İdol (K-pop)
Güney Kore'deki fandom kültüründe idol, bir grubun üyesi olarak veya solo olarak K-pop alanında çalışan bir ünlüdür. K-pop idolleri, altında üretildikleri yıldız sistemi ve görseller, müzik, moda ve dansın bir karışımını temsil etme yetenekleri ile karakterize edilir.[1] Genellikle bir ana akım eğlence ajansı için çalışırlar ve dans, vokal ve yabancı dil konusunda kapsamlı eğitim almış olurlar. İdoller, özenle seçilmiş bir kamu imajını ve sosyal medya varlığını sürdürür; konserler ve buluşmalar aracılığıyla hayranlarla ilişkiler kurmaya önemli ölçüde zaman ve kaynak ayırırlar.[2][3][4] İdoller, yaşları veya müzikal eğilimleri sorun oluşturmaya başladığında sıklıkla emekli olur ve yerlerine yeni kursiyerler gelir.[5] Stajyerlerin şirketler tarafından idol olarak seçiminde doğal yetenekleri kadar başarabilme hırsına sahip olmaları, kendilerini adamaları, eğitim ve kurallara uymaları da çok önemlidir. Sistem, stajyerlerin ve idollerin "yaşamları ve düşünceleri hakkında özel" kalırken "sağlıklı ve çoğunluğa uyan bir imaj" sürdürmelerini gerektirir.[6]
Stajyer sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki MTV'nin en parlak döneminden ilham alan SM Entertainment'ın kurucusu Lee Soo-man, 1990'larda New Kids on the Block'un Koreli gençler arasındaki popülaritesine tanık oldu. Ayrıca, Johnny Kitagawa tarafından kurulan Japon idol endüstrisinden stajyer iş modelini popüler hale getirdi;[7] bu, kültürel teknoloji olarak adlandırılan bir kavramın parçasıydı. Her gün yüzlerce aday, stajyer olma şansı için Kore eğlence ajansları tarafından düzenlenen küresel seçmelere katılıyor.[8][9]
Stajyerlik süreci aylardan yıllara kadar değişen belirsiz bir süreyi kapsar ve genellikle aynı anda şirketteki derslere giden diğer kursiyerlerle birlikte yaşarken alınan vokal, dans ve dil derslerini içerir. Bazı kursiyerler kariyerlerine odaklanmak için okullarını bırakabilirler.[10][11]
Bir kursiyer sisteme girdiğinde, kişisel yaşamdan vücut koşullarına ve fiziksel görünümlerine kadar birçok yönden yönetilirler.
Eski kursiyerler, kabul edilebilir Kore güzellik standartlarına uymak için Blefaroplasti veya Rinoplasti gibi estetik ameliyatlardan geçtiklerini söylediler. Stajyer sistemine yönelik eleştirilerden biri, şirketlerin istedikleri program için gerekli kiloya ulaşması adına genellikle kursiyerlerin yorgunluktan veya dehidrasyondan bayılmalarına neden olan sert diyet kısıtlamaları ile ilgilidir.[12][13]
Potansiyel bir kursiyere yapılan yatırım pahalı olabilir. 2012'de The Wall Street Journal, Girls' Generation'ın bir üyesini S.M altında eğitmenin maliyetinin 3 milyon ABD Doları olduğunu bildirdi.[14]
İmaj[değiştir | kaynağı değiştir]
Kursiyerler nihayet yeni gruplarda çıkış yapmak üzere seçildiğinde, eğlence pazarına hitap etmek için şirket tarafından yaratılan yeni bir kişilik ortamıyla karşı karşıya kalacaklar. Bir idol grubunun her üyesinin oynayacak kendi karakteri vardır ve bu nedenle iş görevlerinin önemli bir kısmı, karşılaşabilecekleri her türlü maruziyette bu mizacını korumaktır. İdol gruplarının kişisel imajını oluşturmanın bir yolu, bu kişisel özelliklerin tutarlılığını sağlamak için şirket tarafından özen gösterilen içeriklerle sosyal medyayı kullanmaktır.[15]
Hayranlarla ilişki[değiştir | kaynağı değiştir]
Koreli idoller ve hayranları arasındaki ilişki, hayranların sadece "uzaktan bakan" bir hayran olmaktan ziyade idolleriyle ailesel bir bağ kurmaları anlamına gelen "parasosyal akraba" olarak nitelendirilebilir. Bazı durumlarda, fandomların içinde ve dışında, hayranlar benzer ilgi alanları aracılığıyla veya sadece arkadaş edinmek için diğer hayranlarla ailevi bağlantılar da kurarlar. Bu etkileşimler hayranlar, şirket veya idollerin kendileri tarafından başlatılabilir ve onaylanmak için şirketlerinin izninden geçmeleri gerekir. Etkileşimler ve hayran ilişkileri, hayran buluşmaları (fan meetings), konserler veya hayran siteleri (fansites) ve artist cafés gibi etkinlikler aracılığıyla görülebilir. KCon olarak bilinen yıllık bir etkinlik de hayranların ve sanatçıların etkileşimde bulunduğu bir yerdir. Bu "parasosyal akraba" ilişkisinin doğası, Koreli idol hayranlarının idol gruplarının üretimine proaktif katılımında da görülebilir. Çıkış yapmadan önce, şirketin tanıtım stratejilerine bağlı olarak, stajyerlerin kendi hayranları olabilir. Bu, erken başlayan bir "akrabalık"a yol açar ve bunu inşa etmek, bir sanatçı olarak idol ve bir destekçi olarak hayran için çok önemlidir. Çıkış yaptıktan sonra hayranlar idolleriyle birlikte büyür ve idol-fan ilişkileri derinleşir. Herhangi bir şey olursa, hayranların yönetim şirketlerinin "haksız" eylemleriyle ilgili konularda tutum ve görüşlerini göstermek için kendine özgü yolları vardır. Bu durumda, hayranlar genellikle her iki taraf arasında kurulan ailevi bağ nedeniyle idolleri şirketin kötü muamelesinden, diğer idollerinin fan clublerinin saldırılarından ve antilerden korur.[15]
Çalışma koşulları[değiştir | kaynağı değiştir]
Birkaç Koreli idol grubu ve solo sanatçı, on yıllık sözleşmelerin "çok uzun, çok kısıtlayıcı ve onlara başarılarından neredeyse hiçbir kazanç sağlamadığını" iddia ederek, yönetim şirketleri tarafından kendilerine verilen sözleşmelere karşı çıktılar. Güney Koreli eğlence ajansı DSP Media'nın bir direktörü, şirketin sanatçılarla karı paylaştığını, ancak çoğu zaman masrafları ödedikten sonra geriye çok az şey kaldığını belirtti.[16] S.M Entertainment gibi Koreli eğlence şirketleri, yıldızları kitlesel olarak üretmenin benzersiz yöntemleri nedeniyle "fabrikalar" olarak adlandırıldı.
Markalaşma ve Reklam[değiştir | kaynağı değiştir]
Kore'deki eğlence şirketleri, idollerini yetiştirmek için bir eğitim kampı sistemi kullanıyor. S.M.'nin durumunda, şirket her yıl dokuz ülkede 300.000 başvuru alıyor. Seul'ün Gangnam bölgesinde eğitim tesislerine sahipler, burada stajyerler daha sonra çıkışlarını beklerken yıllarca eğitim alıyorlar. SM, "grupları marka olarak" pazarlayan ve sadece sanatçıların ürünlerini değil, sanatçıların kendilerini de metalaştıran ilk şirket olarak adlandırıldı. Bu tür teknikler, yurtdışında kitlesel tanınırlık sağladı ve izleyicilerini genişleterek eğlence şirketlerine fayda sağlayan Kore Dalgası'nın kıvılcımlanmasına yardımcı oldu. Yerli fandom genellikle bu şirketlerin ve oyuncularının ihtiyaç duyduğu kârları üretmek için yeterli olmadığından, sanatçının/grubun markalaşması ve pazarlanması endüstri kârlarının merkezi haline geldi ve bu nedenle bugün türün tanımlayıcı bir özelliği haline geldi.[16][17][17]
Güney Kore'de, Koreli ünlüler genellikle Güney Koreli ticari ve reklam endüstrileriyle çalışır. Şirketler, markalarının imajını genç, taze bir imaja dönüştürmek ve ürünlerini daha genç, daha geniş ve küresel bir kitleye tanıtmak için Koreli idolleri kullanırlar. Sektörde idollerin birden çok markanın yüzü olması çok yaygındır ve bu gelir kaynağı olarak görülür. Bu nedenle idollere marka işbirliklerine zarar vermemesi adına skandallara karışmaması için çok ciddi baskı uygulanır. Koreli idollerin reklamını yaptığı ürünlerin sınırı yoktur; alışveriş merkezleri, okul üniformaları, sağlık sigortası, arabalar ve su filtreleme cihazlarını içerebilir. Ayrıca sürüş güvenliği, çevre sağlığı ve güvenli cep telefonu kullanımı gibi tanıtan reklamlarında da görünebilirler.
Kore'de çıkış yapan idolleri veya popüler idolleri tanıtan afişler otobüslerde ve sinemalardaki afişlerde bulunabilir. Birçok durumda, idol gruplarının hayranları, favori gruplarını veya grup üyelerini tanıtmak için genellikle kendi paralarını kullanır. Örneğin, bir idol grubunun yıldönümünde veya bir üyenin doğum gününde, birçok Kore metrosunda onların veya tek bir idolün reklamını yapan afişler görülebilir.[18]
Kazanç[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Kore Ulusal Vergi Servisi'ne göre, 2013 yılında bir Koreli idolün yıllık ortalama kazancı 46.74 milyon KR₩ (42.000 ABD Doları) idi. K-pop grupları kazançlarının büyük bir bölümünü masraflar dolayısıyla yönetici ajanslarına verirken, gruplar ayrıca kazançlarını grup üyeleri arasında bölüştürür. Yine de, her yıl sahneye bir sürü yeni K-pop grubu çıkar. Bunların çoğu herhangi bir popülerlik kazanmaz ve bu nedenle çok az para kazanırlar.[19]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Elfving-Hwang, Joanna (5 Mart 2018), "K-pop idols, artificial beauty and affective fan relationships in South Korea", Routledge Handbook of Celebrity Studies, Routledge, ss. 190-201, doi:10.4324/9781315776774-12, ISBN 978-1-315-77677-4
- ^ Caramanica, Jon (24 Ekim 2011). "Korean Pop Machine, Running on Innocence and Hair Gel". The New York Times. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2012.
- ^ Seabrook, John. "Cultural technology and the making of K-pop". The New Yorker. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ Sun, Jung (2010). K-Pop Idol Boy Bands and Manufactured Versatile Masculinity: Making Chogukjeok Boys. Hong Kong University Press. doi:10.5790/hongkong/9789888028672.001.0001. ISBN 9789888028672.
- ^ "Seoul Trained: Inside Korea's Pop Factory". Spin. 26 Mart 2012. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2018.
- ^ "The woman who defied the world of K-pop". BBC News (İngilizce). 18 Ekim 2019. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ Gingold, Naomi (8 Ocak 2019). "Why The Blueprint For K-Pop Actually Came From Japan". National Public Radio. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
- ^ "한국 최초 연습생 출신 가수 김완선 보아가 벤치마킹.(in korean)". chosunilbo. 5 Nisan 2016. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021.
[Lee Soo-man training system benchmarked Korean trainee singer Kim Wan-sun in the 1980s, and then the trainee system was introduced.]
- ^ "K-Pop Boot Camp". ABC News. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ "In any language, JYP spells success on the global stage". Joong Ang Daily. 17 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ Leung, Sarah. "Catching the K-Pop Wave: Globality in the Production, Distribution, and Consumption of South Korean Popular Music". Vassar College. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ "'I trained as a K-pop idol - here's why I quit'". BBC News (İngilizce). 13 Şubat 2020. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ Marx, Patricia. "The World Capital of Plastic Surgery". The New Yorker (İngilizce). 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ Yang, Jeff. "Can Girls' Generation Break Through in America?". WSJ. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016.
- ^ a b Elfving-Hwang, Joanna. "K-pop Idols, Artificial Beauty and Affective Fan Relationships in South Korea." in Routledge Handbook of Celebrity Studies, edited by Anthony Elliott. London: Routledge, 2018.
- ^ a b Williamson, Lucy (15 Haziran 2011). "The dark side of South Korean pop". BBC News (İngilizce). 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2018.
- ^ a b Staff, Forbes. "Korea's S.M. Entertainment: The Company That Created K-Pop". Forbes (İngilizce). 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2018.
- ^ "K-pop as a Means of Advertising". seoulbeats (İngilizce). 30 Nisan 2013. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018.
- ^ Jeff Benjamin (19 Ocak 2015). "K-Pop Star Earnings Swell in Recent Years". Billboard. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.