Hamburg Ayaklanması
Hamburg Ayaklanması (Almanca: Hamburger Aufstand) Almanya'da Weimar Cumhuriyeti döneminde 23 Ekim 1923 günü başlayan ve iki gün süren ayaklanma. Almanya Komünist Partisi'ne bağlı radikal kişilerin Hamburg'da başlatmış olduğu ayaklanma girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. İsyancılar 24 saat içinde 17'si Hamburg'da, 7'si Prusya'daki Schleswig-Holstein eyaleti içerisinde olmak üzere toplam 24 polis karakoluna baskın düzenledi. Ayaklanma sırasında 100'den fazla kişi öldü.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
1919 ile 1923 yılları arasında, Weimar Cumhuriyeti'nde kriz mevcuttu ve sol ve sağ politik kanatların şiddetli çatışmaları gerçekleşmekteydi. Ekonomik durum hızla kötüleşiyordu, 1923 sonbaharında hiperenflasyon vardı ve bu durum Almanya Komünist Partisi'nin tepkisine neden oluyor ve halk nezdinde destek bulmasını sağlıyordu.[1] Ruhr'un İşgali neticesinde bu anlaşmazlıklar daha da büyüdü. Ağustos 1923'te, ülke çapında grev başladı ve hükûmet Eylül ayında olağanüstü hal ilan etti. Birkaç binden oluşan işsizler "yasak bölge" olarak belirlenen bölgelere girdiler ve polis ile sağcı milislerle çatıştılar.
Uluslararası Komünist hareket içinde, Almanya'daki durum ve silahlı ayaklanma tartışmalara neden oldu.[2] Lev Troçki, Sovyetler Birliği'ndeki diğer etkili üyeler, Politbüro ve Komintern, Komünist Parti'ye ayaklanmanın erken olduğunu belirtti.
Ayaklanma[değiştir | kaynağı değiştir]
22 Ekim 1923'te 300 aktif katılımcıyla ayaklanma başladı.[3] İsyan o döneme kadar yapılan en büyük ayaklanma organizasyonuydu. Bu dönemde Hamburg'daki Komünist Parti üyesi 14.000 kadardı. 23 Ekim günü saat 17:00'de, onlar baskın 26 polis şubesine baskın düzenlendi ve isyancılar 17 karakoldaki silahları ele geçirdiler.[4]
Tren yolları ve sokaklar ablukaya alındı. Şehir Bargteheide'de "Stormarn Sovyet Cumhuriyeti" ilan edildi ve ayaklanmaya direnenler ile birlikte yerel hükûmet yetkilileri tutuklandı. Pankartlar asıldı ve bölge halkına kendilerine destek vermeleri için çağrıda bulunuldu. Pankartlarda ve dağıtılan bildirilerde "Yaşasın Sovyet Almanya! Yaşasın Dünya Sovyet Devletleri Federasyonu! Yaşasın Dünya Devrimi!" sloganları yazılıyordu.
Ayaklanmanın birkaç saat içinde bastırıldı. Ertesi gün, polis güçleri barikatları kaldırdılar.
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayaklanmada en az 100 kişinin hayatını kaybetti, 300'den fazla kişi yaralandı. Ölenlerden 17'si polis memuru, 24'ü isyancı ve 61'i sivildi. Yaklaşık 1400 kişi tutuklandı. Komünist Parti Mayıs 1924 seçimlerinde isyan bölgelerinden % 36,6 oy aldı.
Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Der Hamburger Aufstand Oktober 1923. Dokumentary, Federal Almanya Cumhuriyeti (1971) 41 Dk., Reiner Etz, Tuchtenhagen Gisela, Klaus Wildenhahn tarafından yazılan; Yönetmen: Klaus Wildenhahn. Alman Film ve Televizyon Akademisi, Berlin ve NDR (Hamburg)[5]
- Ernst Thälmann – Sohn seiner Klasse. Drama, Alman Demokratik Cumhuriyeti (1954) Yönetmen: Kurt Maetzig
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bernhard H. Bayerlein, Leonid G. Babicenko (Eds.): Deutscher Oktober 1923. Ein Revolutionsplan und sein Scheitern, Berlin (2003). (Archive des Kommunismus – Pfade des XX. Jahrhunderts. 3) ISBN 3-351-02557-2 (Almanca)
- Sergej Tretjakow: Hörst Du, Moskau. Drama about the Hamburg Uprising. Moscow (1923) (in German) Angelika Voß: Der „Hamburger Aufstand“ im Oktober
- Angelika Voß: Der „Hamburger Aufstand“ im Oktober 1923. In: Angelika Voß, Ursula Büttner, Hermann Weber: Vom Hamburger Aufstand zur politischen Isolierung. Kommunistische Politik 1923–1933 in Hamburg und im Deutschen Reich, Hamburg (1983), 9–54 (Almanca)
- Louis Biester (postum): Der Kommunistenputsch 1923. In: Jahrbuch für den Kreis Stormarn (1985), 73–76 (Almanca)
- Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude: Der Hamburger Aufstand - Verlauf - Mythos - Lehren. Hamburg (2003) (Almanca) [6]
- Berlin, Jörg: "Staatshüter und Revolutionsverfechter. Arbeiterparteien in der Nachkriegszeit"; in: Ulrich Bauche (Ed.): Wir sind die Kraft. Arbeiterbewegung in Hamburg von den Anfängen bis 1945; Exhibition catalogue, Museum für Hamburgische Geschichte, VSA Hamburg (1983) pp. 103–131. ISBN 3-87975-355-5 (Almanca)
- Lothar Danner: Ordnungspolizei Hamburg. Betrachtungen zu ihrer Geschichte 1918–1933, Hamburg (1958) (Almanca)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Peter Schwarz, "The German October: The missed revolution of 1923. Part 1" 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Socialist Web Site (30 October 2008). Retrieved 29 July 2011
- ^ Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude (2003), p. 4
- ^ Peter Schwarz, "The German October: The missed revolution of 1923. Part 3" 27 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Socialist Web Site (1 November 2008). Retrieved 30 July 2011
- ^ Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude (2003), p. 11
- ^ Der Hamburger Aufstand Oktober 1923 7 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi A Wochenschau broadcast produced in Hamburg, March–August 1971, filmportal.de (Almanca)
- ^ Der Hamburger Aufstand - Verlauf - Mythos - Lehren pp. 1-32 (PDF) and pp. 33-64 (PDF) Rotes Winterhude (Almanca)
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ernst Thälmann yorumu (Almanca)
- Larissa Reissner, Hamburger Ekim 19232 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Berlin (1924) (Almanca)
