Yakala-etkisizleştir-bırak: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
C8bash (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
2.355 değişiklik
"Trap–neuter–return" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
C8bash (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
2.355 değişiklik
"Trap–neuter–return" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
84. satır: 84. satır:


TNR sürecinin kendisi insanlık dışı sonuçlara yol açabilir. 2016 yılında WFLA tarafından yapılan bir araştırma raporu, Florida'nın Hillsborough İlçesinde TNR kedilerinin cerrahi kısırlaştırmalarının ertesi günü açık havaya geri gönderildiğini, çünkü Tampa Körfezi İnsani Yardım Derneği'nin "onları birkaç günlüğüne koyacak bir yeri" olmadığını ortaya çıkardı. " İyileşme sırasında gözlemlenebilecekleri yer. WFLA, ellerinde açılan cerrahi yaralardan kanayan TNR kedilerinin görüntülerine, kesiklerinde kurtçuklar bulunan TNR kedisinin görüntülerine ve içindeki kişinin kan kaybından dolayı kanlı bir kedi tuzağı görüntüsüne sahip olduklarını söyledi; TV kanalının yöneticileri bu görüntülerin yayınlanmasına izin vermedi. TNR programını denetleyen yetkililer, TNR sonuçları "mükemmel olmasa" bile barınakta ötenazi oranlarının büyük ölçüde azalmasına değdiğini söyledi. <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.wfla.com/news/quick-release-after-surgery-results-in-gruesome-feral-cat-deaths/|başlık=Quick release after surgery results in gruesome feral cat deaths|erişimtarihi=20 April 2022|ajans=WFLA News Channel 8}}</ref>
TNR sürecinin kendisi insanlık dışı sonuçlara yol açabilir. 2016 yılında WFLA tarafından yapılan bir araştırma raporu, Florida'nın Hillsborough İlçesinde TNR kedilerinin cerrahi kısırlaştırmalarının ertesi günü açık havaya geri gönderildiğini, çünkü Tampa Körfezi İnsani Yardım Derneği'nin "onları birkaç günlüğüne koyacak bir yeri" olmadığını ortaya çıkardı. " İyileşme sırasında gözlemlenebilecekleri yer. WFLA, ellerinde açılan cerrahi yaralardan kanayan TNR kedilerinin görüntülerine, kesiklerinde kurtçuklar bulunan TNR kedisinin görüntülerine ve içindeki kişinin kan kaybından dolayı kanlı bir kedi tuzağı görüntüsüne sahip olduklarını söyledi; TV kanalının yöneticileri bu görüntülerin yayınlanmasına izin vermedi. TNR programını denetleyen yetkililer, TNR sonuçları "mükemmel olmasa" bile barınakta ötenazi oranlarının büyük ölçüde azalmasına değdiğini söyledi. <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.wfla.com/news/quick-release-after-surgery-results-in-gruesome-feral-cat-deaths/|başlık=Quick release after surgery results in gruesome feral cat deaths|erişimtarihi=20 April 2022|ajans=WFLA News Channel 8}}</ref>

=== Daha az şikayet ===
TNR, serbest dolaşan kedilerle ilgili kamu şikayetlerinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Dişi kediler, eğer hamile kalmazlarsa, yılın cinsel açıdan aktif zamanlarında yaklaşık her üç haftada bir düzenli olarak 'çağırır' (mevsime girer ve erkek kediye karşı alıcı olur). Bir bölgede kısırlaştırılmamış dişi kedilere sahip olmak, kısırlaştırılmamış erkekleri cezbedecek ve buna bağlı olarak ilaçlama, kavga etme ve yemek yeme sorunları yaşanacaktır. <ref>{{Web kaynağı|url=https://icatcare.org/advice/neutering-your-cat|başlık=Neutering your cat {{!}} International Cat Care|erişimtarihi=2019-03-23|arşivtarihi=2019-03-23|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190323052806/https://icatcare.org/advice/neutering-your-cat|çalışma=icatcare.org}}</ref>

* 1995 yılında bir TNR programı başlattıktan sonra Florida Orange County'deki hayvan kontrolü, rahatsız edici şikayetin tanımının genişletilmesine rağmen kediler hakkında daha az şikayet aldı.
* 1998-2000 yıllarında Texas A&M Üniversitesi'nde bir TNR programı üzerine yapılan bir araştırma, üniversitenin haşere kontrol hizmetine alınan kedi şikayetlerinin sayısının 1. yıldan 2. yıla düştüğünü bildirdi <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Implementation of a feral cat management program on a university campus|tarih=2002|sayı=1|sayfalar=15–28|çalışma=Journal of Applied Animal Welfare Science|cilt=5|ad=Kathy L.|soyadı=Hughes|issn=1088-8705|pmid=12738586|doi=10.1207/S15327604JAWS0501_2|ad2=Margaret R.|soyadı2=Slater}}</ref>


=== Avlanmanın yaban hayatı üzerindeki etkileri ===
=== Avlanmanın yaban hayatı üzerindeki etkileri ===
{{Ana|Cat predation on wildlife}}
Çok sayıda çalışma, serbest dolaşan kedilerin, avlanma yoluyla yerli yaban hayatı üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olabileceğini göstermiştir. Yüz milyonlarca kuşun, küçük memelinin, sürüngenlerin, amfibilerin ve balıkların ölümü de dahil olmak üzere önemli miktarda yaban hayatı tahribatına ve ekosistem bozulmasına neden oluyorlar. <ref name=":2">{{Web kaynağı|url=https://www.avma.org/KB/Policies/Pages/Free-roaming-Abandoned-and-Feral-Cats.aspx|başlık=Free-roaming Abandoned and Feral Cats|erişimtarihi=2019-03-25|arşivtarihi=2019-03-25|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190325040350/https://www.avma.org/KB/Policies/Pages/Free-roaming-Abandoned-and-Feral-Cats.aspx|çalışma=www.avma.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.avma.org/KB/Policies/Pages/Free-roaming-Abandoned-and-Feral-Cats.aspx "Free-roaming Abandoned and Feral Cats"]. ''www.avma.org''. [https://web.archive.org/web/20190325040350/https://www.avma.org/KB/Policies/Pages/Free-roaming-Abandoned-and-Feral-Cats.aspx Archived] from the original on 2019-03-25<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-03-25</span></span>.</cite></ref> Bunlar 63 türün neslinin tükenmesiyle ilişkilendiriliyor ve 360 türün daha tehdit altında olmasıyla ilişkilendiriliyor. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Invasive predators and global biodiversity loss|erişimtarihi=free|tarih=2016-10-04|sayı=40|dil=en|sayfalar=11261–11265|çalışma=Proceedings of the National Academy of Sciences|cilt=113|ad=Chris R.|soyadı=Dickman|issn=0027-8424|pmc=5056110|pmid=27638204|doi=10.1073/pnas.1602480113|ad2=Euan G.|ad3=Dale G.|ad4=Alistair S.|ad5=Tim S.|soyadı2=Ritchie|soyadı3=Nimmo|soyadı4=Glen|soyadı5=Doherty}}</ref>

Serbest dolaşan evcil kediler "yabancı" bir tür olarak kabul edilir ve dünya çapında birçok ülkede istilacı olarak listelenir. <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iucngisd.org/gisd/|başlık=GISD|erişimtarihi=2019-03-30|arşivtarihi=2019-03-29|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190329124009/http://www.iucngisd.org/gisd/|çalışma=www.iucngisd.org}}</ref> <ref>{{Web kaynağı|url=http://issg.org/database/species/ecology.asp?si=24&fr=1&sts=sss&lang=EN|başlık=issg Database: Ecology of Felis catus|erişimtarihi=2019-03-30|arşivtarihi=2019-03-30|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190330095057/http://issg.org/database/species/ecology.asp?si=24&fr=1&sts=sss&lang=EN|çalışma=issg.org}}</ref>

Kedilerin artık Kuzey Amerika'daki antropojenik kuş ölümlerinin en büyük nedeni olduğu düşünülüyor. <ref name="Loss 2013">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The impact of free-ranging domestic cats on wildlife of the United States|erişimtarihi=free|tarih=29 January 2013|sayfa=1396|çalışma=Nature Communications|cilt=4|ad=Scott R.|soyadı=Loss|pmid=23360987|doi=10.1038/ncomms3961|ad2=Tom|ad3=Peter P.|soyadı2=Will|soyadı3=Marra}}</ref>

Adalarda bunların neden olduğu türlerin yok olduğu kaydedilmiştir. 2004 yılında hedeflenen yok etme programları, serbest dolaşan evcil kedileri en az 49 adadan başarıyla yok etti. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A Review of Feral Cat Eradication on Islands|tarih=2004|sayı=2|dil=en|sayfalar=310–319|çalışma=Conservation Biology|cilt=18|ad=Manuel|soyadı=Nogales|issn=1523-1739|doi=10.1111/j.1523-1739.2004.00442.x|ad2=Aurelio|ad3=Bernie R.|ad4=C. Josh|ad5=Dick|ad6=Néstor|ad7=Bill|ad8=Jesús|soyadı2=Martín|soyadı3=Tershy|soyadı4=Donlan|soyadı5=Veitch|soyadı6=Puerta|soyadı7=Wood|soyadı8=Alonso}}</ref> İstilacı memelilerin adalardan yok edilmesinin kanıtlanmış bir koruma aracı olduğunu ve daha sonra yerli türlerin kurtarılacağına dair açık delillerin bulunduğunu öne sürerek, adalardaki yerli biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi için önerilen bir yöntem olarak tanınmaktadır. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Globally important islands where eradicating invasive mammals will benefit highly threatened vertebrates|erişimtarihi=free|tarih=2019-03-27|sayı=3|dil=en|sayfalar=e0212128|çalışma=PLOS ONE|cilt=14|ad=Stuart H. M.|soyadı=Butchart|issn=1932-6203|pmc=6436766|pmid=30917126|doi=10.1371/journal.pone.0212128|ad2=Thierry|ad3=Steve|ad4=Stesha A.|ad5=Ross|ad6=Robert N.|ad7=Richard|ad8=Ray|ad9=Rafael|soyadı2=Micol|soyadı3=Cranwell|soyadı4=Pasachnik|soyadı5=Wanless|soyadı6=Fisher|soyadı7=Griffiths|soyadı8=Pierce|soyadı9=Borroto-Páez}}</ref>

Serbest dolaşan kedilerin avlarını yemeden avladıkları ve öldürdükleri belgelenmiştir. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Feral Cats Are Better Killers in Open Habitats, Revealed by Animal-Borne Video|erişimtarihi=free|tarih=2015-08-19|sayı=8|sayfalar=e0133915|çalışma=PLOS ONE|cilt=10|ad=Hugh|soyadı=McGregor|issn=1932-6203|pmc=4545751|pmid=26288224|doi=10.1371/journal.pone.0133915|ad2=Sarah|ad3=Menna E.|ad4=Christopher N.|soyadı2=Legge|soyadı3=Jones|soyadı4=Johnson}}</ref>


=== İnsan ve hayvan sağlığına yönelik riskler ===
=== İnsan ve hayvan sağlığına yönelik riskler ===

Sayfanın 06.51, 7 Kasım 2023 tarihindeki hâli

Yakala-etkisizleştir-bırak (TNR-Trap–neuter–return ), sokak kedisi popülasyonlarını yönetmeye çalışan tartışmalı bir [1] yöntemdir. Süreç, kedilerin canlı olarak tuzağa düşürülmesini, kısırlaştırılmasını, kimlik tespiti için kulaklarının takılmasını ve mümkünse aşılanmasını ve ardından onları tekrar dışarıya bırakmak üzerinedir. [2] Konumun güvensiz veya başka bir şekilde uygunsuz görülmesi durumunda, kediler diğer uygun alanlara taşınabilir (ahır/çiftlik evleri genellikle en iyi seçenek olarak kabul edilir). [3] İdeal olarak, dost canlısı yetişkinler ve kolayca sosyalleşebilecek kadar genç yavru kediler alıkonulur ve evlat edinilmek üzere yerleştirilir. [2] Sokak kedileri sosyalleşemezler, çoğu insan etkileşiminden kaçınırlar ve kapalı yerde iyi geçinemezler, bu yüzden de alıkonulmazlar. Ölümcül, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalıklar veya yaralanmalar gibi ciddi tıbbi sorunlardan muzdarip kedilere sıklıkla ötenazi uygulanır. [2]

Geçmişte, çoğu TNR programının ana hedefi, başıboş dolaşan kedi popülasyonlarının azaltılması veya nihai olarak ortadan kaldırılmasıydı. Hala onları yönetmenin en yaygın olarak uygulanan ölümcül olmayan yöntemidir. Bu hala birçok çabanın birincil hedefi olsa da, diğer programlar ve girişimler daha çok vahşi kediler için daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamaya, üremenin doğrudan bir sonucu olan nüfus artışını durdurmaya, bu kedilerin bulunduğu toplulukları iyileştirmeye, yakalanan serbest dolaşan kedileri kabul eden barınaklardaki "öldürme" oranlarını azaltmaya, dolayısıyla halkın algısını iyileştirmeye ve muhtemelen maliyetleri düşürmeye ve serbest dolaşan kedilerle ilgili halk şikayetlerini azaltmak için rahatsız edici davranışları ortadan kaldırmaya veya azaltmaya yönelik olabilir. [4] ,[5]

Bilimsel araştırmalar, TNR'nin sokak kedisi popülasyonunu kontrol etmede etkili bir araç olduğunu bulmamıştır. [6] Literatür incelemeleri, TNR kolonilerinin nüfusunun azaldığını belgeleyen çalışmalarda, bu düşüşlerin esas olarak koloni kedilerinin önemli bir yüzdesinin sürekli olarak yeniden sahiplendirme ve ötenazi kombinasyonu ile kalıcı olarak uzaklaştırılmasının yanı sıra alışılmadık derecede yüksek bir ölüm ve kaybolma oranından kaynaklandığını ortaya koymuştur [6] [7] TNR kolonilerinin popülasyonu sıklıkla artar çünkü kediler hızlı ürerler ve yakalama ve kısırlaştırma oranları sıklıkla bu nüfus artışını durduramayacak kadar düşüktür, çünkü genellikle kedilere yiyecek sağlanır ve bir TNR kolonisine ilişkin kamusal farkındalık, bölgedeki insanları teşvik etme eğilimindedir. çevredeki topluluk kendi istenmeyen evcil kedilerini oraya atıyor. [6] TNR'nin, özellikle ekolojik hassasiyete sahip alanların yakınında bile artan popülaritesi, kısmen yabani kedilerin neden olduğu çevresel zarara ilişkin kamu ilgisinin eksikliğine ve hem bilimsel toplulukların hem de TNR savunucularının bu konuyla ilgilenme konusundaki isteksizliğine atfedilmiştir. [8]

Terminoloji

TNR için canlı tuzağa yakalanan kedi

TNR genellikle yakala-etkisizleştir-bırak (trap–neuter–return) anlamına gelir. Çeşitli kısaltmalar ve terimler şunlardır: TNSR ('yakala-etkisizleştir/kısırlaştır-bırak), TNVR ('yakala-etkisizleştir-aşıla-bak/yönet'), TNRM ('yakala-etkisizleştir-bırak-bak/yönet') burada 'bakım' genellikle bakıcıların yabani kedileri bölgelerine geri döndükten sonra beslemesi ve izlemesi anlamına gelir, ve TTVAR ('yakala-test_et-aşıla-değiştir-bırak).

TVHR ("yakala- vazektomi/histerektomi-serbest bırak"), benzer ismine rağmen, kedi popülasyonu yönetiminin farklı bir yöntemini ifade eder. [9][kaynak güvenilir mi?]</link>[ güvenilmez kaynak? ] [10] TVHR, kediler üzerinde yapılan kısırlaştırma ameliyatının türüne göre farklılık gösterir. TNR'de yapılan geleneksel kısırlaştırmaların (ovaryohisterektomi) ve kısırlaştırmaların (kastrasyon) aksine, TVHR'deki vazektomi ve histerektomiler kısır ancak cinsel açıdan aktif kedilerle sonuçlanır. [11]

RTF ('alana dönüş') veya TNS ('yakala, kısırlaştırma, barınağa dönüş'), yalnızca tuzak ve deseks kısmına odaklanan ve koloni yönetimi yönünü içermeyen alternatif yaklaşımlardır. Bazı durumlarda, kabul eden bir barınak, kediyi bulunduğu yere geri gönderebilir; diğer durumlarda barınaklar tamamen atlanır; bir kişi serbest dolaşan, canlı tuzakla yakalanmış bir kediyi cinsiyetten arındırmak için alır ve ardından onu bulunduğu yere geri gönderir. [12] </link>[ güvenilmez kaynak? ]

Savunuculuk ve muhalefet

Serbest dolaşan kedi popülasyonlarını yönetme yöntemi olarak TNR ihtilaflıdır. Bu kedilere yönelik küresel tutum, onları evcil hayvan olarak görenlerden, yok edilmesi gereken istilacı türler olarak hedef alanlara kadar farklılık gösteriyor. [13] Hem profesyonel hem de savunuculuk temelli pek çok uluslararası, ulusal ve bölgesel kuruluş ve dernek, kendilerini kamuoyu önünde üç temel gruba ayırmıştır: serbest dolaşan kedilerin yönetimine, bakımına veya hoşgörülmesine ve dolayısıyla TNR'ye şiddetle karşı çıkanlar; topluluk kedi yönetimi programının bir parçası olarak (topluluk kedi gözetimi ve izlemesini içeren) koşullu olarak TNR'yi destekleyenler; ve TNR'yi kayıtsız şartsız destekleyen ve onaylayanlar.

TNR'yi koşullu olarak destekleyen bazı kuruluşlar şunlardır:

  • Amerikan Hayvanlara Zulmü Önleme Derneği : "ASPCA, Trap-Kısırlaştırma-Geri Dönüşü (TNR) topluluk kedi kolonilerini yönetmek için kanıtlanmış tek insancıl ve etkili yöntem olarak desteklemektedir." Yönetimin "yiyecek ve yeterli barınak sağlayan ve kedilerin sağlığını izleyen bir koloni bekçisini içerdiğini" belirterek konumunu açıklığa kavuşturuyor.
  • Amerika Birleşik Devletleri İnsani Topluluğu (HSUS): "Tuzak-Kısırlaştırma-Geri Dönüş (TNR) ve benzeri kısırlaştırma programlarını, ölümcül olmayan nüfus kontrolüne izin veren ve destekleyen mevzuatı ve topluluk liderlerini, vatandaşları içeren koalisyon temelli yaklaşımları destekliyoruz ve paydaşların etkili topluluk kedi yönetimi programlarını uygulaması gerekiyor." Bu görüşü daha da açıklığa kavuşturuyorlar: "HSUS, sahipsiz kedi popülasyonlarının insani bir şekilde azaltılmasının ve sonunda ortadan kaldırılmasının tüm TNR katılımcıları ve destekçileri için nihai hedef olması gerektiğine inanıyor. TNR, açık havadaki kedi popülasyonlarını kalıcı olarak sürdürmenin bir yöntemi değil, amaca yönelik insani bir araç olarak düşünülmelidir. [14] HSUS, ABD'deki yabani kedi popülasyonunun 50 ila 70 milyon arasında olduğunu tahmin ediyor. [15] Buna karşılık ABD'de evcil kedi sayısı yaklaşık 76 milyondur. [16]
  • American Humane Association : "Bazı durumlarda, güvenli kedi kolonileri bakıcılar tarafından muhafaza edilebilir. American Humane Association, koloni kedileri için - özellikle de yabani kediler için - tuzak, kısırlaştırma ve serbest bırakma programlarını desteklemektedir. Mümkün olduğunda, koloni kedileri için yuvalar bulunmalıdır. Başarılı bir şekilde sosyalleşin." [17]
  • Birleşik Krallık Kraliyet Hayvanlara Zulmü Önleme Derneği (RSPCA): Yabani kediler için "veteriner desteğiyle Tuzakla, Kısırlaştır ve Bırak (TNR) programlarını desteklemektedir. Sağlıklı kediler kısırlaştırılmalı, kulakları kapatılmalı ve iade edilmeli veya uygun olduğunda yeniden -yerleştirilmiş." [18]

Hayvan refahı ve yaban hayatının korunması temelinde TNR'ye karşı çıkan kuruluşlar şunları içerir:

  • PETA : PETA, kısa yaşam beklentileri, hastalıklar, kazara ölümler, kedilere yönelik insanlık dışı yaşam koşulları ve yabani kedilerin neden olduğu yaban hayatı ölümleri hakkındaki endişelerini gerekçe göstererek TNR'yi desteklemiyor. "Vahşi kedilerin başına gelebilecek korkunç şeylere ilk elden tanık olduğumuz için, aşırı nüfusla başa çıkmanın insani bir yolu olarak yakalanıp serbest bırakılmasını vicdanen savunamayız." [19] "TNR, kedilerin ve kesinlikle yaban hayatının değil, insanların daha iyi hissetmesini sağlıyor." [20]
  • Uluslararası Yaban Hayatı Rehabilitasyon Konseyi : "IWRC, yabani kedi kolonileri de dahil olmak üzere yabani kedi ve köpek popülasyonlarının, uygun hayvanların rehabilitasyonu ve ev ortamlarına kabulü ve rehabilite edilip yeniden barındırılamayan hayvanlara insani ötenazi yoluyla insani bir şekilde ortadan kaldırılmasını desteklemektedir. " İnsanlar tarafından "sübvanse edilen" evcil hayvanlar olarak, yaban hayatına zarar vermeden çevrenin onları destekleme kabiliyetini aştıklarına dikkat çekiyorlar. [21]
  • The Wildlife Society : "TNR, yaban hayatı profesyonellerinin çalışmalarını baltalıyor ve yerel biyolojik çeşitliliğin bütünlüğünü ciddi şekilde tehlikeye atıyor." [22]
  • American Bird Conservancy (ABC): "Kediler dünya genelinde yeni habitatlara yerleştirildi ve korkunç sonuçlar elde edildi. Açık havada kediler, kuşları ve diğer yaban hayatını tehdit eden, ekosistemleri bozan ve hastalıkları yayan, yerli olmayan ve istilacı bir türdür." Sorumlu evcil hayvan sahipliğini savunuyorlar ve "vahşi kedi kolonilerinin oluşturduğu kalıcı ve ciddi tehditler nedeniyle yabani kediler için Tuzak, Kısırlaştırma, Serbest Bırakma'ya (TNR) karşı çıkıyorlar." [23]

Avantajlar ve dezavantajlar

Serbest dolaşan kediler ve TNR'yi hem destekleyen hem de onlara karşı olan çeşitli çalışmalar ve argümanlar sunulmuştur.

Zamanla nüfusta iddia edilen azalmalar

Bazı uzun vadeli çalışmalar TNR'nin üremeyi durdurmada ve zamanla popülasyonu azaltmada etkili olduğunu iddia etti veya gösterdiğine dair alıntı yapıldı ancak bu çalışmaların bazılarının metodolojisi, analizi ve sonuçları sorgulanmaya başlandı. Bu çalışmaların yanı sıra nüfus artışının matematiksel modellerinin incelenmesi, TNR kolonilerinin yalnızca kedilerin çok yüksek oranlarda kalıcı olarak uzaklaştırıldığı (yılda koloni kedilerinin en az %50'sinin, örneğin evlat edinme ve ötenazi kombinasyonuyla), yüksek kısırlaştırma oranları ve koloniye yeni kedi göçü oranlarının düşük olduğu durumlarda nüfuslarının azaldığını göstermiştir. Tüm bu koşullar yerine getirilmediği sürece, TNR kolonileri zaman içinde küçülmeyecektir. [7]

  • Central Florida Üniversitesi'ndeki bir TNR programı üzerinde yapılan on bir yıllık bir araştırma, 1996'da (bir miktar tuzaklamanın ardından sayım ilk kez tamamlandığında) 68 kediden 2002'de 23 kediye kadar popülasyonda %66'lık bir azalma elde etti. 1995'ten sonra yeni yavru kedi doğmadı ve yeni gelen başıboş veya terk edilmiş kediler kısırlaştırıldı veya evlere sahiplendi. Ancak birçok savunucunun fark etmediği gibi, başarının tek nedeni TNR değildi. Nüfustaki azalmanın temel nedeni evlat edinme (%47) ve ötenazi (%11) ya da kedilerin artık bölgede yaşamaması ve nerede oldukları bilinmemesi (%15) oldu.
  • 1992 yılında Merrimack Nehri Feline Rescue Society (MRFRS) tarafından Newburyport, Massachusetts'in merkezi sahilinde başlatılan bir TNR programı, topluluk düzeyinde TNR başarısının bir örneği olarak geniş çapta gösterildi; ancak yaşananlarla ilgili yalnızca yüzeysel raporlar mevcut ve iddiaları destekleyecek çok az istatistiksel veri var. [24]

TNR'yi dünya çapında serbest dolaşan kedi popülasyonlarını kontrol etmek ve azaltmak için bir çözüm olarak savunan spesifik odaklı çalışmaların başarısı sorunludur. Daha geniş tabanlı yaklaşımlar arasında, araştırmacıların kentsel ortamlarda kullanılmak üzere kurduğu gibi, serbest dolaşan kedilerin yönetimi için ötenazi ile tuzak kısırlaştırmanın etkinliğini tahmin etmek için matris popülasyon modellerinin kullanılması yer alıyor. [25]

Etkinliği değerlendirme çabaları, yeterli izleme verilerinin bulunmaması nedeniyle sekteye uğramıştır. Bir miktar profesyonel yardıma sahip olmak, yaban hayatı biyologları tarafından onlarca yıldır geliştirilen popülasyon izleme çerçevesinin uyarlanması ve sistematik izleme, devam eden yönetim çabalarına nispeten düşük maliyetli, yüksek değerli bir eklentiye dönüşebilir. [26]

TNR'nin savunuculuğunun potansiyel sorunu ve ölümcül olmayan müdahale konusunda artan kamu farkındalığı, evcil hayvan sahiplerinin ölümcül kontrol tedbirleri konusunda endişelenmelerine gerek kalmadan hayvanlarını yasa dışı bir şekilde terk etme veya terk etme konusunda bilinçli kararlar vermelerine olanak tanıyarak aslında serbest dolaşan evcil hayvanların sayısının artmasına katkıda bulunuyor. tartışmalı bir nokta olmuştur. Yer değiştirme yoluyla kedi kontrolünün yaygın olarak alıntılanan bir örneğinde (Kaliforniya'daki Bidwell Park'taki kediler tuzağa düşürüldü ve özel bir barınağa taşındı), projenin yüksek görünürlüğü daha fazla terk edilmeyi teşvik etti. Başka bir çalışmada, kedilerin girişini açıklamak için "programın yüksek kalitesi ve görünürlüğü" bulunmuştur. Eğer sahipleri, kedilerin terk edildikten sonra iyi bakılacağına inanıyorsa, kedilerin terk edilmesini teşvik etmiş olabilir. Sahipleri, kedilerin ötenazi riskiyle karşı karşıya kalacakları bir barınağa teslim edilmek yerine programın bakımı altında daha iyi durumda olacağına inandıkları takdirde de terk etme gerçekleşmiş olabilir." TNR kolonisine gelen kedilerin bir kısmı zaten kedilerden arındırılmıştı. sterilize edilmiş olup, bunların bazılarında kulak uçları vardı, bazılarında yoktu. [27]

Özellikle sağlam kedilerin introgresyonunun, TNR çabaları yoluyla kedi popülasyonunun zamanla azalmasının önünde bir engel olduğu kaydedildi. TNR sürecinin üreme yoluyla koloninin büyüme hızını azaltabileceği veya sınırlandırabileceği, ancak tek müdahale yöntemi olması durumunda popülasyon sayısını azaltamayacağı açıkça ortaya çıktı. Nüfus azalması öncelikle yabani olmayan kedilerin sahiplenilmesi, hasta hayvanların doğal ölümü veya ötanazisi ve kedilerin ortadan kaybolması veya göç etmesi yoluyla gerçekleşir. TNR, üremeyi azaltmak ve böylece koloniden kaybedilen hayvanların yenilenmesinin en aza indirilmesini sağlamak için bu faktörlerle birlikte çalışır. Kedilerin çevre bölgelerden göç etmesi gibi diğer faktörler de bu durumun etkisini ortadan kaldırabilir. Bu nedenle, TNR müdahalelerinin sahipsiz kedi popülasyonları üzerindeki etkisi karmaşık olabilir ve kolonilerin sürekli yönetimi, kedi popülasyonundaki azalmaların optimize edilmesinde önemli bir bileşen haline gelir. [28]

"Öldür" veya "öldürmeme" tartışması (ötanazi)

TNR sıklıkla kamu görevlilerine ve politika yapıcılara çeşitli faydaları olan ölümcül yöntemlere uygulanabilir bir alternatif olarak sunulmaktadır.

Ötenazi sayılarının azaltılması

  • Barınaklarda ötenazi yapılmasının kedilerin başlıca ölüm nedeni olduğu iddia edildi. TNR'nin savunucuları bu "öldürme" istatistiğini "öldürmeme" taktiklerini desteklemek için kullanıyor. Ancak ABD'de her yıl ötenazi uygulanan hayvanların kesin sayısı bulunmuyor. Yalnızca birkaç eyalet, hayvan barınaklarının ötenazi uygulanan hayvanlarla ilgili kayıt tutmasını şart koşuyor [29] ve bu verileri toplamaktan veya doğrulamaktan sorumlu hiçbir kurum yok. Amerikan Hayvanlara Zulmü Önleme Derneği (ASPCA), 2011'den bu yana ötenazi oranlarında belirgin bir düşüş olduğunu belirtti [30] ve Amerika Birleşik Devletleri İnsani Yardım Derneği, barınaklardaki hayvanlara yönelik ötenazi işleminin 1970'den bu yana keskin bir şekilde azaldığını bildirdi [31] Ayrıca ötenazi nedenleri de farklılık göstermektedir. Barınakların aşırı kalabalık olması, tıbbi nedenlerden (hastalık veya yaralanma), mahkemenin zorunlu kıldığı nedenlerden veya mali/personel sınırlamalarından dolayı hayvanlara ötenazi yapılabilir.
  • Barınağa gelen hayvan sayısı, barınağın bakım, barınma veya koruyucu yerleşim bulma kapasitesini aştığında, tesis hayvanlara ötenazi uygulayabilir. Bu, sırf bakılamayacağı için sahiplenilebilecek yavru kedileri veya kedileri bile içerebilir. Öldürmeden barınma uygulaması yapmayan geleneksel bir barınağa götürüldükten sonra "vahşi" olduğuna karar verilen bir kedinin yaygın sonucu, ötenazidir (hayvanın insanca bir şekilde öldürülmesi). Yabani kediler kafeste tutulmaya veya ele alınmaya tahammül etmez ve birçok barınak, hayvanı veya personeli riske atmadan bunları yönetemez. TNR bunu hafifletebilir.
  • Tesisler, TNR programlarının uygulanmasından bu yana alımlarda ve ötenazide dikkate değer düşüşler bildirdi. Bununla birlikte, bu azalmaların doğrudan TNR'ye mi yoksa sahip olunan evcil hayvan kısırlaştırma programlarını artırmaya ve uygulamaya yönelik eş zamanlı çabalara mı, "öldürülme" riski altındaki hayvanların evcilleştirildiği alanlara nakledildiği yeni evlat edinme kampanyalarına atfedilip atfedilemeyeceği açık değildir. Evlat edinilecek hayvanlara ihtiyaç duyuluyor veya evlat edinme oranlarını artırmak için kamuyu bilinçlendirme kampanyaları yapılıyor.

Maliyet tasarrufu

  • TNR'nin savunucuları, kedileri kısırlaştırmanın maliyetli olabileceğini ancak ötenazi yapmanın daha maliyetli olduğunu iddia ediyor. Bununla birlikte, TNR ile ilgili maliyet tasarrufları konuma özgüdür ve doğru tahminler, gönüllü desteği, bağışlar, hibeler ve düşük maliyetli hizmetler için yerel kısırlaştırma anlaşmaları dahil olmak üzere çok sayıda değişkenin hesaba katılmasını gerektirir. Maliyet tasarrufları, uygulanan TNR programının türüne, hayvan kontrolü katılımının kapsamına, mevcut gönüllü tabanına ve toplumun TNR'ye verdiği genel desteğe bağlı olarak dalgalanır. [32] Zamanla, yıpratma ve kısırlaştırma çabalarıyla serbest dolaşımdaki nüfus azalırsa, bunlara yapılan toplam harcamaların azalmasıyla tasarruf sağlanabilir.
  • Orange County, Florida'da yapılan 10 yıllık bir çalışmada, 7.903 yabani kedinin kısırlaştırıldığı bir yabani kedi kısırlaştırma programının başlatılmasının ardından, maliyet tahmini olarak 442.568 dolar oldu; bu maliyet, onlara el konulup ötenazi yapılması halinde 1.098.517 dolardı. [33]
  • Port Orange, Florida'da 2013 yılında şehrin iş alanlarında başlatılan bir TNR programı, daha az başıboş kedi ve para tasarrufuyla sonuçlandı. İlk yılda 214 kedi 13.000 dolara kısırlaştırıldı; bu, alıkonulan kedilerin çoğuna ötenazi uygulandığı 2010 yılında harcanan 50.000 dolardan çok daha azdı. [34] Kedilerin kısırlaştırılmaması durumunda doğurabileceği yavrulara el konulmasına gerek kalmaması nedeniyle teorik olarak 123.000 dolarlık bir tasarruf öngörülüyordu. [34]

İyileştirilmiş moral ve halk desteği

  • 2011 yılında ABD'li evcil hayvan sahipleri arasında yapılan bir anket, katılımcıların %71'inin "Hayvan barınaklarının yalnızca tedavi edilemeyecek kadar hasta veya sahiplenilemeyecek kadar saldırgan olduklarında hayvanlara ötenazi yapmasına izin verilmesi gerektiği" fikrine katıldığını, yalnızca %25'inin ise "Bazen hayvan barınaklarının Hayvan nüfusunu kontrol altına almanın gerekli bir yolu olarak hayvanlara ötenazi yapılmasına izin verilecek." [35]
  • 2019'da, "Brisbane Şehri (Avustralya) sakinlerinin çoğu için, kentsel başıboş kediler sorunu ve yönetim stratejileri hakkında farkındalık yaratıldığında, çoğunluğun çok az ikna gerektirerek veya hiç ikna gerektirmeden bir TNR topluluk programını desteklediği" sonucuna varan bir çalışma yayınlandı. " [36]
  • TNR programları, gönüllülerin ve personelin barınaklarda ötenazi ile ilgili olarak yaşadığı stresi ve gerilimi azaltma yönünde bir yan etkiye sahip olabilir. 2019'da yapılan bir araştırma, barınak çalışanları arasında ötenaziye bağlı gerginliğin yaygın olduğu sonucuna vardı. Bu tür bir gerginlik, artan genel iş stresi, iş-aile çatışması, bedensel şikayetler ve madde kullanımı ve daha düşük iş tatmini düzeyleriyle ilişkilidir. [37]

Kedilerin sağlığını ve refahını iyileştirmek

TNR programlarının serbest dolaşan kedilerin refahını birçok yönden iyileştirdiği iddia edildi:

  • Kısırlaştırılan dişi kediler artık hamilelik veya emzirme yükünden kurtulacak: Dişilerin yıl boyunca hamile olduğu tespit edildi. Serbest dolaşan kedilerin üreme kapasitesi üzerine yapılan bir araştırma, bunların yılda ortalama 1,4 yavru doğurabileceğini, ortalama 3 yavru kedi/çöp olduğunu gösterdi. [38]
  • Yavru kedilerin gereksiz acılarını hafifletmek: Araştırmada serbest dolaşan kedilerden doğan yavru kedilerin %75'i 6 aylıktan önce öldü veya ortadan kayboldu. Travmanın en yaygın ölüm nedeni olduğu belirlendi. [38]
  • Genel sağlığın iyileştirilmesi: Amerikan Veteriner Hekimler Birliği (AVMA), uygun şekilde yönetilen programların daha iyi beslenme, hastalıkları önlemek için aşılama ve hasta ve zayıflamış kedilerin ötenazi yoluyla yaşam kalitesini artırabileceğini belirtmektedir. [39] Bununla birlikte, kolonilerin yönetimi zorunlu bir uygulama olmadığı gibi, kısırlaştırmadan sonra devam eden izleme ve takip bakımı da serbest bırakılmamaktadır. Aşılamalar, tıbbi muayeneler, bakım veya tedaviler, herhangi bir TNR çabasının parçası olabilir veya olmayabilir.
  • Kavgalar azalabilir, böylece yaralanmalar da azalabilir: İkisi kısırlaştırılmış erkeklerden ve ikisi sağlam erkeklerden oluşan dört koloni arasında yapılan bir araştırma, kısırlaştırılmış gruplarda agonistik davranış sıklığının daha düşük olduğunu buldu. Bununla birlikte, kısırlaştırılmış gruplarda kaydedilen agonistik davranış, bu gruplara taşınan sağlam erkeklerin dahil olduğu etkileşimlere atfedilebilir. [40] Yukarıda belirtildiği gibi, kedilerin introgresyonu çalışmalarda belirtilen yaygın bir faktördür.

Serbest dolaşan veya canlı tuzaklara düşen kedilerin tümü sokak kedisi değildir. Bazılarının mülkiyeti var ama dışarıda dolaşmasına izin veriliyor; bazıları evlerinden ya da sahiplerinden kaçıp başıboş dolaşıyor; bazıları terk edilmiş veya "atılmış" olabilir. Tuzaklama sonrasında "sosyal" (arkadaş canlısı ve evlat edinilebilir), "sosyal ama çekingen veya korkak" (uyum sağlayabilir ve evlat edinilebilir), "sosyal değil" (vahşi değil, ele alınmamayı tercih eder, evlat edinilmesi zor) değerlendirmesi veya TNR'nin hayvanın yararına olması amaçlanıyorsa "vahşi" çok önemlidir. Programlar yabani yavru kedilerin sosyalleştirilmesini ve sahiplenilmesini ve dost canlısı kedilerin sahiplenmesini sağladığında, bu kedilerin refahı artar. [2]

Daha yaygın bazı hastalıkların ve parazitlerin tedavisi ve önlenmesinin yanı sıra tespit konusunda sürekli aktif müdahaleyi içeren yönetilen TNR programları, genel sağlıklarının iyileştirilmesine yardımcı olabilir. [39]

TNR'nin serbest dolaşan kedilerin sağlığı ve refahı üzerindeki genel etkisini bir bütün olarak ölçmek mümkün değildir. Çok sayıda araştırmada kedilerin çoğunun ortadan kaybolduğu, dolayısıyla takip edilmesinin imkansız olduğu görüldü. Pek çok şeyden yaralanma, hastalık veya ölüme maruz kalırlar: insanlardan veya insan makinelerinden veya diğer hayvanlardan kaynaklanan travmalar, yaban hayatı tarafından avlanma, toksinler ve zehirler, bulaşıcı hastalıklar, sert hava koşullarına maruz kalma, yetersiz beslenme, enfeksiyonlar ve parazit zayıflaması. [41]

TNR sürecinin kendisi insanlık dışı sonuçlara yol açabilir. 2016 yılında WFLA tarafından yapılan bir araştırma raporu, Florida'nın Hillsborough İlçesinde TNR kedilerinin cerrahi kısırlaştırmalarının ertesi günü açık havaya geri gönderildiğini, çünkü Tampa Körfezi İnsani Yardım Derneği'nin "onları birkaç günlüğüne koyacak bir yeri" olmadığını ortaya çıkardı. " İyileşme sırasında gözlemlenebilecekleri yer. WFLA, ellerinde açılan cerrahi yaralardan kanayan TNR kedilerinin görüntülerine, kesiklerinde kurtçuklar bulunan TNR kedisinin görüntülerine ve içindeki kişinin kan kaybından dolayı kanlı bir kedi tuzağı görüntüsüne sahip olduklarını söyledi; TV kanalının yöneticileri bu görüntülerin yayınlanmasına izin vermedi. TNR programını denetleyen yetkililer, TNR sonuçları "mükemmel olmasa" bile barınakta ötenazi oranlarının büyük ölçüde azalmasına değdiğini söyledi. [42]

Daha az şikayet

TNR, serbest dolaşan kedilerle ilgili kamu şikayetlerinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Dişi kediler, eğer hamile kalmazlarsa, yılın cinsel açıdan aktif zamanlarında yaklaşık her üç haftada bir düzenli olarak 'çağırır' (mevsime girer ve erkek kediye karşı alıcı olur). Bir bölgede kısırlaştırılmamış dişi kedilere sahip olmak, kısırlaştırılmamış erkekleri cezbedecek ve buna bağlı olarak ilaçlama, kavga etme ve yemek yeme sorunları yaşanacaktır. [43]

  • 1995 yılında bir TNR programı başlattıktan sonra Florida Orange County'deki hayvan kontrolü, rahatsız edici şikayetin tanımının genişletilmesine rağmen kediler hakkında daha az şikayet aldı.
  • 1998-2000 yıllarında Texas A&M Üniversitesi'nde bir TNR programı üzerine yapılan bir araştırma, üniversitenin haşere kontrol hizmetine alınan kedi şikayetlerinin sayısının 1. yıldan 2. yıla düştüğünü bildirdi [44]

Avlanmanın yaban hayatı üzerindeki etkileri

Ana madde: Cat predation on wildlife

Çok sayıda çalışma, serbest dolaşan kedilerin, avlanma yoluyla yerli yaban hayatı üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olabileceğini göstermiştir. Yüz milyonlarca kuşun, küçük memelinin, sürüngenlerin, amfibilerin ve balıkların ölümü de dahil olmak üzere önemli miktarda yaban hayatı tahribatına ve ekosistem bozulmasına neden oluyorlar. [39] Bunlar 63 türün neslinin tükenmesiyle ilişkilendiriliyor ve 360 türün daha tehdit altında olmasıyla ilişkilendiriliyor. [45]

Serbest dolaşan evcil kediler "yabancı" bir tür olarak kabul edilir ve dünya çapında birçok ülkede istilacı olarak listelenir. [46] [47]

Kedilerin artık Kuzey Amerika'daki antropojenik kuş ölümlerinin en büyük nedeni olduğu düşünülüyor. [48]

Adalarda bunların neden olduğu türlerin yok olduğu kaydedilmiştir. 2004 yılında hedeflenen yok etme programları, serbest dolaşan evcil kedileri en az 49 adadan başarıyla yok etti. [49] İstilacı memelilerin adalardan yok edilmesinin kanıtlanmış bir koruma aracı olduğunu ve daha sonra yerli türlerin kurtarılacağına dair açık delillerin bulunduğunu öne sürerek, adalardaki yerli biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi için önerilen bir yöntem olarak tanınmaktadır. [50]

Serbest dolaşan kedilerin avlarını yemeden avladıkları ve öldürdükleri belgelenmiştir. [51]

İnsan ve hayvan sağlığına yönelik riskler

Ülkeye göre tedavi

Avustralya

Kanada

Danimarka

Fransa

İsrail

İtalya

Güney Kore

Yeni Zelanda

Türkiye

Birleşik Krallık

Amerika Birleşik Devletleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İleri okumalar

  1. ^ Boone, John D. (25 August 2015). "Better trap–neuter–return for free-roaming cats: Using models and monitoring to improve population management". Journal of Feline Medicine and Surgery. 17 (9): 800–807. doi:10.1177/1098612X15594995. PMID 26323805. Erişim tarihi: 24 October 2021. 
  2. ^ a b c d Kortis, Bryan (2013). Neighborhood Cats TNR Handbook: The Guide to Trap-Neuter-Return for the Feral Cat Caretaker. 2nd. Susan Richmond, Meredith Weiss, Anitra Frazier, joE. Needham, Lois McClurg & Laura Gay Senk. Neighborhood Cats, Inc.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ For example: "Barn Cat Program". Kitsap-Humane.org. Silverdale, Washington: Kitsap Humane Society. July 9, 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: June 19, 2014. 
  4. ^ "Trap-Neuter-Return (TNR) Program For Community Cats | Humane Society of the Pikes Peak Region". www.hsppr.org. 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-22. 
  5. ^ Ark, Noah's. "Feral Cat Program". Noah's Ark Animal Foundation (İngilizce). 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-22. 
  6. ^ a b c Coe, Seraiah T; Elmore, Jared A. (23 December 2021). "Free-ranging domestic cat abundance and sterilization percentage following five years of a trap–neuter–return program". Wildlife Biology. 2021. doi:10.2981/wlb.00799.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  7. ^ a b Hostetler, Mark; Wisely, Samantha M.. "How Effective and Humane Is Trap-Neuter-Release (TNR) for Feral Cats?". IFAS Extension. University of Florida. Erişim tarihi: 14 April 2022. 
  8. ^ Debrot, Adolphe O.; Ruijter, Martin N. M. (17 January 2022). "A renewed call for conservation leadership 10 years further in the feral cat Trap-Neuter-Return debate and new opportunities for constructive dialogue". Conservation Science and Practice. 4 (4). doi:10.1111/csp2.12641.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  9. ^ "Trap-Vasectomy-Hysterectomy-Return (TVHR) Is No Substitute for Trap-Neuter-Return (TNR)". Alley Cat Allies (İngilizce). 2020-09-01 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-17. 
  10. ^ McCarthy, Robert J.; Levine, Stephen H.; Reed, J. Michael (August 15, 2013). "Estimation of effectiveness of three methods of feral cat population control by use of a simulation model". Journal of the American Veterinary Medical Association. 243 (4): 502–511. doi:10.2460/javma.243.4.502. PMID 23902443.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  11. ^ Staff, DVM360.com (Sep 2013). "Tufts researchers say TNR is not most effective method to control feral cat population". 2019-03-06 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Million Cat Challenge | Return to Field". www.millioncatchallenge.org. 2019-03-30 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-30. 
  13. ^ "The Global Impact of Feral Cats | The Ecology Global Network". Ecology Global Network (İngilizce). 2013-08-27. 2019-06-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-18. 
  14. ^ "Our position on cats". The Humane Society of the United States (İngilizce). 2019-11-21 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-18. 
  15. ^ Judith L Stella, Candace C Croney. “Environmental aspects of domestic cat care and management: implications for cat welfare.” The Scientific World Journal 2016, 2016.
  16. ^ Alexandra Newman, David Smith, Ria R Ghai, Ryan M Wallace, Mia Kim Torchetti, Christina Loiacono, Laura S Murrell, Ann Carpenter, Scott Moroff, Jane A Rooney, Casey Barton Behravesh. “First reported cases of SARS-CoV-2 infection in companion animals—New York, March–April 2020.” Morbidity and Mortality Weekly Report 69 (23), 710, 2020.
  17. ^ "Animal Welfare Policy & Position Statements". Aug 2012. 2017-10-03 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "RSPCA policies on animal welfare". 2014. 2018-08-18 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "What is PETA's stance on programs that advocate trapping, spaying and neutering, and releasing feral cats?". 7 July 2010. 
  20. ^ "Trap-Neuter-Release: Does TNR Really Save Cats?". 10 February 2021. 
  21. ^ "IWRC Education and Resources for Wildlife Conservation Worldwide: Feral Cats and Dogs Position Statement" (PDF). Sep 2014. 2015-02-22 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  22. ^ "Effects of an Invasive Species: Domestic Cats" (PDF). Mar 2017. 2018-05-17 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  23. ^ "Cats Indoors". American Bird Conservancy (İngilizce). 2019-03-22 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-22. 
  24. ^ Spehar, Daniel D.; Wolf, Peter J. (2017-10-31). "An Examination of an Iconic Trap-Neuter-Return Program: The Newburyport, Massachusetts Case Study". Animals. 7 (11): 81. doi:10.3390/ani7110081. ISSN 2076-2615. PMC 5704110 $2. PMID 29088106.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  25. ^ Andersen, Mark C.; Martin, Brent J.; Roemer, Gary W. (2004-12-15). "Use of matrix population models to estimate the efficacy of euthanasia versus trap-neuter-return for management of free-roaming cats". Journal of the American Veterinary Medical Association. 225 (12): 1871–1876. doi:10.2460/javma.2004.225.1871. ISSN 0003-1488. PMID 15643836.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  26. ^ Boone, J.D.; Slater, M.A. (Nov 2014). "A Generalized Population Monitoring Program to Inform the Management of Free-Roaming Cats" (PDF). 2016-03-14 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  27. ^ Levy, Julie K.; Cornell, Heather N.; Kreisler, Rachael E. (2019). "Decrease in Population and Increase in Welfare of Community Cats in a Twenty-Three Year Trap-Neuter-Return Program in Key Largo, FL: The ORCAT Program". Frontiers in Veterinary Science (İngilizce). 6: 7. doi:10.3389/fvets.2019.00007. ISSN 2297-1769. PMC 6367225 $2. PMID 30775368.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  28. ^ Swarbrick, Helen; Rand, Jacquie (2018-05-17). "Application of a Protocol Based on Trap-Neuter-Return (TNR) to Manage Unowned Urban Cats on an Australian University Campus". Animals. 8 (5): 77. doi:10.3390/ani8050077. ISSN 2076-2615. PMC 5981288 $2. PMID 29772788.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  29. ^ Kleinfeldt, Alexandra (Sep 2017). "Animal Euthanasia: Detailed Discussion". Michigan State University Animal Legal & Historical Center. 2020-09-01 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "Pet Statistics". ASPCA (İngilizce). 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  31. ^ "Our policies". The Humane Society of the United States (İngilizce). 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  32. ^ "FAQs About Trap/Neuter/Return (TNR)". SPCA of Martinsville and Henry County (İngilizce). 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  33. ^ Hughes, Kathy L.; Slater, Margaret R.; Haller, Linda (Oct 2002). "The Effects of Implementing a Feral Cat Spay/Neuter Program in a Florida County Animal Control Service". Journal of Applied Animal Welfare Science. 5 (4): 285–298. CiteSeerX live $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (yardım). doi:10.1207/s15327604jaws0504_03. ISSN 1088-8705. PMID 16221079. 2020-09-01 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  34. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Port Orange success isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  35. ^ "New Survey Reveals Widespread Support for Trap-Neuter-Return". Faunalytics (İngilizce). 2015-03-17. 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  36. ^ Hayward, Andrea; Lamb, Kate; Fisher, Gina; Rand, Jacquie (2019). "Public Opinions on Strategies for Managing Stray Cats and Predictors of Opposition to Trap-Neuter and Return in Brisbane, Australia". Frontiers in Veterinary Science (İngilizce). 5: 290. doi:10.3389/fvets.2018.00290. ISSN 2297-1769. PMC 6387915 $2. PMID 30834249.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  37. ^ Reeve, Charlie L.; Rogelberg, Steven G.; Spitzmüller, Christiane; Digiacomo, Natalie (2005). "The Caring-Killing Paradox: Euthanasia-Related Strain Among Animal-Shelter Workers1". Journal of Applied Social Psychology (İngilizce). 35 (1): 119–143. doi:10.1111/j.1559-1816.2005.tb02096.x. ISSN 1559-1816. 
  38. ^ a b Nutter, Felicia B.; Levine, Jay F.; Stoskopf, Michael K. (2004-11-01). "Reproductive capacity of free-roaming domestic cats and kitten survival rate". Journal of the American Veterinary Medical Association. 225 (9): 1399–1402. doi:10.2460/javma.2004.225.1399. ISSN 0003-1488. PMID 15552315. 
  39. ^ a b c "Free-roaming Abandoned and Feral Cats". www.avma.org. 2019-03-25 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-25.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  40. ^ Finkler, Hilit; Gunther, Idit; Terkel, Joseph (2011-05-01). "Behavioral differences between urban feeding groups of neutered and sexually intact free-roaming cats following a trap-neuter-return procedure". Journal of the American Veterinary Medical Association. 238 (9): 1141–1149. doi:10.2460/javma.238.9.1141. ISSN 0003-1488. PMID 21529236. 
  41. ^ Elsheikha, Hany M.; Schnyder, Manuela; Traversa, Donato; Di Cesare, Angela; Wright, Ian; Lacher, David W. (2016-07-07). "Updates on feline aelurostrongylosis and research priorities for the next decade". Parasites & Vectors. 9 (1): 389. doi:10.1186/s13071-016-1671-6. ISSN 1756-3305. PMC 4936016 $2. PMID 27387914.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  42. ^ "Quick release after surgery results in gruesome feral cat deaths". WFLA News Channel 8. Erişim tarihi: 20 April 2022. 
  43. ^ "Neutering your cat | International Cat Care". icatcare.org. 2019-03-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-23. 
  44. ^ Hughes, Kathy L.; Slater, Margaret R. (2002). "Implementation of a feral cat management program on a university campus". Journal of Applied Animal Welfare Science. 5 (1): 15–28. doi:10.1207/S15327604JAWS0501_2. ISSN 1088-8705. PMID 12738586. 
  45. ^ Dickman, Chris R.; Ritchie, Euan G.; Nimmo, Dale G.; Glen, Alistair S.; Doherty, Tim S. (2016-10-04). "Invasive predators and global biodiversity loss". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 113 (40): 11261–11265. doi:10.1073/pnas.1602480113. ISSN 0027-8424. PMC 5056110 $2. PMID 27638204.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  46. ^ "GISD". www.iucngisd.org. 2019-03-29 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-30. 
  47. ^ "issg Database: Ecology of Felis catus". issg.org. 2019-03-30 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-30. 
  48. ^ Loss, Scott R.; Will, Tom; Marra, Peter P. (29 January 2013). "The impact of free-ranging domestic cats on wildlife of the United States". Nature Communications. 4: 1396. doi:10.1038/ncomms3961. PMID 23360987.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  49. ^ Nogales, Manuel; Martín, Aurelio; Tershy, Bernie R.; Donlan, C. Josh; Veitch, Dick; Puerta, Néstor; Wood, Bill; Alonso, Jesús (2004). "A Review of Feral Cat Eradication on Islands". Conservation Biology (İngilizce). 18 (2): 310–319. doi:10.1111/j.1523-1739.2004.00442.x. ISSN 1523-1739. 
  50. ^ Butchart, Stuart H. M.; Micol, Thierry; Cranwell, Steve; Pasachnik, Stesha A.; Wanless, Ross; Fisher, Robert N.; Griffiths, Richard; Pierce, Ray; Borroto-Páez, Rafael (2019-03-27). "Globally important islands where eradicating invasive mammals will benefit highly threatened vertebrates". PLOS ONE (İngilizce). 14 (3): e0212128. doi:10.1371/journal.pone.0212128. ISSN 1932-6203. PMC 6436766 $2. PMID 30917126.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  51. ^ McGregor, Hugh; Legge, Sarah; Jones, Menna E.; Johnson, Christopher N. (2015-08-19). "Feral Cats Are Better Killers in Open Habitats, Revealed by Animal-Borne Video". PLOS ONE. 10 (8): e0133915. doi:10.1371/journal.pone.0133915. ISSN 1932-6203. PMC 4545751 $2. PMID 26288224.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yakala-etkisizleştir-bırak&oldid=30525805" sayfasından alınmıştır