Çiftlikli Çete Kübra Efe
Çiftlikli Çete Kübra Efe (1903, Çiftlikköy, Aydın - 31 Mart 1979, Çiftlikköy, Aydın), Millî Mücadele yıllarında Aydın yöresinin kurtuluşu için mücadele etmiş kuvâ-yı millîyeci.
Aydın Savaşlarının tamamında yer almış; yüzbaşı ve çavuş rütbesindeki pek çok işgalci askerin ele geçirilmesindeki katkılarından ötürü, efeler arasında Rütbeli avcısı olarak tanınmıştır.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Aydın'ın Çiftlik Köyü'nde, Şehirlioğlu Mehmet Efendi ile Fadime Hanım'ın evladı olarak doğdu.[1] Çocukluğunda ilk önce babasından, sonra köyün imamı Mustafa Efendi’den din eğitimi alarak yetişti.
27 Mayıs 1919'da Aydın'ın Yunanlılarca işgali üzerine, zulm gören yöredeki Türk halkı Menderes nehrinin öte kıyısına göçmeye başladı. Çiftlikli Kübra'nın ailesi de göç edenler arasındaydı. Topraklarını işgal eden Yunanlılar'a karşı savunmaya geçen efeler, ilk önemli başarıyı Yörük Ali Efe'nin 16 Haziran 1919'da gerçekleştirdiği Malgaç baskınıyla kazandı. Benzer bir mücadeleyi, Ödemiş tarafında Gökçen Efe sürdürüyordu.
Çiftlikli Kübra, efelerin yürüttüğü mücadeleye katılan ilk kadın kuvâ-yı millîyecilerden oldu. Mücadeleye katıldığında 16 yaşındaydı ve nişanlıydı.[2] Kendinden önce mücadeleye katılan Çete Ayşe'den etkilendi. Onu rüyasında gördü ve onun gibi kuvayi milliyeci olmak istedi. Önce babasının silahıyla atış talimleri yaparak keskin nişancı oldu, sonra ailesinin rızası olmaksızın Çete Ayşe ile görüşmeye gitti ve Çete Ayşe onu Yörük Ali Efe ile tanıştırdı. Yörük Ali Efe tarafından Köpekçi Nuri Efe'nin bölüğüne verildi. Emrine on kızan verildi ve lakabı Çiftlikli Çete Kübra Efe oldu. Aydın Savaşlarının tamamında yer aldı. Yüzbaşı ve çavuş rütbesindeki onlarca işgalci askerin ele geçirilmesindeki katkılarından ötürü, efeler arasında Rütbeli avcısı olarak nam saldı.
Köşk Cephesinde siper kazmak için ve Üçyol savaşlarında cepheye götürülecek topların geçeceği yolları açmak için gereken gönüllü insanları ve malzemeyi kendi köyünden sağladı. Üçyol savaşlarında Yörük Ali Efe onu Hamamköy’de kızanlarıyla beraber görevlendirdi. Cepheye silah, mermi, su ve gıda sevkiyatında üstün performans gösterdi. Üçyol Savaşları'nda hastalanan Çete Ayşe iyileşene kadar ona Hamamköy'de baktı. Tüm bu hizmetlerinin ardından, kendisine süresiz izin verilerek köyüne, ailesinin yanına gönderildi.
9 Eylül 1922'de İzmir'in işgalden kurtuluşundan sonra köyüne dönen Çiftlikli Çete Kübra Efe, Moralı köyünden Mustafa Sağlık’la evlendi. Çocukları ve torunları oldu. İncir yetiştirdi. Yoksul bir hayat sürdü.
Savaşta gösterdiği yararlılıktan ötürü kendisine maaş bağlanmak istenmiş olsa da o, “vatanı kurtarmanın karşılığı olmaz” diyerek bunu reddetti. 31 Mart 1979'da öldü. Mezarı Çiftlik Köyü'ndedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Şükrü Öksüz: ÇİFTLİKLİ ÇETE KÜBRA EFE". Mavi Didim Gazetesi. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Adem Birinci: Kübra Efe". www.yenimesaj.com.tr. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.