Kolhis baltası

Mezarda bulunan Tunç Çağı Kolhis baltaları

Kolhis baltası, Geç Tunç ve Demir Çağında üretilmiş, altı köşeli bir gövdeye ve sivri, oval bir taşıma deliğine sahip balta türüdür. Balta, Kolhis kültürünün ana tanımlayıcı bronz silahlarından biridir. Kolhis baltasının tipolojik sınıflandırması R. Virhov, E. Shantr, Praskovia Uvarova, F. Pançar, Otar Japaridze, E. Krupnovs, D. Koridze ve B. Tekhov tarafından yapılmıştır.

Kolhis baltası hem tarımda hem de savaşta kullanılan bir aletti. Grafik bezemeli baltaların askeri ve kült bir amacı vardı. Kolhis baltasının son haline evrimleşmesi uzun zaman aldı. Balta, MÖ 2. binyılın başında temel formuna kavuştu ve sonrasında önemli ölçüde değişmedi. Kolhis baltasına mezarlarda ve hazinelerde rastlandı ve toplamda 100'den fazla Kolhis baltası bulundu. Baltaların bir kısmı tesadüfen keşfedildi. MÖ 9. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, grafik dekorla süslenmiş askeri kült Kolhis baltalarına da rastlanmaktadır. Baltadaki dekorlar bütün bir kompozisyon olarak algılanır. Baltaların üzerinde geyik, at, köpek, yılan, balık, kurbağa, kuş, gamalı haç, haç, yıldız ve benzer semboller tasvir edilmektedir. Baltanın üzerine bazen heykelsi bir görüntü yerleştirilir. Eski Laz ve Gürcü dinlerindeki mitolojik temsiller, Kolhis baltasının grafik dekorasyonuna yansır.

Oyulmuş Kolhis baltaları diğer bronz eşyalarla birlikte ilk kez 1869 yılında Koban'da (Kuzey Osetya) keşfedildi. Keşfedildiği yere göre, baltaya ilk olarak Koban baltası adı verildi ve baltanın yapıldığı dönem Koban kültürü olarak adlandırıldı. İlerleyen yıllarda, Kolhis baltasının tüm biçimleri Gürcistan'ın batı ve doğu bölgelerinde bulundu. Kolhis baltasının döküm kalıpları sadece günümüz Gürcistan topraklarında (Tagilon istifi ve Telovni istifi) bulunmaktadır. Bu baltalar 1930'lı yıllardan beri Kolhis baltası olarak adlandırılmaktadır. B. Kuftin, O. Japaridze, D. Koridze ve T. Mikeladze baltanın Kolhis Krallığı'nda ortaya çıktığını savunmaktadır.

Konuyla ilgili yayınlar

• მიქელაძე თ., ძიებანი კოლხეთისა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის უძველესი მოსახლეობის ისტორიიდან (ძვ. წ. II-I ათასწლეულები), თბ., 1974;
• ქორიძე დ., კოლხური კულტურის ისტორიისათვის, თბ., 1965;
• ჯაფარიძე ო., კოლხური ცული, «ს. ჯანაშიას სახ. საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის მოამბე», 1950, ტ. 16B;
• Техов Б. В., Очерки древней истории и археологии Юго-Осетии, Тб., 1971;
• Куфтин Б. А., К вопросу о древнейших копиях грузинской культуры на Кавказе по данным археологии, იქვე 1944, ტ. 12B;