteleri devam etti.[17] Çalışanlar Kudüs’teki geçici yerleşim alanlarına yerleşti ve daha sonra Ein Kerem’deki kampüs açıldı.
Altı Gün Savaşı sonunda, Doğu Kudüs’ün işgal edildiği dönemde, Scopus Dağı’ndaki Hadassah kampüsü oldukça büyük bir tamirat sürecine girdi ve 1975 yılında tekrar açıldı. 300’ün üzerinde yatak, 30 departman ve klinikle birlikte, hastane Kudüs’teki nüfusa ayrım yapmadan hizmet vermekte.[18] Genelde hastaların yaklaşık 40% ı Araptır.[19] 2011 yılında, Hadassah Scopus Hastane’sinda doğan, Yarı İsrailli ve yarı Amerikan oyuncu, Natalie Portman, hastane için yapılan bir bağış kampanyasında başrol aldı.[20]
Ein Kerem Kampüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
1948 ile 1962 yılları arasında, Hadassah Hastanesi, Kudüs’te kiralanan beş farklı yerde faaliyetlerine devam etti.[21] 1961 yılında, kurumun dönemdeki direktörü, Kalman Mann’ın yönetiminde, Ein Kerem’de yeni bir hastane kampüsü inşa edildi. Amerika’daki Hadassah Örgütü finansmanda yine yardımcı oldu. Lokasyon, şehir merkezinde uygun yer bulunamadığı için seçildi. Hastane, uluslararası stilin İsrail’deki ilk temsilcilerinden biri olan Joseph Neufeld tarafından tasarlandı.[22]
2012 yılındaki 19 katlık kulenin açılmasından önce, Hadassah Ein Kerem’in 700 yatağı vardı. Hastanenin 22 binası bulunmaktadır ve bu binaların içinde, Kudüs İbrani Üniversitesi tıp okulları, dişçilik ve hemşirelik okulları, eczacılık okulu ve halk sağlığı merkezi bulunmaktadır. Hadassah’nın direktörü Profesör Yuval Weiss’tir. Meşhur doktorlar arasında, Hastane Travma Merkezinin kurucusu Avraham Riykind, Karaciğer ve Böbrek nakli ünitesinin başkanı Ahmed Eid ve estetik ameliyatı ve yanık ünitesi başkanı, Arie Eldad bulunmaktadır. Mart 2007’de, Yahudi Amerikan milyarder William Davidson, hastaneye 75 milyon dolar bağış yaptı.[23] 2012’de Sarah Wetsman Davidson Hastane Kulesi açıldı. İçinde 500 yatak ve 20 ameliyat odası bulunmaktadır.[22]
2008 yılında, Yeni Zelanda Başbakanı John Key, hastaneye bağışta bulundu[24].
Nisan 2009’da, Puah Enstitüsü’nün bir girişimi olarak, hastane İsrail’de bir ilk olan, AIDS hastaları için bir üreme kliniği kurdu. Kliniği Profesör Doktor Shlomo Ma’ayan yönetmektedir.[25][26]
Chagall Pencereleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Ein Kerem Hastanesi’nin içinde bulunan sinagoğun, 12 İsrail kabilesini temsil eden mozaik camları, Marc Chagall tarafından tasarlanmıştır. Chagall, sinagoğu Yahudi kraliçeye verilecek bir taç olarak kafasında tasarladı ve penceleri de tacın mücevherleri olarak gördü. Bu pencereler Şubat 1962’de yerleştirildi. İthaf töreninde, Chagall, kutsal topraklara ilk adım attığından beri, tasarımdaki fikirlerinin kafasında olduğunu ve bu mütevazı hediyesini, binlerce yıldır o topraklarda yaşamış olan Yahudilere armağan ettiğini belirtti.[27]
Meşhur Mezunları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Arie S. Belldegrun (1949 Doğumlu), UCLA Ürolojik Onkoloji Enstitüsü direktörü ve David Geffen Tıp Okulu Ürolojik Onkoloji departman şefi.[28][29]
- Rivka Carmi (1948 Doğumlu), Pedagog, genetic bilimci, Negev Ben Gurion Üniversitesi başkanı.
- Aaron Ciechanover (1947 Doğumlu), Nobel ödüllü biology.
- Avram Hershko (1937 Doğumlu), Macaristan doğumlu, İsrailli biology. Kimya dalında Nobel Ödülü sahibi.
- Emanuel Margoliash (1920–2008), biokimyacı
- Avraham Steinberg (1947 doğumlu) Tıbbi Etik Profesörü, Hadassah Tıbbi Etik Merkezi Direktörü ve Pedagojik Nörolog.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Jack Khoury (10 Ekim 2012). "Hadassah Hospital: Extending a 'Hand to All' - Hadassah at 100: Where No Man Has Gone Before". Haaretz,com. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ Ayala Hurwicz (7 Mayıs 2007). "Sheba - Largest Hospital in Israel" (İbranice). 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2007.
- ^ a b c d e f g h "Hadassah". Zionism-israel.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "History". Hadassah-med.com. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Hadassah Opens 21st Welfare Station in Palestine". Jewish Telegraphic Agency. 10 Nisan 1929. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
The new infant welfare clinic is in Hebron...The Histadruth Nashim Ibriot (Hebrew Women’s Association) of Palestine will assist in the maintenance of the Hebron clinic by a monthly contribution.
- ^ Sochen, June (Bahar 2003). "Both the dove and the serpent: Hadassah's work in 1920s Palestine". 52 (1-2). New York: Judaism; a Journal of Jewish Life & Thought. ss. 71-83.
- ^ Auerbach, Jerold S. (2009). Hebron Jews memory and conflict in the land of Israel. Lanham, Md.: Rowman & Littlefield. s. 60. ISBN 9780742566170. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ "Beit Hadassah -". the Jewish Community of Hebron. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
- ^ "Hebron, Five Weeks After the Massacre". Jewish Telegraphic Agency. 9 Ekim 1929. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
But the practical commission could not help seeing things such as the wrecked and charred Hadassah clinic, which for more than a decade cured... who turned around and destroyed the premises, pillaged the medicants which had saved them from decimation by loathsome diseases;
- ^ "Fourth Day of Palestine Warfare Finds Jewry in Grave Danger Throughout Country". Jewish Telegraphic Agency. 27 Ağustos 1929. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016.
The dispensary of the Hadassah Hospital at Hebron, maintained by the American Women’s Zionist Organization, was burned.
- ^ Peel Commission report, July 1937, chapter 12, page 312 (paragraph 5)
- ^ Sheffer, Doron (20 Mart 2005). "Local hospitals up for Nobel Prize". Ynet. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ "IsraelValley News: Le chanteur d'opéra français David Serero se produira au CHU Hadassah". Israelvalley.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Reviews - Mendelsohn'S Incessant Visions". Architectmovie.weebly.com. 7 Temmuz 2011. 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ "To Be a Doctor in Jerusalem: Life under Threat of Terrorism | Annals of Internal Medicine". Annals.org. 28 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ Siegel, Judy (13 Temmuz 2011). "'Hadassah Mount Scopus sees regular violence' - Health & Science - Jerusalem Post". Jpost.com. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Natalie Portman promotes Hadassah - Israel Activism, Ynetnews". Ynetnews.com. 20 Haziran 1995. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ a b Dvir, Noam. "Article Iphone View Element". Haaretz.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "American Jewish businessman donates $75 million to Jerusalem hospital". Ynet. 3 Nisan 2007. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2007.
- ^ Gay, Edward (10 Kasım 2008). "World media: NZ election vote 'as reasoned as a doped slug'". The New Zealand Herald. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ "HIV Fertility Clinic Opens In Jerusalem, Israel - Viral Disease Carriers Can Have Disease-free Children". Medical News Today. 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ Yedioth Aharonot, Feb 23, 2009 "Fertility Clinic for AIDS carriers", Nissan Straucher and Dani Adino-Abba
- ^ Chagall, Marc. Marc Chagall on Art and Culture, editor: Benjamin Harshav. Stanford Univ. Press (2003)
- ^ "Arie Belldegrun M.D. | David Geffen School of Medicine at UCLA". People.healthsciences.ucla.edu. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ "Arie Belldegrun, M.D". Usrf.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
