Ambulocetus
| Ambulocetus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti, Kanada Doğa Müzesi | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Ambulocetus natans Thewissen vd., 1994 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Fosil dağılımı haritası (Pencap, Kuldana Oluşumu)[1] | |||||||||||||||
Ambulocetus (Latince:"yürüyen balina"), Erken Eosen'de Kuzey Pakistan'da yaşamış bir arkaik balina cinsi.[3][4] Cins, 1994 yılında tanımlanan, kalıntıları yaklaşık 47.5 milyon yıllık olan Ambulocetus natans tip türü ile bilinir. Ambulocetus, Pakicetus ve Himalayacetus'dan sonra, bilinen en eski balinalardandır.[1][5]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Ambulocetus natans ilk olarak, 1994'te Thewissen ve meslektaşları tarafından Kuzey Pakistan'ın (Pencap) Kuldana Oluşumu'nda bulunan (erken Eosen'den Orta Eosen'e) kalıntılardan tanımlandı. Bulunan fosil Aşağı Kuldana Oluşumu'ndan kalma olan, Pakicetus ve Ichthyolestes'ten daha gençti.[1]
Ambulocetus'un fosilleşmiş dişlerinin analizi, bu "yürüyen balina"nın hem tatlı hem de tuzlu su göllerinde, okyanuslarda ve nehirlerde yaşadığını gösterir. Bu özellik, yalnızca Avustralya'da yaşayan bir modern timsahla (Crocodylus porosus) ve tanımlanmış balinalar ile yüzgeçayaklılarla ortak bir özelliktir.[5]
Yaşam şekli[değiştir | kaynağı değiştir]
Ambulocetus, sucul yaşama pakicetidlerden daha adapte olmuş, ancak hâla karada yaşayabilen ve su ihtiyacını tatlı sudan karşılayan bir memeliydi.[1]
Ambulocetus, muhtemelen pusucu bir yırtıcıydı. Suda, atalarına göre oldukça hızlıydı. Uzun süre suyun altında kalabiliyordu ve aynı bir Hint gavyali gibi, balıklarla besleniyordu; veya suyun yakınındaki hayvanları, su içmek için yaklaştıklarında yakalıyordu.[1]
Anatomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ambulocetus'un muhtemelen, uzun ve esnek bir boynu, esnek bilekleri ve parmakları olan perdeli ayakları ve uzun, sağlam bir kuyruğu vardı.[3]
İnce, sevimsiz bir görünüme sahipti ve yaklaşık 3 metre uzunluğunda, 200 kg ağırlığındaydı. Canlının iç kulaklarındaki minik kemikler, su altında yutkunma yeteneğine sahip olduğunu gösterdi. Bu özellik kendinin su altı yırtıcısı olduğunun kanıtıdır. Bu ve balina benzeri dişler gibi özellikleri, onu balinaların ilkel akrabası yapan özelliklerdendir.[5]
Hareket[değiştir | kaynağı değiştir]
Morfolojisi, Ambulocetus'un su samuru gibi suda hareket ettiği öne sürmüştür. Su samuru gibi, bacaklar ve ayaklar geriye doğru itilir, omurga bükülür ve kuyruk yukarı doğru hareket ederdi.[3]
Ambulocetus'un gözleri başın yukarısına yerleştirilmiştir ve kısmen yukarıya veya çene bastırılmışsa ileriye bakıyordu. Benzer bir pozisyon su aygırında da bulunur ve bu erken balinanın gözleri dışarıda sular altında yüzdüğünü düşündürür. Ambulocetus nehirlerin ve göllerin dibinde yürürse, yukarı bakan gözleri yukarıda yüzen avını bulmasına yardımcı olabilirdi.[3]
İşitme kabiliyeti[değiştir | kaynağı değiştir]
Ambulocetus'un kafatası özellikleri, onun su altı sesini duyabildiğini gösterir. Alt çene, modern dişli balinalarda geniş bir yağ yastığı barındıran geniş bir boşluğa sahiptir. Bu yağ kanalları pedi, modern dişli balinalarda iyi çalışan bir sistem olan alt çeneden kulağa ses çıkarır. Kulak kemikleri iyi korunmamış olsa da, daha yaşlı ve daha genç fosil balinalara dayanarak, Ambulocetus havadaki sesleri duyma yeteneğini korumuş olabileceği düşünülüyor.[3]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Ambulocetus, ilk tanımlandığında arkaik balina familyası Protocetidae'ye yerleştirildi. Daha sonraki çalışmalar ise onu balinalar içinde kendi familyası olan Ambulocetidae'ye atadı.[1][6]
Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]
| Cetacea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g Thewissen, J. G. M. (1996). Ambulocetus natans, an Eocene cetacean (Mammalia) from Pakistan. S. I. Madar, S. Taseer Hussain. Frankfurt am Main: Senckenbergische Naturforschende Gesellschaft. ISBN 3-929907-32-1. OCLC 36463214.
- ^ Ambulocetus
- ^ a b c d e "Ambulocetus Natans | College of Osteopathic Medicine | New York Tech". www.nyit.edu. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ "Fossilworks: Ambulocetus natans". fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ a b c B. S., Cornell University. "What Was the Ambulocetus Prehistoric Whale, and How Big Was It?". ThoughtCo (İngilizce). 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Marx, Felix G.; Lambert, Olivier; Uhen, Mark D. (10 Mayıs 2016). "Cetacean Paleobiology". Wiley Online Library (İngilizce). doi:10.1002/9781118561546.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ambulocetus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Ambulocetus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.- Video: Dr. Hans Thewissen introduces the walking whale Ambulocetus natans (8:51)
