Çirki

Çirki, Hindistan'ın Carkhand eyaletinin Giridih bölümü Dumri alt bölümünün Pirtand blokuna bağlı bir köydür. En yakın tren istasyonu Parasnath'ta olup köye 19 kilometre mesafededir. 2015 itibarıyla nüfusu 13.601 olarak tespit edilmiş olup Pirtand ile komşudur.

Arkeolojik sit

Köy yakınlarındaki sit Nevesa Nehrinin bir kolu olan Pravara Nehri'nin kenarında yer alır. Gudrun Corvinus tarafından 1966-1968 yılları arasında incelenmiştir. Nehir boyunca 3 ana dolgu saptanmıştır. Kumlu ve çakıllı olan 1. Tabaka günümüze aittir ve yeniden çalışılmış Paleolitik malzeme ve tarihî dönemlere ait materyal içerir. 8 meytre kalınlığında kalkerli çakıllardan oluşan 2. Tabaka genellikle çört ve kalsedondan yapılmış çok sayıda küçük yongaları ve çekirdekleri içerir. Bunun altında 20-40 santimetre kalınlığında olan ve kumlu-çakıllı bir matriks içinde iri kayalar ve yumrulardan oluşan 3. Tabaka ise gerçek Aşölyen kanıtları içerir. 3. Tabaka uranyum-toryum (Th230-U234) yaşlandırmasıyla GÖ 350.000 yıla tarihlendirilmiştir fakat maksimum bir yaş vermek mümkün değildir. Faunal kanıtlar yeterli değildir. Birkaç örnek Bos namadicus (öküz), Elephas namadicus (fil) ve Bubalus arneee (manda) ana çakıllar içinde bulundu fakat bu türlerin süresi net değildir ve onların sınırlı bir biyostratigrafik kullanımı vardır.

3. Tabaka'nın yontma taş buluntu topluluğu, Levallois teknolojinin yokluğu, yumuşak vurgaçla yongalamanın düşük derecede oluşu, Bhimbetka'daki gibi yongaların yerine yumrulardan yapılan el baltaları ve çekirdek aletlerin yüksek oranı nedeniyle Erken Aşölyen olarak kabul edilmiştir. Çoğu parça ağır iş aletleri olarak sınıflandırılmıştır. Çok ince işlere uygun yongalanmış küçük parçalar daha nadirdir.

2. Tabaka'nın yontma taş buluntu topluluğu, el baltası, nacak ve diğer ağır iş parçaları hemen hemen hiç içermez. Çoğu küçük yongalardır, sadece birkaçı şekillendirilmiştir.

Bu iki buluntu topluluğu arasındaki farklılıkların ilk açıklaması; 3. Tabaka içinde el baltaları, nacaklar ve diğer ağır iş parçaları olan bir Aşölyen topluluk, oysa iki yüzeyli ve Levallois yongalar içermeyen 2. Tabaka'nın ise Nevasian diye bilinen bir Orta Paleolitik endüstri olduğudur. Bununla beraber Çirki'de kırılgan, hava, güneş, rüzgâr veya yağmur ile yıpranmış olan bazaltı işaret eder ve böylece el baltaları, nacaklar ve ağır iş parçalarının 2. Tabaka'da eksikliğinin, flüviyal bir çakıl içinde tekrar depolandığında bazaltın dağılmasından kaynaklanmaktadır. Buna karşın 3. Tabaka'daki bazalt aletler asgari ölçüde taşınmıştır ve böylece varlığını sürdürebilmiştir. Bu yorumlama üzerine Nevasian basitçe, bir Orta Paleolitik endüstriden çok büyük bazalt parçalardan yapılmış hafif iş aletlerinden oluşan bir Aşölyen topluluktur.

3. Tabaka delillerinin yorumu problemlidir. Çirki, yongalama ürünlerinin azlığı nedeniyle muhtemelen bir atölye siti değildir. Corvinus'un işaret ettiği gibi 3. Tabaka'nın buluntu topluluğu içinde 237 iki yüzeyli, 268 nacak ve 213 yontuk çakıl alet fakat az sayıda artık (sadece 548 büyük ve 707 küçük yonga) vardır.

Kaynakça

 İşbu madde Harun Taşkıran tarafından CC BY 4.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.