Ješua D. Salom Konağı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2024) |
 Ješua D. Salom Konağı, 2009. | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Ulusal Anıtı |
| Tür | Konak |
| Mimari tarz | |
| Şehir | Saraybosna |
| Ülke | Bosna-Hersek Cumhuriyeti |
| Koordinatlar | 43°51′25″K 18°25′30″D / 43.85694°K 18.42500°D |
| Açılış | 1901 |
Ješua D. Salom Konağı, Bosna Hersek'in Saraybosna kentindeki Belediye Merkezinde yer almaktadır. Kasım 2008'den bu yana Bosna Hersek Ulusal Anıtı olarak listelenmiştir.[1]
Ješua D. Salom'un konağı Miljacka nehrinin kuzey yakasında yer alır. Avusturya-Macaristan döneminde inşa edilen binaların arasındadır. Miljacka'nın karşı kıyısında Aşkenazi sinagogu bulunur.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Ješua D. Salom Konağı, 1901 yılında Miljacka nehrinin karşısında ve Aškenazi Sinagogu'nun karşısındaki caddede, ünlü Bosnalı Yahudi tüccar Ješua D. Salom için ünlü mimar Josip Vancaš'ın tasarımı üzerine inşa edilmiştir. Başkent Saraybosna'nın 1893 tarihli İnşaat Yönetmeliğine göre Miljacka'nın sağ kıyısında, Vijećnica'dan Drvenija Köprüsü'ne kadar yalnızca iki katlı binalar inşa edilebiliyordu.[2]
Konak, konut binalarında Viyana Secession tarzında bitkisel motiflerin kullanıldığı yapıların en eski örneklerinden biridir.[3] İnşa edildiğinde akan suyu, iç tesisatı, elektriği ve ısıtma sistemi ile avangart bir tesisti. Binanın arkasında taş çeşmeli bir iç avlu bulunuyordu.
Bosnische Post'un 11 Aralık 1901 tarihli sayısı, Saraybosna'daki Sefarad Yahudi ailesinin önde gelen üyelerinden Ješua Salom'un görkemli yeni 'palais'inde önceki Pazar günü düzenlenen yeni eve taşınma partisini şöyle haber veriyordu:
Pazar sabahı Bay Ješua D. Salom Saraybosna halkını Appel-Kai'deki yeni konağının açılışına davet etti. Ekselansları Landeschef, Baron Appel ve Ekselansları Sivil-Adlatus Baron Kutscher, Landesregierung'un birçok üst düzey yetkilisi, diğer sosyete hanımları ve beyleri, evin komşuları ve tanıdıkları da oradaydı. Samimi bir hayranlıkla, başarılı bir şekilde kendi sanatçımız Mimar Herr von Vancaš tarafından yapılmış konağı incelediler. Bu evde güzellik yanında kullanışlı bir konfor modaya uygun bir şekilde yer almakta. Saraybosna'da hepimizin benzerini isteyeceği yeni bir şey yaratılmış.[4]
1922'de bina Simo Krstić'e satıldı ve 1931'de malikane Bosna Hersek Ulusal Bankası tarafından devralındı. Banka aynı yıl binayı Bosna'nın ilk kibrit fabrikası olan Dolac'ın müdürü Jacques Salom'a sattı.[2]
1962 yılında bina sosyal mülk olarak kamulaştırıldı ve Bosna-Hersek Mühendisler ve Teknisyenler Derneği'nin genel merkezin oldu. 1991'den beri Demokratik Hareket Partisi'nin (SDA) Saraybosna Kanton Kurulu'na ev sahipliği yapmaktadır.[2]
2008 yılında Saraybosna'nın Kültürel, Tarihi ve Doğal Mirasını Koruma Kanton Enstitüsü sonrasında Ulusal Anıt olarak listelenecek konağı yeniden inşa etti.
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Boyutlar 27,70 x 16,55 m'dir. Zemin Bodrum + Giriş + 1. Kat + Çatı katı olup toplam yüksekliği 18,20 m'dir.
Miljacka Nehri'ne bakan güney cephenin dekorasyonu aşağıdan yukarıya birbirini tamamlamaktadır. Ana yapı üzerinde bir balkon ve kubbe yer alır. Sundurma şeklinde merkezi olarak yerleştirilmiş geniş bir çıkışı bulundurmaktadır.
Binanın girişi kaliteli meşe ağacından yapılmıştır. Kahverengi koruyucu boyalı, 2,15 mx 3,30 m ölçülerinde iki kanatlı ahşap kapılıdır. Girişin üst kısmı sırlıdır ve Art Nouveau tarzında yapılmış ve orijinal dövme çilingir işçiliğidir. Çatı katlarının köşelerinde üzerinde bitki figürlerinin yer aldığı sütunlar bulunmaktadır. Bu sütunlar stilize edilmiş bir küre motifiyle tamamlanmıştır. Benzer unsurlar doksatların köşelerinde de bulunur.[5]
Kompozisyonun tamamı, yaklaşık 3,70 m çapında ve 5,10 m yüksekliğinde yumurta şeklinde bir kubbenin yükseldiği iki katlı bir çatıyla tamamlanmaktadır.
Okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alija Bejtić - Ulice ve trgovi Saraybosna. Saraybosna: Muzej Grada Saraybosna 1973. Godine
- Borislav Spasojević - Avusturya'nın Saraybosna'daki Stambenih Palata Mimarisi . Saraybosna: Svjetlost, 1988.
- İbrahim Krzović - Bosna ve Hercegovini Mimarisi, Kulturno naslijeđe, Saraybosna
- Nedžad Kurto - Saraybosna 1492-1992, Oko, Saraybosna.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bosna Hersek'teki Yahudilerin Tarihi
- Josip Vancaš
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Istoriјskа grаđеvinа – Pаlаtа Јеšuе D. Sаlomа". old.kons.gov.ba. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. 11 Kasım 2008. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ a b c "Sarajevo Travel". 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ "Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila". Kulturno naslijeđe, Sarajevo. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2017.
- ^ Mary Sparks, The Development of Austro-Hungarian Sarajevo, 1878-1918: An Urban History
- ^ "Gorčin Dizdar: Secesija i 'bosanski slog' – bosanski stil u arhitekturi". Fondacija Mak Dizdar, objavljeno 07/12/2008. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2017.