Kalkanlı Anıt Zeytin Ağaçları

Kalkanlı Anıt Zeytin Ağaçları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Güzelyurt ilçesine bağlı Kalkanlı’köyünde ilk Zeytin ağacı, M.S. 1200’lü yıllarda Lüzinyanlar tarafından ekilmeye başlandığı, M.S. 1500’lü yıllarda Venedikliler tarafından ekimlerinin devam ettiği bilinen bölgeye ‘Anıt Zeytin Ağaçları’ bölgesi ismi verilmiştir.[1]

Kalkanlı köyü

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Güzelyurt ilçesine bağlı, içerisinde Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü'nün de yer aldığı bir köydür.

Anıt zeytin ağaçları

Anıt Zeytin Ağaçlarının bulunduğu Kalkanlı köyünde, koruma altına alınmış, yaklaşık 2000 adet zeytin ağacı bulunmaktadır. Ağaçların, yaklaşık 400 tanesi, 500 yaş ve üzerindedir. Bölgedeki en yaşlı ağaçlar 800’lü yaşlardadır. Bölge NATURA 2000 adlı AB projesinin en önemli ayaklarından bir tanesidir. Diğer önemli özelliklerden biri de, bölgedeki 200 adet zeytin ağacının, organik üretim yapılarak ICEA tarafından sertifikalandırılmış olmasıdır. Aynı zamanda ilk yerli organik zeytinyağı 2006 yılında bu bölgeden çıkarılmıştır. Zeytin ağacı, tarihin her aşamasında, ekonomik değeri ve günlük yaşamdaki öneminden dolayı, Akdeniz’de kurulan bütün uygarlıkların vazgeçilmez bir parçasını olmuştur.[2] Anıt Zeytin Ağaçları bölgesinde isimlendirilmiş olan bazı ağaçların isimleri; “Kraliçe”, “Kral”, “Efsane”, “Barış”, “Athena”, “Kıbrıs” olarak adlandırılmıştır “Kalkanlı Anıt Zeytin Ağaçları” bölgesinin 2006 yılında KKTC Bakanlar Kurulu kararı ile “Özel Çevre Koruma Bölgesi” ilan edilerek, kontrol ve yönetiminin Çevre Koruma Dairesi’ne verilmiştir. 

17 Mayıs 2020 tarihinde Tepebaşı köyünde çıkan yaklaşık 40 dönümlük bir arazide etkili olan yangında, aralarında yüzlerce yaşında olan, ağaçların da bulunduğu, 40 zeytin, 95 çam, 15 okaliptüs ve 1 servi ağacı yanarak “Kalkanlı Anıt Zeytin Ağaçları” büyük ölçüde zarar görmüştür.[3]