Diz kapağı çıkması
| Uzmanlık | Romatoloji  |
|---|
Bazen hileli diz olarak da adlandırılan diz kapağı çıkması, diz kapağının yerinden veya normal konumundan çıkması durumudur.
Diz kapağı çıkması, köpeklerde, özellikle küçük ve minyatür ırklarda yaygın bir durumdur. Durum genellikle 4 ila 6 ay arasında belirginleşir. Kedilerde de özellikle evcil kısa tüylü kedilerde ortaya çıkabilir.[1]
Aynı zamanda insanlarda da görülür ve ön çapraz bağ hasarı ile ilişkilendirilebilir.[2]
Minyatür domuzlar, alpakalar, lamalar, sığırlar ve keçiler gibi diğer türlerde diz kapağı luksasyonuna ilişkin birkaç rapor bulunmaktadır.[3]
Nedenler[değiştir | kaynağı değiştir]
Nadiren, bir tür künt travmadan kaynaklanabilir ancak çoğu zaman, gelişimsel, doğuştan gelen bir kusurdur. Doğuştan vakalarda sıklıkla iki taraflıdır. Durum ayrıca genetik yoluyla kalıtsal olabilir. Bu aynı zamanda obeziteden de kaynaklanabilir.
Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]
Teşhis, normalde beklenenden daha fazla eklem içinde kayıp kaymadığını görmek için dizin elle muayenesi yapılır. Çoğu zaman, bir köpek sahibine evcil hayvanının "dizin gevşek" olduğu söylenebilir ancak bu tıbbi bir terim değildir ve çıkık diz kapağı ile birbirinin yerine kullanmak doğru değildir.[4]
Diz gevşek olmadan çıkık dizkapağı olamaz, ancak gevşek bir diz mutlaka eklemden kaymaz. Çıkı diz kapağı ile bile, arka bacakta aralıklı topallama gibi bulgular hafif olabilir veya olmayabilir. Fiziksel muayene ve elle muayene, tanı için tercih edilen yöntemlerdir. Daha aşırı durumlar ciddi topallığa neden olabilir. Osteoartrit tipik olarak ikincil olarak gelişir.[4]
Diz kapağı burkulmasının tanınmış dört tanı derecesi, şiddet sırasına göre şunlardır:[4]
Derece I[değiştir | kaynağı değiştir]
- Derece I - diz kapağı elle yerinden çıkarılabilir ancak serbest bırakıldığında küçülür (normal yerine döner).
II. Derece[değiştir | kaynağı değiştir]
- Derece II - diz kapağı elle yerinden çıkarılabilir veya diz eklemin esnemesi ile kendiliğinden yerinden çıkarılabilir. Diz kapağı, elle azaltılana kadar veya hayvan eklemi uzatıp kaval kemiğini çıkmanın tersi yönünde döndürene uğratana kadar çıkık kalır.
III. Derece[değiştir | kaynağı değiştir]
- Derece III - diz kapağı çoğu zaman çıkık kalır, ancak diz eklemi genleşmişken elle azaltılabilir. Dizin esnemesi ve uzaması diz kapağının tekrar burkulmasına neden olur.
IV. Sınıf[değiştir | kaynağı değiştir]
- Derece IV - diz kapağı kalıcı olarak çıkıktır ve yakın kaval kemiği platosunun 90°'ye kadar dönüşüyle elle yeniden konumlandırılamaz. Femoral troklear oluğu, kuadriseps kas grubunun çıkma yönünde yer değiştirmesi ile sığdır veya yoktur.
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
II, III ve IV dereceleri, eğer hayvan yürümekte zorlanıyorsa, düzeltmek için ameliyat gerektirir. Gerekli ameliyat, mevcut anormalliğin tipine göre belirlenir, ancak genellikle bir sulkoplasti, diz kapağının oturduğu yerde troklear sulkusun derinleştirilmesi, diz kapağı tendonunun kaval kemiğine bağlanmasının yeniden hizalanması ve diz kapağının her iki tarafında diz kapağın hangi tarafına kaydığına göre kapsülün sıkılması veya serbest bırakılmasını içerir. Bazı derece IV koşullar, uyluk kemiği ve/veya kaval kemiğini yeniden hizalamak için daha kapsamlı ameliyat gerektirebilir.
Tedavi edici bir glukozamin dozu, bağları ve eklemi çevreleyen dokuları güçlendirmek için bir ön tedavi olarak kullanılabilir ve ameliyatı geciktirebilir veya önleyebilir.[5]
Evcil hayvan rampaları, merdivenler veya basamakların kullanımıyla ek yardım sağlanabilir. Bunlar, hayvanın bir yerden diğerine, özellikle yukarı ve aşağı, diz kapağına herhangi bir ağrı veya hasar eklemeden seyahat etmesine yardımcı olabilir.
Etkilenen köpek ve kedi ırkları[değiştir | kaynağı değiştir]
Diz kapağı çıkık vakalarının çoğu ortadır ve bu, oyuncak ve minyatür cins köpeklerde sıklıkla doğuştan gelen bir problemdir. Orta diz kapak çıkığına yatkınlık gösteren ırklar arasında minyatür ve oyuncak Kanişler, Maltase, Jack Russell Teriyerleri, Yorkshire Teriyerleri, Pomeranyalılar, Pekingese, Patterdale Teriyerleri, Chihuahuas, Cavalier King Charles Spaniels, Papillonları, Boston Terrierleri ve Pluddy Terrierleri bulunur. Büyük cins köpekler de etkilenir ve Labrador av köpeği özellikle yatkın görünmektedir.
Diz kapağı çıkması, kedilerde köpeklerden daha az yaygındır. Önceden belirlenmiş ırklar arasında Devon Rex ve Abyssinian bulunur. Bu vakalarda diz kapağı burkulmasının özel nedeni bilinmemekle birlikte, genellikle altta yatan nedenin arka uzuv uygunluğundaki bir kusur olduğu kabul edilir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Textbook of Veterinary Internal Medicine. 4th. W.B. Saunders Company. 1995. ISBN 0-7216-6795-3.
- ^ "The Knee and Shoulder Centers - [PRINTABLE] Anterior Cruciate Ligament Surgery". 19 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2007.
- ^ Høy-Petersen (2020). "Trochlear wedge sulcoplasty, tibial tuberosity transposition, and lateral imbrication for correction of a traumatic patellar luxation in a miniature companion pig: A case report and visual description". Frontiers in Veterinary Science. 7: 567886. doi:10.3389/fvets.2020.567886. PMC 7838352 $2. PMID 33521073.
- ^ a b c "Patellar Luxation". Orthopedic Foundation for Animals. 26 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından (text/html) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2007.. Orthopedic Foundation for Animals. Archived from the original 26 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (text/html) on 2007-08-26. Retrieved 2007-09-04.
- ^ "Cruciate Ligament Rupture in Dogs". VCA (İngilizce). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
| Sınıflandırma |
|---|