Briyoloji
Briyoloji (Antik Yunanca'da yosun anlamına gelen bryon kelimesinden türetilmiştir ve basitçe yosun bilimi anlamına gelir), briyofitlerin (yosunlar, ciğer otları ve boynuz otları) bilimsel çalışmalarıyla ilgili botanik dalıdır. Briyologlar, briyofitleri gözlemlemek, kaydetmek, sınıflandırmak ve/veya araştırmakla aktif olarak ilgilenen bilim insanlarıdır.[1] Briyofitler ve likenler aynı alemde sınıflandırılmasa da, iki organizmanın benzer görünümü ve ekolojik nişi nedeniyle alan genellikle likenoloji ile birlikte incelenir.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Briyofitler ilk olarak Oxford Üniversitesi'nde botanijk profesörü olan Johann Jacob Dillenius (1687-1747)'un 1717 yılında yayımladığı Reproduction of the ferns and mosses eserde ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ancak briyolojinin bilimsel miladı, Johann Hedwig'in 1792 yılında yayımladığı yosunların üreme sistemini netleştiren ve taksonomik durumlarını düzenleyen Fundamentum historiae naturalist muscorum adlı eserdir.
Araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Araştırma alanları, briyofit taksonomisini, biyoindikatör olarak briyofitleri, DNA dizilimi ile briyofitlerin diğer canlı türleriyle ilişkilerini kapsar. Bunun yanı sıra, bilim insanları Cryptothallus gibi parazitik briyofit ile Colura zoophaga ve Pleurozia gibi potansiyel etçil ciğer otlarını keşfettiler.
Briyoloji araştırma merkezleri arasında dikkat çekenler, Almanya'daki Bonn Üniversitesi, Finlandiya'daki Helsinki Üniversitesi ve New York Botanik Bahçesi'dir.
Dergi[değiştir | kaynağı değiştir]
The Bryologist, 1898'de yayın hayatına başlayan bilimsel bir dergidir ve yosunların, boynuz otlarının, ciğer otlarının ve likenlerin biyolojisinin tüm yönleriyle ilgili makaleler ve ayrıca kitap incelemeleri içerir. Dergi, The American Bryological and Likenological Society tarafından yayınlanmaktadır.[2][3]
Önemli briyologlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Johann Hedwig (1730-1799)
- Samuel Elisée Bridel-Brideri (1761-1828)
- Georg Ernst Ludwig Hampe (1795-1880)
- Miles Joseph Berkeley (1803-1889)
- Elizabeth Gertrude Britton (1858-1934)
- Margaret Sibella Brown (1866–1961)
- Agnes Fry (1869 - 1957/8)
- Heinrich Christian Funck (1771-1839)
- Robert Kaye Greville (1794-1866)
- Wilhelm Theodor Gümbel (1812-1858)
- Inez M. Haring (1875–1968)
- Hiroshi Inoue (1932–1989)
- Kathleen King (1893–1978)
- Mary Stump Taylor (1885-?)
- Frances Elizabeth Tripp (1832-1890)
- Carl Friedrich Warnstorf (1837-1921)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Bryology at the New York Botanical Garden". New York Botanical Garden. 22 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ "The Bryologist on JSTOR". www.jstor.org (İngilizce). 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ "The Bryologist". bioone.org. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- (Almanca) Bryologie at the University of Bonn 16 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (Almanca) A Short History of Bryology
- International Association of Bryologists 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- American Bryological and Lichenological Society 27 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- British Bryological Society