Ieremia Tabai
| Ieremia Tienang Tabai | |
|---|---|
| |
| Kiribati Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Temmuz 1979 - 10 Aralık 1982 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Rota Onorio (geçici) |
| Görev süresi 18 Şubat 1983 - 4 Temmuz 1991 | |
| Başkan Yardımcısı | Teatao Teannaki |
| Yerine geldiği | Rota Onorio (geçici) |
| Yerine gelen | Teatao Teannaki |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 16 Aralık 1949 Nonouti, Gilbert ve Ellice Adaları (günümüzde Kiribati) |
| Partisi | Ulusal İlerici Parti Boutokaan te Koaua Kamanoan Kiribati Partisi |
| Evlilik(ler) | Meleangi Kalofia |
| Çocuk(lar) | Thori |
| Yaşadığı yer | Tarawa Palace Razidans |
| Bitirdiği okul | Victoria Üniversitesi, Wellington |
Ieremia Tienang Tabai (d. 16 Aralık 1949), Kiribatili siyasetçi. Tabai, Büyük Okyanus'ta Mikronezya ada öbeği içerisinde yer alan Kiribati'nin ilki ülkenin ilk devlet başkanı olmak üzere 1979-1982 ve 1983-1991 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.
Tabai, Milletler Topluluğu'nun şimdiye kadarki en genç şef bakanı olduktan ve ardından gelmiş geçmiş en genç başkan olduktan sonra, Kiribati Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı (Beretitenti) olarak görev yapmıştır. Tabaş, başkanlığı sırasında Pasifik ada devletlerinin en yetenekli lideri olarak tanımlandı.[1]
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
1949'da Nonouti'de doğdu ve eğitimini almak için Yeni Zelanda'ya gitti (St Andrew's College, Christchurch ve ardından Victoria University of Wellington ). Eğitiminin ardından Gilbert ve Ellice Adaları'na döndü, Ellice Adaları'ndan bir kadınla evlendi ve bir yıl Hazine'de muhasebeci olarak çalıştı.[1] Bir yıl sonra 1974 genel seçimlerinde Nonouti'yi temsilen Gilbert ve Ellice Adaları meclisine seçildi .
1976'da, birkaç ay önce Tuvalu'dan ayrılan Gilbert Adaları özyönetim aldı ve Tabai, resmî siyasi partilerden çok benzer düşünen üyelerden oluşan gevşek koalisyonların hakim olduğu bir Westminster sisteminde muhalefetin lideri olarak görev yaptı. Bu pozisyonda, düzenli olarak başbakan Naboua Ratieta hükûmetinin algılanan merkeziyetçi eğilimlerine yönelik eleştirilerini dile getirdi ve Ratieta'nın pahalı bir savunma departmanı planlarına ve Kiribati'ye getirdiği batılılaşmaya yönelik özel hoşnutsuzluğunu dile getirdi. Geleneksel Gilbert kültürü için savaştı, köydeki kopra yetiştiricilerinin şikayetlerinin duyurulmasına yardım etti ve Tarawa'da diğer adalara kıyasla orantısız bir hükûmet harcaması olarak gördüğü konuları eleştirdi.[2] Tabai, Mart 1978'de, yalnızca 27 yaşında, Milletler Topluluğu'ndaki en genç başbakan olarak seçildi.
Banabalıların atalarının anavatanları olan Banaba'nın (Okyanus Adası) fosfat madenciliğiyle harap olan kaybının tazminine ilişkin taleplerine ilişkin malî bir anlaşma ve Kiribati'den bağımsız hale gelme talepleri konusunda Birleşik Krallık ile müzakerelerde hükûmetine önderlik ettiğinde müzakere yeteneğini gösterdi.[2] 1979'da Tabai, Kraliçe II. Elizabeth tarafından Aziz Michael ve Aziz George Nişanı (CMG) takdim edildi ve 12 Temmuz 1979'da bağımsızlığını kazandığında ülkesinin Beretitenti olarak adlandırılan ilk devlet başkanı oldu oldu. Bağımsızlıktan önceki son başbakan olarak görev yapmakla kalmadı ve 1979'dan 1982'ye, ardından 1983'ten 1991'e kadar, kanunun izin verdiği azami sayıda görev yaparak, kanun gereği Beretitenti oldu. İlk olarak Nisan 1982'de Beretitenti ofisine seçildi, ancak Aralık 1982'de güvensizlik oyunu kaybetti, bu nedenle Şubat 1983'te yeniden seçilene kadar yerine devlet başkanı vekili getirildi. 1987'den 1991'e kadar olan üçüncü ve son dönemi, Kiribati Anayasası en fazla 3 dönemle sınırlandırdığı için yasal soruna konu oldu, ancak Yüksek Mahkeme davayı usuli nedenlerle reddetti.
1982'de Kraliçe - Aziz Michael ve Aziz George Nişanı'nın (GCMG) Şövalye Büyük Haçı'ndan onursal bir şövalyelik aldı.[2]
Tabai, Ulusal İlerici Parti'nin bir üyesiydi. Beretitenti olarak, bir noktada insanların "fakir ama özgür olması daha iyi" olduğunu söyleyerek, yardıma bağımlı olmaktan güçlü bir tiksinti sergiledi.[1] Görevi sırasında Sovyetler Birliği'nden balıkçılık yetkilileriyle ton balığı için bir anlaşma imzaladı. Ancak Sovyetler Birliği, topladıkları avın Tabai'nin talep ettiği lisans ücretine değmediğini söyleyerek anlaşmayı yenilememeyi seçti.[1] Onun yönetimi altında hükûmet, fosfat madenciliğinden elde ettiği kazançları da bir güven fonuna yatırdı. Fonun faizi kalkınma projeleri için kullanılmıştı.[1]
Politikadan emekli olduktan sonra Tabai, 1992'den 1998'e kadar Pasifik Adaları Forumu'nun Genel Sekreteri olarak görev yaptı.
1992'de Kiribati'nin en yüksek şerefi olan[3] Büyük Nişanı'nı aldı.
Mayıs 1996'da, "Avustralya-Pasifik Adaları ülkeleri ilişkilerine, özellikle Güney Pasifik Forumu Genel Sekreteri olarak hizmetlerinden dolayı" Avustralya Nişanı Onursal Görevlisi olarak atandı.[4]
1999'da Kiribati'de bağımsız bir radyo istasyonu kurmaya çalıştığı için para cezasına çarptırıldı ve bunu "sansür" olarak nitelendirdi.[5] 2000 yılında The Kiribati Newstar adlı bir gazete kurdu.[2]
Tabai, 2007'de siyasete yeniden dönerek Nonouti'yi temsilen meclise seçildi.[6] 2011, 2015-16 ve 2020 seçimlerinde meclisteki sandalyesini korudu. Tabai, Boutokaan te Koaua partisi ve ardından Kamanoan Kiribati Partisi'nde de bulunmuştur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e "STARVE TREK:Special comic edition". 26 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d "Rulers.org". 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008.
- ^ "Kiribati" (PDF). Pacific Island History Poster Profiles. Queensland University of Technology. s. 13. 5 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022 – QUT ePrints vasıtasıyla.
- ^ "It's an Honour". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ "Pacific Media Watch". 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008.
- ^ "Kiribati president returned at general election, likely will form new government" 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Associated Press (International Herald Tribune), August 23, 2007.
- RNZ röportajı 2011: Sir Ieremia Tabai - Berititente [ sic ] 27 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
