İttihatçılık
İttihatçılık,[1] 1908'de Jön Türk Devrimi'ni gerçekleştiren ve 1913'ten 1918'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nu yöneten İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ideolojisiydi.
Türk Milliyetçiliği[değiştir | kaynağı değiştir]
İTC Merkez Komitesi yoğun Türk milliyetçilerinden oluşmasına rağmen, 1912-13 Birinci Balkan Savaşı'ndaki yenilgiye kadar İTC, imparatorluğun Türk olmayan halkını rahatsız edeceği için Türk milliyetçiliğini kamuoyu önünde vurgulamadı.[2] İttihat ve Terakki için bir başka sorun da, imparatorluktaki etnik Türklerin çoğunluğunun kendilerini kesinlikle Türk olarak değil, sadece Türkçe konuşan Sünni Müslümanlar olarak görmeleriydi.[2]
Bilim Kültü[değiştir | kaynağı değiştir]
İttihatçılar, batının başarısının sırrının bilim olduğuna ve bir milletin bilimsel açıdan ne kadar ileri olursa, o kadar güçlü olacağına inanıyorlardı.[4] Türk tarihçi Handan Nezir Akmeşe'ye göre İttihat ve Terakki'nin özü "bilim kültü" ve güçlü bir Türk milliyetçiliği duygusuydu.[5] Auguste Comte ve Gustave Le Bon gibi Fransız entelektüellerinden güçlü bir şekilde etkilenen İttihatçılar, bilim elitlerinin yönetimi fikrini benimsemişlerdi.[6] Jön Türklere göre Osmanlı İmparatorluğu'nun temel sorunu geri kalmış, yoksullaşmış durumu ve Müslüman nüfusunun çoğunluğunun okuma yazma bilmemesiydi; dolayısıyla Osmanlı Müslümanlarının çoğu isteseler bile modern bilimi öğrenemediler.[7] İttihat ve Terakki'nin bilime, her şeyden önce de doğa bilimlerine karşı bir takıntısı vardı (İTC dergileri kimya derslerine çok fazla metin ayırıyordu) ve İttihatçılar kendilerini sıklıkla tüm toplumsal sorunları çözmek için modern bilimsel fikir ve yöntemleri uygulayacak "toplum doktorları" olarak tanımlıyorlardı.[8]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bozkurt, Serhat (2014). "The Kurds and Settlement Policies from the Late Ottoman Empire to Early Republican Turkey: Continuities and Discontinuities (1916–34)". Iranian Studies. 47 (5): 823-837. doi:10.1080/00210862.2014.934152.
- ^ a b Akçam 2007, ss. 51-52.
- ^ Heraclides, Alexis; Gizem Alioğlu Çakmak (2019). Greece and Turkey in Conflict and Cooperation From Europeanization to De-Europeanization. Routledge. ISBN 978-1-138-30188-7.
- ^ Worringer 2004, s. 216.
- ^ Akmeşe 2005, s. 34.
- ^ Akmeşe 2005, s. 35.
- ^ Worringer 2014, ss. 193.
- ^ Akçam 2007, s. 57.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Akçam, Taner (2007). A Shameful Act. Londra: Macmillan.
- Akmeşe, Handan Nezir (2005). The Birth of Modern Turkey: The Ottoman Military and the March to World War I. Londra: IB Tauris.
- Kieser, Hans-Lukas (2018). Talaat Pasha: Father of Modern Turkey, Architect of Genocide. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15762-7.
- Hanioğlu, M. Şükrü (2008), A Brief History of the Late Ottoman Empire, Princeton
- Worringer, Renée (May 2004). "'Sick Man of Europe' or 'Japan of the near East'?: Constructing Ottoman Modernity in the Hamidian and Young Turk Eras". International Journal of Middle East Studies. 36 (2): 207-230. doi:10.1017/S0020743804362033.
- ——— (2014). Ottomans Imagining Japan: East, Middle East, and Non-Western Modernity at the Turn of the Twentieth Century. Londra: Palgrave.
- Topal, Alp Eren (2017). "Against Influence: Ziya Gökalp in Context and Tradition". Journal of Islamic Studies: etw059. doi:10.1093/jis/etw059.