Azlağa Kilisesi
Azlağa Kilisesi, Türkiye'nin kuzeydoğu kesiminde, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı Esenkıyı köyünde eski bir kilisedir. Kilisenin adı, Esenkıyı'nın eski adı Azlağa'dan gelir.
Tarihsel olarak da Lazların yaşadığı topraklarda yer alan Azlağa Kilisesi, tek nefli bir köy kilisesidir. Temel seviyesine kadar yıkılmış olan kilise, köyün doğusunda, denize doğru uzanan, Ohvame Tepe (ოხვამეშ თეფე / Kilise Tepe) adlı hayli yüksek bir tepe üzerinde yer alır. Bugün kilisenin planını çıkarıp ebatlarını saptamak mümkün değildir. Köylülerin verdiği bilgiye göre, Azlağa Kilisesi buradaki manastırın bir parçasıydı. Burada bir manastırın olma olasılığı, buranın Lazca "Kilisepe" (ქილისეფე), yani "kiliseler" olarak adlandırılmasıdır. Kilisepe denilen yer Azlağa Kilisesi'nen hemen üst tarafında yer alır. Nigoiti Kilisesi'nde Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle yazılmış yazıtında adı geçen Rahip Giorgi'nin bu manastırın birinci rahibi olduğu tahmin edilmektedir. Kilise, defineciler tarafından kazılmış olmasından dolayı da ayrıca zarar görmüştür.[1][2]
Esenkıyı köyünde, Burbuş Ohvame (ბურბუშ ოხვამე / "Yarasa Kilisesi") adıyla bilinen yerde eski bir kilise daha bulunuyordu. Bu kilise yol çalışması sırasında tamamen yıkılmıştır.[1][3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 176, ISBN 9789941478178.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti (Lazeti) / Gürcüce: ჭანეთი (ლაზეთი), Batum, 1977, s. 52". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti (Lazeti) / Gürcüce: ჭანეთი (ლაზეთი), Batum, 1977, s. 53". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.