Abdominal aort anevrizması: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
İmmoBot (mesaj | katkılar)
Botlar
862.969 değişiklik
k →‎Kaynakça: Kaynakça etiketi düzenleniyor., değiştirildi: {{Kaynakça}} → {{kaynakça|30em}}
ek çeviri
1. satır: 1. satır:
{{çalışma}}
'''Abdominal aort anevrizması''', [[abdominal aort]] damarının çapının 3 santimetreden büyük veya normal çapından en az %50 daha büyük olacak şekilde genişlemesi.<ref name=Kent2014/> Genelde patladığı durumlar dışında herhangi bir belirtiye yol açmaz.<ref name=Kent2014>{{Dergi kaynağı | yazar = Kent KC | başlık = Clinical practice. Abdominal aortic aneurysms. | url = https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2014-11-27_371_22/page/2101 | dergi = The New England Journal of Medicine | cilt = 371 | sayı = 22 | sayfalar =2101-8| tarih = 27 Kasım 2014 | pmid = 25427112 |doi=10.1056/NEJMcp1401430}}</ref> Zaman zaman karında, sırtta veya bacakta ağrı hissedilir.<ref name=AFP2006>{{Dergi kaynağı |yazarlar=Upchurch GR, Schaub TA | başlık = Abdominal aortic aneurysm | dergi = Am Fam Physician | cilt = 73 | sayı = 7 | sayfalar =1198-204| yıl = 2006 | pmid = 16623206 }}</ref> Büyük anevrizmalar bazen karnı bastırarak hissedilebilir.<ref name=AFP2006/> Patlaması karın ve sırtta ağrıya yol açabilir, [[düşük tansiyon|tansiyonu düşürür]], [[Senkop (tıp)|bayılmaya]] neden olabilir, sıkça ölümcüldür.<ref name=Kent2014/><ref name=Spa2014>{{Dergi kaynağı |yazarlar=Spangler R, Van Pham T, Khoujah D, Martinez JP | başlık = Abdominal emergencies in the geriatric patient. | dergi = International journal of emergency medicine | cilt = 7 | sayfalar =43| tarih = 2014 | pmid = 25635203 |doi=10.1186/s12245-014-0043-2 | sayı=1 | pmc=4306086}}</ref>


'''Abdominal aort anevrizması''', [[abdominal aort]] damarının çapının 3 santimetreden büyük veya normal çapından en az %50 daha büyük olacak şekilde genişlemesi.{{r|Kent2014}} Genelde patladığı durumlar dışında herhangi bir belirtiye yol açmaz.{{r|Kent2014}} Zaman zaman karında, sırtta veya bacakta ağrı hissedilir.{{r|AFP2006}} Büyük anevrizmalar bazen karnı bastırarak hissedilebilir.{{r|AFP2006}} Patlaması karın ve sırtta ağrıya yol açabilir, [[düşük tansiyon|tansiyonu düşürür]], [[Senkop (tıp)|bayılmaya]] neden olabilir, sıkça ölümcüldür.{{r|Kent2014}}{{r|Spa2014}}
Abdominal aort anevrizmaları en çok 50 yaş üstü bireylerde görülür. Erkeklerde ve ailesinde daha önce bu durum yaşanmış olanlarda daha yaygındır.<ref name=Kent2014/> [[Sigara]]
içmek, [[yüksek tansiyon]] ve diğer kalp ve damar hastalıkları riski arttırır.<ref>{{Dergi kaynağı | yazar = Wittels K | başlık = Aortic emergencies. | dergi = Emergency medicine clinics of North America | cilt = 29 | sayı = 4 | sayfalar =789-800, vii| tarih = Kasım 2011 | pmid = 22040707 |doi=10.1016/j.emc.2011.09.015}}</ref> [[Marfan sendromu]] ve [[Ehlers-Danlos sendromu]] riski arttıran genetik bozukluklar arasındadır. Abdominal aort anevrizması en sık görülen [[aort anevrizması]] türüdür.<ref name=CDC2014>{{Web kaynağı | başlık = Aortic Aneurysm Fact Sheet | url = http://www.cdc.gov/dhdsp/data_statistics/fact_sheets/fs_aortic_aneurysm.htm | yayıncı = cdc.gov | erişimtarihi = 3 Şubat 2015 | tarih = 22 Temmuz 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170502131503/https://www.cdc.gov/dhdsp/data_statistics/fact_sheets/fs_aortic_aneurysm.htm | arşivtarihi = 2 Mayıs 2017 | ölüurl =hayır}}</ref> Yaklaşık %85'i [[böbrek]]lerin altında, geri kalanı böbrek seviyesinde veya üstünde gerçekleşir.<ref name=Kent2014/> [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de 65-75 yaşları arasında geçmişte sigara içmiş erkeklerin [[ultrason]]la [[tarama (tıp)|taramadan]] geçmesi önerilir.<ref name=USP2014>{{Dergi kaynağı | yazar = LeFevre ML | başlık = Screening for abdominal aortic aneurysm: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. | dergi = Annals of Internal Medicine | cilt = 161 | sayı = 4 | sayfalar =281-90| tarih = 19 Ağustos 2014 | pmid = 24957320 |doi=10.7326/m14-1204}}</ref> [[Birleşik Krallık]]'ta 65 yaş üzeri tüm erkeklerin taramadan geçmesi tavsiye edilir.<ref name=Kent2014/> Anevrizma bulunduğu takdirde genelde düzenli olarak ultrason yapılmaya devam edilir.<ref name=AFP2006/>


Abdominal aort anevrizmaları en çok 50 yaş üstü bireylerde görülür. Erkeklerde ve ailesinde daha önce bu durum yaşanmış olanlarda daha yaygındır.{{r|Kent2014}} [[Sigara]]
Hastalığı önlemek için en iyi yapılabilecek sigara içmemektir. Bunun yanında önlem amaçlı yüksek tansiyon veya [[yüksek kolestrol]] tedavi edilebilir, [[fazla kiloluluk|fazla kilolu]] olmaktan kaçınılabilir. Anevrizmanın çapı erkeklerde 5.5&nbsp;cm, kadınlarda 5&nbsp;cm'yi geçtiğinde genelde ameliyat tavsiye edilir.<ref name=Kent2014/> Belirtilerin olması ve anevrizmanın yılda bir 1&nbsp;cm'den büyük bir hızla büyümesi de ameliyat gerekçesi olabilir.<ref name=AFP2006/> Ameliyat [[açık aort ameliyatı|açık]] yöntemle veya [[endovasküler aort tamiri]] (EVAR) yöntemiyle yapılabilir.<ref name=Kent2014/> Açık ameliyata göre EVAR'da kısa vadede daha az ölüm riski vardır ve hastanede daha az yatmayı gerektirir; ancak EVAR her zaman seçenekler arasında olmayabilir.<ref name=Kent2014/><ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Thomas DM, Hulten EA, Ellis ST, Anderson DM, Anderson N, McRae F, Malik JA, Villines TC, Slim AM | başlık = Open versus Endovascular Repair of Abdominal Aortic Aneurysm in the Elective and Emergent Setting in a Pooled Population of 37,781 Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis. | dergi = ISRN cardiology | cilt = 2014 | sayfalar =149243| tarih = 2014 | pmid = 25006502 |doi=10.1155/2014/149243 | pmc=4004021}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Biancari F, Catania A, D'Andrea V | başlık = Elective endovascular vs. open repair for abdominal aortic aneurysm in patients aged 80 years and older: systematic review and meta-analysis. | dergi = European Journal of Vascular and Endovascular Surgery | cilt = 42 | sayı = 5 | sayfalar =571-6| tarih = Kasım 2011 | pmid = 21820922 |doi=10.1016/j.ejvs.2011.07.011}}</ref> Uzun vadeli sonuç açısından ikisi arasında fark olmadığı gözlemlenmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Paravastu SC, Jayarajasingam R, Cottam R, Palfreyman SJ, Michaels JA, Thomas SM | başlık = Endovascular repair of abdominal aortic aneurysm. | dergi = The Cochrane database of systematic reviews | cilt = 1 | sayfalar =CD004178| tarih = 23 Ocak 2014 | pmid = 24453068 |doi=10.1002/14651858.CD004178.pub2}}</ref> EVAR yapıldığında ameliyatın tekrarlanma ihtiyacı daha sık doğar.<ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Ilyas S, Shaida N, Thakor AS, Winterbottom A, Cousins C | başlık = Endovascular aneurysm repair (EVAR) follow-up imaging: the assessment and treatment of common postoperative complications. | dergi = Clinical radiology | cilt = 70 | sayı = 2 | sayfalar =183-196| tarih = Şubat 2015 | pmid = 25443774 |doi=10.1016/j.crad.2014.09.010}}</ref>
içmek, [[yüksek tansiyon]] ve diğer kalp ve damar hastalıkları riski arttırır.<ref>{{Dergi kaynağı | yazar = Wittels K | başlık = Aortic emergencies. | dergi = Emergency medicine clinics of North America | cilt = 29 | sayı = 4 | sayfalar =789-800, vii| tarih = Kasım 2011 | pmid = 22040707 |doi=10.1016/j.emc.2011.09.015}}</ref> [[Marfan sendromu]] ve [[Ehlers-Danlos sendromu]] riski arttıran genetik bozukluklar arasındadır. Abdominal aort anevrizması en sık görülen [[aort anevrizması]] türüdür.{{r|CDC2014}} Yaklaşık %85'i [[böbrek]]lerin altında, geri kalanı böbrek seviyesinde veya üstünde gerçekleşir.{{r|Kent2014}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de 65-75 yaşları arasında geçmişte sigara içmiş erkeklerin [[ultrason]]la [[tarama (tıp)|taramadan]] geçmesi önerilir.<ref name=USP2014>{{Dergi kaynağı | yazar = LeFevre ML | başlık = Screening for abdominal aortic aneurysm: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. | dergi = Annals of Internal Medicine | cilt = 161 | sayı = 4 | sayfalar =281-90| tarih = 19 Ağustos 2014 | pmid = 24957320 |doi=10.7326/m14-1204}}</ref> [[Birleşik Krallık]]'ta 65 yaş üzeri tüm erkeklerin taramadan geçmesi tavsiye edilir.{{r|Kent2014}} Anevrizma bulunduğu takdirde genelde düzenli olarak ultrason yapılmaya devam edilir.{{r|AFP2006}}

Hastalığı önlemek için en iyi yapılabilecek sigara içmemektir. Bunun yanında önlem amaçlı yüksek tansiyon veya [[yüksek kolestrol]] tedavi edilebilir, [[fazla kiloluluk|fazla kilolu]] olmaktan kaçınılabilir. Anevrizmanın çapı erkeklerde 5.5&nbsp;cm, kadınlarda 5&nbsp;cm'yi geçtiğinde genelde ameliyat tavsiye edilir.{{r|Kent2014}} Belirtilerin olması ve anevrizmanın yılda bir 1&nbsp;cm'den büyük bir hızla büyümesi de ameliyat gerekçesi olabilir.<ref name=AFP2006/> Ameliyat [[açık aort ameliyatı|açık]] yöntemle veya [[endovasküler aort tamiri]] (EVAR) yöntemiyle yapılabilir.<ref name=Kent2014/> Açık ameliyata göre EVAR'da kısa vadede daha az ölüm riski vardır ve hastanede daha az yatmayı gerektirir; ancak EVAR her zaman seçenekler arasında olmayabilir.{{r|Kent2014}}<ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Thomas DM, Hulten EA, Ellis ST, Anderson DM, Anderson N, McRae F, Malik JA, Villines TC, Slim AM | başlık = Open versus Endovascular Repair of Abdominal Aortic Aneurysm in the Elective and Emergent Setting in a Pooled Population of 37,781 Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis. | dergi = ISRN cardiology | cilt = 2014 | sayfalar =149243| tarih = 2014 | pmid = 25006502 |doi=10.1155/2014/149243 | pmc=4004021}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Biancari F, Catania A, D'Andrea V | başlık = Elective endovascular vs. open repair for abdominal aortic aneurysm in patients aged 80 years and older: systematic review and meta-analysis. | dergi = European Journal of Vascular and Endovascular Surgery | cilt = 42 | sayı = 5 | sayfalar =571-6| tarih = Kasım 2011 | pmid = 21820922 |doi=10.1016/j.ejvs.2011.07.011}}</ref> Uzun vadeli sonuç açısından ikisi arasında fark olmadığı gözlemlenmektedir.{{r|Paravastu_2014}} EVAR yapıldığında ameliyatın tekrarlanma ihtiyacı daha sık doğar.{{r|Ilyas_2015}}

<!-- Prognoz ve Epidemiyolojik Değerlendirme -->
Abdominal aort anevrizmalarının, 65 yaşını aşmış erkek popülasyon içinde %2 ile %8 arasında bir [[prevalans]]a sahip olduğu belirlenmiştir.{{r|Kent2014}} Bu durum, erkek bireylerde kadınlara kıyasla beş kat daha sık görülmektedir.{{r|Kumar2020}} 5,5 santimetre çapından daha küçük anevrizmalara sahip bireylerde, takip eden yıl içerisinde yırtılma (rüptür) riski %1'den daha azdır.{{r|Kent2014}} Anevrizma çapı 5,5 ile 7 santimetre arasında olan vakalarda bu risk yaklaşık %10 iken, 7 santimetre üstü anevrizma çapına sahip vakalarda yırtılma (rüptür) riski yaklaşık %33 olarak hesaplanmıştır.{{r|Kent2014}} Anevrizmanın yırtılması (rüptüre olması) halinde [[Ölüm oranı|mortalite]] oranı %85 ile %90 arasında değişmektedir. 2013 yılı itibarıyla, aort anevrizmaları dünya genelinde 168.200 ölüme yol açmış, bu sayı 1990 yılına kıyasla önemli bir artış göstermiştir.{{r|GBD2015De}}{{r|GBD_2013}} Amerika Birleşik Devletleri'nde ise 2009 yılında abdominal aort anevrizmaları kaynaklı ölüm sayısı 10.000 ile 18.000 arasında değişiklik göstermiştir.{{r|CDC2014}}

==Belirti ve Semptomlar==
[[Dosya:Abdominal Aortic Aneurysm Location.png|küçükresim|dik=1.3|Abdominal aort anevrizmasının yerleşim yeri]]
Anevrizmaların büyük bir kısmı hiçbir semptom göstermez. Bununla birlikte, abdominal aortun genişlemesi ve/veya yırtılması ile birlikte, anevrizma ağrıya neden olabilir ve abdomen bölgesinde nabız hissi (pulsatil hisler) veya göğüs, alt sırt, bacaklar ya da [[testis torbası]]nda ağrı meydana gelebilir.{{r|emedicine}}

===Komplikasyonlar===
Bu durumun komplikasyonları arasında; anevrizmanın yırtılması, periferal [[embolizasyon]] (tıkanma), akut aort damarı tıkanması (oklüzyon), aortokaval ([[aorta]] ile [[alt ana toplardamar]] (inferior vena kava) arasında) veya aortoduodenal (aorta ile [[oniki parmak bağırsağı]] (duodenum) arasında) [[fistül]]ler yer almaktadır. Fiziki muayenede, elle muayene (palpasyon) ile belirlenebilen ve nabız gösteren bir abdominal kitle saptanabilir. Böbrek veya viseral arter stenozu söz konusu olduğunda [[üfürüm]]ler (bruitler) algılanabilir.{{r|emedicine}}

Yırtılmış bir abdominal aort anevrizması vakasında, alt sırtta, böğürde, batın (abdomen) bölgesinde veya kasıkta şiddetli ağrılar meydana gelebilir.{{r|Spa2014}} Kalp atışları ile senkronize bir şekilde atım gösteren bir kitle el muayenesi ile (palpasyon) tespit edilebilir. Kanama, [[hipovolemik şok]] (şiddetli kan veya sıvı kaybından kaynaklı şok) ile birlikte düşük kan basıncına ve artmış kalp atış hızına neden olabilir, bu durum bayılma (senkop) ile sonuçlanabilir.{{r|Spa2014}} Abdominal aort anevrizmasının yırtılması sonucu ölüm oranı %90'a kadar çıkabilmektedir. Hastaların %65-75'i hastaneye ulaşmadan ölmekte ve %90'ı ameliyat odasına ulaşamadan hayatını kaybetmektedir.{{r|SmallAneurysmTrial}} Kanama, retroperitoneal (karın içi zarının arkasında bulunan) alanda veya karın boşluğunda gerçekleşebilir. Ayrıca, yırtılma aorta ile bağırsak veya alt ana toplardamar arasında bir fistül oluşumuna yol açabilir.<ref name=Treska>Treska V. ''et al''.:Aneuryzma břišní aorty, Prague, 1999, {{ISBN|80-7169-724-9}}</ref> Flank bölgesinde görülen [[ekimoz]] (bir morluk görünümü), retroperitoneal [[kanama]]nın bir göstergesi olup, [[Grey Turner işareti]] olarak bilinir.{{r|emedicine}}{{r|Cecil}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{kaynakça|30em}}
{{kaynakça|2|refs=

<ref name=Kent2014>{{Dergi kaynağı
| yazar = Kent KC
| başlık = Clinical practice. Abdominal aortic aneurysms.
| url = https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2014-11-27_371_22/page/2101
| dergi = The New England Journal of Medicine
| cilt = 371
| sayı = 22
| sayfalar =2101-8
| tarih = 27 Kasım 2014
| pmid = 25427112
|doi=10.1056/NEJMcp1401430}}</ref>

<ref name=AFP2006>{{Dergi kaynağı
|yazarlar=Upchurch GR, Schaub TA
| başlık = Abdominal aortic aneurysm
| dergi = Am Fam Physician
| cilt = 73
| sayı = 7
| sayfalar =1198-204
| yıl = 2006
| pmid = 16623206 }}</ref>

<ref name=Spa2014>{{Dergi kaynağı
|yazarlar=Spangler R, Van Pham T, Khoujah D, Martinez JP
| başlık = Abdominal emergencies in the geriatric patient.
| dergi = International journal of emergency medicine
| cilt = 7
| sayfalar =43
| tarih = 2014
| pmid = 25635203
|doi=10.1186/s12245-014-0043-2
| sayı=1
| pmc=4306086}}</ref>

<ref name="Kumar2020">{{cite book
|last1=Bunce
|first1=Nicholas H.
|last2=Ray
|first2=Robin
|last3=Patel
|first3=Hitesh
|editor1-last=Feather
|editor1-first=Adam
|editor2-last=Randall
|editor2-first=David
|editor3-last=Waterhouse
|editor3-first=Mona
|title=Kumar and Clark's Clinical Medicine
|date=2020
|publisher=Elsevier
|isbn=978-0-7020-7870-5
|pages=1129–1130
|edition=10th
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=sl3sDwAAQBAJ&pg=PA1129
|language=en
|chapter=30. Cardiology}}</ref>

<ref name="Paravastu_2014">{{Dergi kaynağı
|yazar=Paravastu SC, Jayarajasingam R, Cottam R, Palfreyman SJ, Michaels JA, Thomas SM
| başlık = Endovascular repair of abdominal aortic aneurysm.
| dergi = The Cochrane database of systematic reviews
| cilt = 1
| sayfalar =CD004178
| tarih = 23 Ocak 2014
| pmid = 24453068
|doi=10.1002/14651858.CD004178.pub2}}</ref>

<ref name="Ilyas_2015">{{Dergi kaynağı
|yazar=Ilyas S, Shaida N, Thakor AS, Winterbottom A, Cousins C
| başlık = Endovascular aneurysm repair (EVAR) follow-up imaging: the assessment and treatment of common postoperative complications.
| dergi = Clinical radiology
| cilt = 70
| sayı = 2
| sayfalar =183-196
| tarih = Şubat 2015
| pmid = 25443774
|doi=10.1016/j.crad.2014.09.010}}</ref>

<ref name=GBD2015De>{{cite journal
|author=((GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators))
|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.
|journal=Lancet
|date=8 October 2016
|volume=388
|issue=10053
|pages=1459–1544
|pmid=27733281
|doi=10.1016/s0140-6736(16)31012-1
|pmc=5388903}}</ref>

<ref name="GBD_2013">{{cite journal
| title = Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013
| journal = Lancet
| date = 17 December 2014
| pmid = 25530442
| doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2
| volume=385
| issue=9963
| pages=117–71
| pmc=4340604
| author = ((GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators)) }}</ref>

<ref name=CDC2014>{{Web kaynağı
| başlık = Aortic Aneurysm Fact Sheet
| url = http://www.cdc.gov/dhdsp/data_statistics/fact_sheets/fs_aortic_aneurysm.htm
| yayıncı = cdc.gov
| erişimtarihi = 3 Şubat 2015
| tarih = 22 Temmuz 2014
| arşivurl = https://web.archive.org/web/20170502131503/https://www.cdc.gov/dhdsp/data_statistics/fact_sheets/fs_aortic_aneurysm.htm
| arşivtarihi = 2 Mayıs 2017
| ölüurl =hayır}}</ref>

<ref name=emedicine>{{eMedicine|med|3443|Abdominal Aortic Aneurysm}}</ref>

<ref name=SmallAneurysmTrial>{{cite journal
|vauthors=Brown LC, Powell JT
| title = Risk Factors for Aneurysm Rupture in Patients Kept Under Ultrasound Surveillance
| journal = Annals of Surgery
| volume = 230
| issue = 3
| pages = 289–96; discussion 296–7
| date = September 1999
| pmid = 10493476
| pmc = 1420874
| doi = 10.1097/00000658-199909000-00002 }}</ref>

<ref name=Cecil>{{cite book
|last=Goldman
|first=Lee
|title=Goldman's Cecil Medicine
|publisher=Elsevier Saunders
|location=Philadelphia
|isbn=978-1-4377-2788-3
|pages=837
|edition=24th
|date=2011-07-25}}</ref>

}}


[[Kategori:Kardiyovasküler hastalıklar]]
[[Kategori:Kardiyovasküler hastalıklar]]

Sayfanın 16.37, 3 Mart 2024 tarihindeki hâli

Abdominal aort anevrizması, abdominal aort damarının çapının 3 santimetreden büyük veya normal çapından en az %50 daha büyük olacak şekilde genişlemesi.[1] Genelde patladığı durumlar dışında herhangi bir belirtiye yol açmaz.[1] Zaman zaman karında, sırtta veya bacakta ağrı hissedilir.[2] Büyük anevrizmalar bazen karnı bastırarak hissedilebilir.[2] Patlaması karın ve sırtta ağrıya yol açabilir, tansiyonu düşürür, bayılmaya neden olabilir, sıkça ölümcüldür.[1][3]

Abdominal aort anevrizmaları en çok 50 yaş üstü bireylerde görülür. Erkeklerde ve ailesinde daha önce bu durum yaşanmış olanlarda daha yaygındır.[1] Sigara içmek, yüksek tansiyon ve diğer kalp ve damar hastalıkları riski arttırır.[4] Marfan sendromu ve Ehlers-Danlos sendromu riski arttıran genetik bozukluklar arasındadır. Abdominal aort anevrizması en sık görülen aort anevrizması türüdür.[5] Yaklaşık %85'i böbreklerin altında, geri kalanı böbrek seviyesinde veya üstünde gerçekleşir.[1] ABD'de 65-75 yaşları arasında geçmişte sigara içmiş erkeklerin ultrasonla taramadan geçmesi önerilir.[6] Birleşik Krallık'ta 65 yaş üzeri tüm erkeklerin taramadan geçmesi tavsiye edilir.[1] Anevrizma bulunduğu takdirde genelde düzenli olarak ultrason yapılmaya devam edilir.[2]

Hastalığı önlemek için en iyi yapılabilecek sigara içmemektir. Bunun yanında önlem amaçlı yüksek tansiyon veya yüksek kolestrol tedavi edilebilir, fazla kilolu olmaktan kaçınılabilir. Anevrizmanın çapı erkeklerde 5.5 cm, kadınlarda 5 cm'yi geçtiğinde genelde ameliyat tavsiye edilir.[1] Belirtilerin olması ve anevrizmanın yılda bir 1 cm'den büyük bir hızla büyümesi de ameliyat gerekçesi olabilir.[2] Ameliyat açık yöntemle veya endovasküler aort tamiri (EVAR) yöntemiyle yapılabilir.[1] Açık ameliyata göre EVAR'da kısa vadede daha az ölüm riski vardır ve hastanede daha az yatmayı gerektirir; ancak EVAR her zaman seçenekler arasında olmayabilir.[1][7][8] Uzun vadeli sonuç açısından ikisi arasında fark olmadığı gözlemlenmektedir.[9] EVAR yapıldığında ameliyatın tekrarlanma ihtiyacı daha sık doğar.[10]

Abdominal aort anevrizmalarının, 65 yaşını aşmış erkek popülasyon içinde %2 ile %8 arasında bir prevalansa sahip olduğu belirlenmiştir.[1] Bu durum, erkek bireylerde kadınlara kıyasla beş kat daha sık görülmektedir.[11] 5,5 santimetre çapından daha küçük anevrizmalara sahip bireylerde, takip eden yıl içerisinde yırtılma (rüptür) riski %1'den daha azdır.[1] Anevrizma çapı 5,5 ile 7 santimetre arasında olan vakalarda bu risk yaklaşık %10 iken, 7 santimetre üstü anevrizma çapına sahip vakalarda yırtılma (rüptür) riski yaklaşık %33 olarak hesaplanmıştır.[1] Anevrizmanın yırtılması (rüptüre olması) halinde mortalite oranı %85 ile %90 arasında değişmektedir. 2013 yılı itibarıyla, aort anevrizmaları dünya genelinde 168.200 ölüme yol açmış, bu sayı 1990 yılına kıyasla önemli bir artış göstermiştir.[12][13] Amerika Birleşik Devletleri'nde ise 2009 yılında abdominal aort anevrizmaları kaynaklı ölüm sayısı 10.000 ile 18.000 arasında değişiklik göstermiştir.[5]

Belirti ve Semptomlar

Abdominal aort anevrizmasının yerleşim yeri

Anevrizmaların büyük bir kısmı hiçbir semptom göstermez. Bununla birlikte, abdominal aortun genişlemesi ve/veya yırtılması ile birlikte, anevrizma ağrıya neden olabilir ve abdomen bölgesinde nabız hissi (pulsatil hisler) veya göğüs, alt sırt, bacaklar ya da testis torbasında ağrı meydana gelebilir.[14]

Komplikasyonlar

Bu durumun komplikasyonları arasında; anevrizmanın yırtılması, periferal embolizasyon (tıkanma), akut aort damarı tıkanması (oklüzyon), aortokaval (aorta ile alt ana toplardamar (inferior vena kava) arasında) veya aortoduodenal (aorta ile oniki parmak bağırsağı (duodenum) arasında) fistüller yer almaktadır. Fiziki muayenede, elle muayene (palpasyon) ile belirlenebilen ve nabız gösteren bir abdominal kitle saptanabilir. Böbrek veya viseral arter stenozu söz konusu olduğunda üfürümler (bruitler) algılanabilir.[14]

Yırtılmış bir abdominal aort anevrizması vakasında, alt sırtta, böğürde, batın (abdomen) bölgesinde veya kasıkta şiddetli ağrılar meydana gelebilir.[3] Kalp atışları ile senkronize bir şekilde atım gösteren bir kitle el muayenesi ile (palpasyon) tespit edilebilir. Kanama, hipovolemik şok (şiddetli kan veya sıvı kaybından kaynaklı şok) ile birlikte düşük kan basıncına ve artmış kalp atış hızına neden olabilir, bu durum bayılma (senkop) ile sonuçlanabilir.[3] Abdominal aort anevrizmasının yırtılması sonucu ölüm oranı %90'a kadar çıkabilmektedir. Hastaların %65-75'i hastaneye ulaşmadan ölmekte ve %90'ı ameliyat odasına ulaşamadan hayatını kaybetmektedir.[15] Kanama, retroperitoneal (karın içi zarının arkasında bulunan) alanda veya karın boşluğunda gerçekleşebilir. Ayrıca, yırtılma aorta ile bağırsak veya alt ana toplardamar arasında bir fistül oluşumuna yol açabilir.[16] Flank bölgesinde görülen ekimoz (bir morluk görünümü), retroperitoneal kanamanın bir göstergesi olup, Grey Turner işareti olarak bilinir.[14][17]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k l Kent KC (27 Kasım 2014). "Clinical practice. Abdominal aortic aneurysms". The New England Journal of Medicine. 371 (22). ss. 2101-8. doi:10.1056/NEJMcp1401430. PMID 25427112. 
  2. ^ a b c d Upchurch GR, Schaub TA (2006). "Abdominal aortic aneurysm". Am Fam Physician. 73 (7). ss. 1198-204. PMID 16623206. 
  3. ^ a b c Spangler R, Van Pham T, Khoujah D, Martinez JP (2014). "Abdominal emergencies in the geriatric patient". International journal of emergency medicine. 7 (1). s. 43. doi:10.1186/s12245-014-0043-2. PMC 4306086 $2. PMID 25635203. 
  4. ^ Wittels K (Kasım 2011). "Aortic emergencies". Emergency medicine clinics of North America. 29 (4). ss. 789-800, vii. doi:10.1016/j.emc.2011.09.015. PMID 22040707. 
  5. ^ a b "Aortic Aneurysm Fact Sheet". cdc.gov. 22 Temmuz 2014. 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2015. 
  6. ^ LeFevre ML (19 Ağustos 2014). "Screening for abdominal aortic aneurysm: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement.". Annals of Internal Medicine. 161 (4). ss. 281-90. doi:10.7326/m14-1204. PMID 24957320. 
  7. ^ Thomas DM, Hulten EA, Ellis ST, Anderson DM, Anderson N, McRae F, Malik JA, Villines TC, Slim AM (2014). "Open versus Endovascular Repair of Abdominal Aortic Aneurysm in the Elective and Emergent Setting in a Pooled Population of 37,781 Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis". ISRN cardiology. Cilt 2014. s. 149243. doi:10.1155/2014/149243. PMC 4004021 $2. PMID 25006502. 
  8. ^ Biancari F, Catania A, D'Andrea V (Kasım 2011). "Elective endovascular vs. open repair for abdominal aortic aneurysm in patients aged 80 years and older: systematic review and meta-analysis". European Journal of Vascular and Endovascular Surgery. 42 (5). ss. 571-6. doi:10.1016/j.ejvs.2011.07.011. PMID 21820922. 
  9. ^ Paravastu SC, Jayarajasingam R, Cottam R, Palfreyman SJ, Michaels JA, Thomas SM (23 Ocak 2014). "Endovascular repair of abdominal aortic aneurysm". The Cochrane database of systematic reviews. Cilt 1. ss. CD004178. doi:10.1002/14651858.CD004178.pub2. PMID 24453068. 
  10. ^ Ilyas S, Shaida N, Thakor AS, Winterbottom A, Cousins C (Şubat 2015). "Endovascular aneurysm repair (EVAR) follow-up imaging: the assessment and treatment of common postoperative complications". Clinical radiology. 70 (2). ss. 183-196. doi:10.1016/j.crad.2014.09.010. PMID 25443774. 
  11. ^ Bunce, Nicholas H.; Ray, Robin; Patel, Hitesh (2020). "30. Cardiology". Feather, Adam; Randall, David; Waterhouse, Mona (Ed.). Kumar and Clark's Clinical Medicine (İngilizce) (10th bas.). Elsevier. ss. 1129–1130. ISBN 978-0-7020-7870-5. 
  12. ^ GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281. 
  13. ^ GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (17 December 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604 $2. PMID 25530442. 
  14. ^ a b c eMedicine'de Abdominal Aortic Aneurysm
  15. ^ Brown LC, Powell JT (September 1999). "Risk Factors for Aneurysm Rupture in Patients Kept Under Ultrasound Surveillance". Annals of Surgery. 230 (3): 289–96; discussion 296–7. doi:10.1097/00000658-199909000-00002. PMC 1420874 $2. PMID 10493476. 
  16. ^ Treska V. et al.:Aneuryzma břišní aorty, Prague, 1999, 80-7169-724-9
  17. ^ Goldman, Lee (2011-07-25). Goldman's Cecil Medicine (24th bas.). Philadelphia: Elsevier Saunders. s. 837. ISBN 978-1-4377-2788-3. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdominal_aort_anevrizması&oldid=31814337" sayfasından alınmıştır