Han Çinlisi alt grupları
Han Ulusu'nun alt grupları, Çin lehçe grupları olarak da bilinir, dilbilimsel, kültürel, genetik ve bölgesel özelliklere dayanarak belirlenmektedir. Mandarin dilinde bu grupları tanımlamak için kullanılan terminoloji; Çin anakarasında "minxi" (Çince: 民系; pinyin: mínxì; "etnik soy"), Tayvan'da ise "zuqun" (Çince: 族群; pinyin: zúqún; "etnik gruplar"). Çinli Müslümanlar için kökeni göz önüne almaksızın Hui tanımının kullanılması dışında, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmi olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biri olarak tanınan herhangi bir Han alt grubu yoktur.
Han alt grupları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Mandarin konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Mandarin'i ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 885.000.000[1]
Mandarin, Kuzey lehçeleri olarak da bilinir, Çin dillerinin en büyüğüdür. Mandarin konuşmayan insanların tarihi olarak egemen olduğu bölgelerde bile Mandarin, giderek daha fazla lingua franca olarak kullanılmaktadır. Mandarin konuşan gruplar, Çin anakarasındaki en büyük grup, ancak diasporada Min, Hakka ve Kantonca daha yaygındır. Orta Asya'daki Dungan halkı, Merkez Ovası Mandarini ana dil olarak konuşan Huilerdir. Siçuanlılar ve Jianghuailılar, diğer kayda değer Mandarin konuşan grup örnekleridir.
Wu konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Wu'yu ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 77.175.000[1]
Wu Çincesi konuşan halklar yoğun olarak güney Jiangsu, Zhejiang'ın çoğu, Şanghay, güney Anhui'nin bazı bölümleri, kuzey Fujian ve kuzeydoğu Jiangxi'de yerleşiktir. Guizhou, Siçuan, Çongçing ve Sincan gibi Çin'in diğer bölgelerinde de Wu konuşan topluluklar vardır. Jiangnan bölgesi haricinde yaşayanlar çoğunlukla Taihu Wu lehçeleri konuşur. Wu Çincesi başlıca olarak Wu bölgesinde konuşulur. Jiangnanlı halkı, Şanghaylılar, Ningbolular ve Jiangnan'daki diğer etnik Han Çinlileri kapsar. Çoğunlukla Taihu Wu lehçesini konuşurlar. Jianghuai Mandarini ve Xuanzhou Wu lehçesi de konuşulur.
Şanghaylılar ağırlıklı olarak Şanghay civarında yaşamakta ve Wu Çincesinin Şanghayca lehçesini konuşur. Ningbolular, Wu Çincesini konuşan diğer bir grup ve Ningbo lehçesini konuşur. Wenzhoulular da Wenzhou lehçesini konuşur.
Yue konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yue'yi ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 66.000.000[1]
Yue ya da Kantonca konuşanlar, ağırlıklı olarak Guangdong'un batısı ve merkezi, Guangksi'nin doğusu, Hong Kong ve Makao'da yaşamaktadır. Guangksi'de konuşulan Yue lehçeleri, Kantonca ile karşılıklı olarak anlaşılabilir. Hainan'da da Yue konuşan topluluklar var, ör. Mai lehçesi.
Başta Vietnam, Malezya ve Singapur olmak üzere güneydoğu Asya'da da Kantonca konuşan topluluklar mevcuttur. Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya göç etmiş yüksek sayıda Kantonlular (özellikle Taishanlılar) da var. Bunun sonucu olarak Batı dünyasındaki Guangdong ve Hong Kong kökenli göçmen topluluklarında Kantonca halen yaygın olarak kullanılmakta ve Mandarin hala Kantoncanın yerini almamıştır.
Min konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kuzey ile Güney Min'i ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 60.000.000[1]
Güney Çin genelinde Min konuşan çeşitli topluluklar var, ancak bunlar en yüksek yoğunlukta Fujian ve Hainan eyaletlerinde, kısmen de Guangdong'ın bazı bölgelerinde, güney Zhejiang'da ve Tayvan'ın bazı bölgelerinde bulunur.
Xiang konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Xiang'ı ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 36.015.000[1]
Xiang Çincesi konuşanlar çoğunlukla Hunan eyaletinde yaşar ve sıklıkla Hunanlılar olarak bilinirler. Xiang Çincesi konuşan topluluklar, komşu Siçuan ve Jiangxi eyaletlerinde de mevcuttur.
Hakka konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Hakka'yı ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 34.000.000[1]
Hakka Çincesi, ağırlıklı olarak Guangdong, Fujian ve Tayvan'da yaşayan Hakka halkı tarafından konuşulur. Güneydoğu Asya'da yaşayan denizaşırı Çinlilerin arasındaki en büyük gruplardan biri.
Gan konuşan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gan'ı ana dil olarak konuşan Han Çinlilerin toplam sayısı: 20.580.000[1]
Gan Çincesi konuşan grupların kökenleri Jiangxi eyaletindedir. Fujian, güney Anhui ve Hubei eyaletlerinde de Gan konuşan topluluklar vardır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g "Top 100 Languages by Population". 19 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2009.