Ambystoma
| Köstebek semenderleri | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Türler | |||||||||||
| Metne bakınız. | |||||||||||
Köstebek semenderleri, (Ambystoma cinsi), Kuzey Amerika'ya özgü bir grup gelişmiş semenderdir. Grup, paedomorfozu nedeniyle araştırmalarda yaygın olarak kullanılan axolotl (A. mexicanum) ve birçok eyaletin resmi amfibi olan kaplan semenderinin (A. tigrinum, A. mavortium) varlığı ile ün kazanmıştır ve genellikle evcil hayvan olarak satılır.
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Rhyacosiredon, daha önce Ambystomatidae familyası içinde ayrı bir cins olarak kabul edildi. Bununla birlikte, köstebek semenderlerinin kladistik analizi, Rhyacosiredon'un varlığının Ambystoma'yı parafiletik yaptığını buldu, çünkü türler bazı Ambystoma türleriyle Ambystoma'daki diğer türlerden daha yakından ilişkilidir. Bu semenderlerin (kısa solungaçları ve daha kalın kıvrımları olan larvaları ve neotenleri içeren) akıntı tipi morfolojisi, farklı bir cins olarak yanlış sınıflandırılmalarına yol açmış olabilir.
Ambystoma cinsi adı Johann Jakob von Tschudi tarafından 1839'da[2] ve geleneksel olarak "kupa ağzı" olarak çevrilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Tschudi, isim için bir türetme sağlamadı ve çoğu kişi, Amblystoma, "kör ağız" adını amaçladığını düşündü. Bazen eski örnekler ve belgeler Amblystoma adını kullanır. 1907'de yazan Leonhard Stejneger, "ağza tıkmak" anlamına gelen Yunanca bir deyimin daralmasına dayanan bir Ambystoma türevi önerdi[3][4] ancak diğerleri bu açıklamayı inandırıcı bulmadı.[5] Tschudi'nin bir lapsus işlediğine dair açık bir kanıt bulunmadığında, 1839'da verilen isim duruyor.
Türler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu cins , en yenisi A. bishopi olmak üzere, aşağıda listelenen 32 tür içerir. Karasal türler bir "T" ile etiketlenir, neotenik türler bir "N" ile etiketlenir ve her ikisinin de yerleşik popülasyonlarına sahip türler bir "V" ile etiketlenir.
- Dağ dere semenderi (A. altamirani) V
- Kör başlı semender (A. amblycephalum) V
- Anderson'ın semenderi (A. andersoni) N
- Halkalı semender (A. annulatum) T
- Dere kenarı semenderi (A. barbouri ) T
- Ağsı yassı semender (A. bishopi) T
- Hassas derili semender (A. bombypellum) T
- Kaliforniya kaplan semenderi (A. californiense) T
- Buzlu yassı semender (A. cingulatum) T
- Patzcuaro Gölü semenderi (A. dumerilii) N
- Sarı biberli semender (A. flavipiperatum) T
- Kuzeybatı semender (A. gracile) T
- Granül semender (A. granulosum) T
- Jefferson semender (A. jeffersonianum) T
- Mavi benekli semender (A. laterale) T
- Simli semender (A. platineum)
- Tremblay'ın semenderi (A. tremblayi)
- Lerma Gölü semenderi (A. lermaense) V
- Leora'nın semenderi (A. leorae) T
- Mabee'nin semenderi (A. mabeei) T
- Uzun parmaklı semender (A. macrodactylum) T
- Santa Cruz uzun parmaklı semender (A. m. croceum) T
- Benekli semender (A. maculatum) T
- Çubuklu kaplan semenderi (A. mavortium) V
- Axolotl (A. mexicanum) N
- Mermer semender (A. opacum) T
- Puerto Hondo dere semenderi (A. ordinarium) V
- Michoacan dere semenderi (A. rivulare) T
- Tarahumara semender (A. rosaceum) V
- Durango semender (A. silvense) V
- Köstebek semenderi (A. talpoideum) V
- Taylor'ın semenderi (A. taylori) N
- Küçük ağızlı semender (A. texanum) T
- Kaplan semenderi (A. tigrinum) V
- Yayla kaplan semenderi (A. velasci) V
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ambystoma". Mindat.org.
- ^ Tschudi (1839). "Classification der Batrachier, mit Berucksichtigung der Fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien". Mémoires de la Société des Sciences Naturelles de Neuchatel. 2 (4): 57, 92. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- ^ Stejneger (1907). "Herpetology of Japan and Adjacent Territory". Bulletin of the United States National Museum. 58: 24. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- ^ Lyon Jr. (30 Haziran 1916). "Ambystoma not Amblystoma". Science. 43 (1122): 929-930. doi:10.1126/science.43.1122.929-a. PMID 17793100.
- ^ Scott (1 Eylül 1916). "Amblystoma not Ambystoma". Science. 44 (1131): 309-311. doi:10.1126/science.44.1131.309-a. PMID 17840073. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- http://amphibiaweb.org/lists/Ambystomatidae.shtml 11 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikitür'de Ambystomatidae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Ambystoma ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Hayat Ağacı: Ambystomatidae 3 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Herpseeker.dk
- IUCN'nin tehdit altındaki Ambystomatidae kırmızı listesi
