Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 1416 Sayılı Kararı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 1416 Sayılı Kararı
Onaylanma25 Ocak 2005
AmaçAGİT Minsk Grubu tarafından ele alınan Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmaya yönelik tutum

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 1416 Sayılı Kararı - Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarındaki duruma ilişkin 25 Ocak 2005 tarihinde AKPM tarafından kabul edilen "AGİT Minsk Konferansı'nın meşgul olduğu Dağlık Karabağ bölgesinde çatışma" kararıdır.[1]

Karar taslağı AKPM Siyasi İşler Komisyonu tarafından hazırlandı. Avrupalı Demokratlar Grubu üyesi İngiltere'den David Atkinson tarafından hazırlanan açıklayıcı notta, 1991 yılında ülkenin bağımsız bir devlet olarak tanınmasıyla Azerbaycan'ın sınırlarının uluslararası düzeyde tanındığı ve Azerbaycan'ın bu topraklarına Dağlık Karabağ'ın dahil edildiği belirtiliyordu.

Karar metni[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu bildiride AKPM'nin katılımcıları tekrar vurgularlar ki, "Azerbaycan'ın topraklarının önemli bir kısmı hala Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal altındadır ve Dağlık Karabağ bölgesine hala ayrılıkçı güçler hakimdir."[2] Aynı zamanda AKPM, "askeri operasyonların ve önceden başlamış ve kitleler halinde etnik düşmanlığın korkunç etnik temizleme kavramını hatırlatan geniş çaplı etnik kovulmaya ve monoetnik bölgelerin oluşumuna yol açması" ile ilgili endişesini ifade eder.[3] "Bir devletin bölgesinden bölgesel bölgenin ayrılması ve bağımsızlığı, etnik kovulmanın ve böyle bir bölgenin diğer bir devlete de facto birleştirilmesinin silahlı çatışma yoluyla değil, sadece bu bölgenin demokratik desteğe dayalı kanuni ve sakin bir süreçle elde edilebileceğini" belirterek ABŞPA, azınlıkların yaşadığı bölgesel bölgelerin mutlak ayrılma hakkına sahip olduğuna dair iddiaları reddeder.

ABŞPA, "Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 822 (1993), 853 (1993), 874 (1993) ve 884 (1993) sayılı kararlarını hatırlatır ve ilgili tarafları, özellikle de askeri güçlerini işgal edilmiş herhangi bir bölgeden çekmeye çağırır." Bu belge, Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarının işgalinde yer alan askerî güçlerinin katılımını doğrulayan önemli bir uluslararası belgedir. AKPM'nin bildirisi ayrıca Dağlık Karabağ sorununun barış yoluyla çözülmesine kabul edilen bir belgedir. Bildiri, tarafların çatışmanın çözümü için sadece sakin araçlardan yararlanmalarını istiyor.

Dağlık Karabağ konusunda Alt Komite[değiştir | kaynağı değiştir]

1416 sayılı kararda, AKPM, Minsk Grubu ülkelerinin temsilcilerinin de katıldığı özel bir ad hoc komite oluşturma talimatı verdi. Bu doğrultuda, eski AKPM başkanı, Britanyalı parlamento üyesi Russell Johnston'un başkanlığında Dağlık Karabağ konusunda bir Alt Komite kuruldu. Komitenin kurulması, çatışmanın barış yoluyla çözülmesi için çabaların arttırılmasının amaçlandı. Ancak kısa bir süre sonra, Russell Johnston'un 2008'deki ölümüyle komite faaliyetlerine son verildi.[4]

Johnston başkanlığı döneminde hazırlanan raporlarda, çatışma taraflarının hiçbirinin kendi halkını bir uzlaşma şansına hazırlamak için hiçbir iş yapmadığı belirtiliyordu; toplantıların hiçbiri uzlaşmaya gitmeye veya tarafların temsilcilerinin müzakere ettiği önlemleri kabul etmeye hazır görünmüyordu.[5]

2011 yılında Dağlık Karabağ Alt Komitesi başkanı seçilen Jordi Xuclà Costa, komitenin faaliyetlerini yeniden canlandırmak için 2010 yılı başlarında çabalarına başladı.[6] 28 Ocak 2011'de AKPM'nin Bürosu, alt komite meselesine yeniden bakılması konusunda anlaşmaya vardı ve İspanyol parlamentarist Jordi Xuclà Costa, Ermenistan temsilcileri hariç diğer parlamenter üyelerin oybirliğiyle alt komitenin başkanı seçildi.[7] Sayın Costa, alt komitenin faaliyetlerine resmi olarak başlamadan önce Nisan 2011'de Ermenistan ve Azerbaycan ile "siyasetçiler, elçiler ve akademik çevrelerle işbirliği yapmak" niyetinde olduklarını bildirmişti.[8]

2011 yılında Dağlık Karabağ Alt Komitesi'nin başkanlığına seçilmiş Jordi Shukla Costa

Alt komitenin canlandırılması, çatışma taraflarının tutumlarına bağlı olarak farklılık gösterdi. İspanyol parlamentarist Costa, Ermenistan temsilcilerinin bundan memnun olmadığını özellikle vurgulamıştı.[8] Ermenistan'ın iddialarına göre, komite o zamanlar AKPM'nin o zamanki başkanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun liderliğinde canlandırıldığından "barış sürecine engel oluyor" ve Azerbaycan'ın zararına "tutumlu bir pozisyon sergileyebilir".[9] Sayın Çavuşoğlu bu iddialara cevaben, alt komitenin faaliyetlerini canlandırmak için kararın seçildiğinden aylar önce AKPM tarafından verildiğini ve bu girişimde hiçbir Türk'ün yer almadığını belirtti.[9]

Ermeni yetkililer, AKPM'nin sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni bağımsız bir taraf olarak tanımayı reddetmesinden memnuniyetsizliklerini müzakereler sırasında ve alt komitenin faaliyetlerinde de dile getirdiler.[9]

AGİT Minsk Grubu, alt komitenin faaliyetlerinin yeniden başlamasına ilişkin resmi bir açıklama yapmadı.[10]

Avrupa Parlamentosu Kararı[değiştir | kaynağı değiştir]

AKPM'nin 1416 sayılı kararında ifade edilen aynı endişeler, Avrupa Parlamentosu'nun "Avrupa Birliği'nin Güney Kafkasya Stratejisine İlişkin Talepler" adlı 20 Mayıs 2010 tarihli kararında da dile getirilmiştir. En büyük endişe yaratan konular ise "yüz binlerce insanın kendi evlerinden kaçırılması" ve "Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal edilen Azerbaycan topraklarının büyük bir bölümü" olmuştur.[11]

2010 kararının metninde belirtildiği gibi, Avrupa Birliği Dağlık Karabağ sorunu sırasında veya bu sorunla bağlantılı olarak kendi evlerinden kaçmış yüz binlerce mülteci ve zorunlu göçmenin bu durumda kalmasından, evlerine geri dönme, mülkiyet ve kişisel güvenlik hakları dahil tüm haklardan mahrum bırakılmalarından ciddi endişe duymaktadır; Bu nedenle, Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Azerbaycan'ın tüm işgal edilmiş bölgelerinden çekilmesini talep etmektedir.[12]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 17 Haziran 2005 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne hitaben yaptığı konuşmada, Avrupa Konseyi'nin Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümü konusundaki objektif tutumunu övdü ve 1416 sayılı kararın kabul edilmesi "ihtilafın çözümüne yönelik uluslararası çabalara önemli bir katkı" olarak söylemiştir.[13]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Resolution 1416 (2005) The conflict over the Nagorno-Karabakh region dealt with by the OSCE Minsk Conference". 28 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  2. ^ "Ibid (retrieved on 21.09.2011)". 28 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  3. ^ "Ibid. See paragraph 2 of the Resolution". 28 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  4. ^ "AŞPA-nın Dağlıq Qarabağ üzrə Alt Komitəsinin sədri vəzifəsinə namizədlər avqustda müəyyənləşəcək". trend.az (Azerice). 29 Temmuz 2008. 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  5. ^ PACE (20 Aralık 2006). "Honouring of obligations and commitments by Armenia (Report)" (İngilizce). 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  6. ^ "New chairman of PACE sub-committee on Nagorno-Karabakh appointed". trend.az (İngilizce). 28 Ocak 2011. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  7. ^ "Relations between Azerbaijan and the Council of Europe (CoE)" (İngilizce). 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  8. ^ a b "Jordi Xuclà i Costa to thoroughly study Nagorno-Karabakh conflict". news.am (İngilizce). 3 Şubat 2011. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  9. ^ a b c "PACE subcommittee on Nagorno-Karabakh not PACE President`s initiative?". news.am (İngilizce). 21 Şubat 2011. 26 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  10. ^ "PACE Subcommittee on Nagorno-Karabakh: An Opportunity for Multi-track Diplomacy" (İngilizce). Caucasus Edition — Journal of Conflict Transformation. 15 Mart 2011. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  11. ^ "European Parliament resolution of 20 Mayıs 2010 on the need for an EU strategy for the South Caucasus (2009/2216(INI))" (İngilizce). 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  12. ^ Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzi (2011). Bakı-Brüssel (Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətləri) (PDF). Bakı. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  13. ^ "Avropa Şurasının Parlament Assambleyasına Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Müraciəti" (Azerice). 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Avrupa_Konseyi_Parlamenterler_Meclisi%27nin_1416_Sayılı_Kararı&oldid=30318566" sayfasından alınmıştır