Kodlayıcı iplik
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Moleküler biyolojide DNA'nın kodlayıcı ipliği, bir DNA'nın, ondan transkripsiyon yoluyla üretilen RNA ile aynı baz dizisine (timin yerine urasil gelmesi dışında) sahip olan, ipliktir. Kodlayıcı iplikte kodonlar bulunur, kodlamayan iplikte ise anti-kodonlar bulunur.
İplik için alternatif terimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir DNA molekülü üzerinde bir gen bulunduğu zaman onun bir ipliğine kodlayıcı iplik (veya anlamlı iplik veya kalıp olmayan iplik), öbürüne de kodlamayan iplik (veya anti-anlam iplik, anti-kodlayıcı iplik, kalıp iplik veya yazılan iplik denir. Anti-anlam terimi genel olarak mRNA'ya komplemanter DNA veya RNA dizisi için kullanılır.[1]
Transkripsiyon kabarcığındaki iplikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Transkripsiyon sırasında RNA polimeraz, genin başına yakın bir yerde DNA çift sarmalının kısa bir bölümünü açar; bu bölgeye transkripsiyon kabarcığı denir. RNA polimeraz kodlayıcı iplik üzerinde 3' → 5' yönünde ilerler. Dolayısıyla kodlamayan iplik üzerindeki ilerleme doğrultusu 5' → 3' yönündedir.[1]
RNA-DNA hibrit[değiştir | kaynağı değiştir]
Sarmalın açıldığı yerde kodlayıcı iplik birbiriyle eşleşmemiş bazlardan oluşur. RNA polimerazın üzerinde bulunduğu bölgede kalıp iplik ile RNA bir hibrit oluşturur, onun gerisinde ise az sayıda gene eşleşmemiş bazlar bulunur. Bu hibrit bölgede RNA transkripte en son eklenmiş nükleotitler bulunur, bunlar kalıp ipliğe komplementerdir.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2009.
- ^ Griffiths A.J.F. et al. (2005) Introduction to Genetic Analysis (8th ed.) sf. 259-265. W.H. Freeman and Company, New York, USA. ISBN 0-7167-4939-4