Pachycephalosaurus: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 18.00, 28 Ağustos 2023 tarihindeki hâli

Pachycephalosaurus ( /ˌpækɪˌsɛfələˈsɔːrəs/ ; ^[1] Yunanca pachys- / Grekçe: παχύς- 'den "kalın başlı kertenkele" anlamına gelir)</link> "kalın", kephale/ Grekçe: κεφαλή</link> "kafa" ve sauros/ Grekçe: σαῦρος</link> "kertenkele") pachycephalosaurid ornithischian dinozorunun bir cinsidir. Tip türü, P. wyomingensis, bilinen tek türdür, ancak bazı araştırmacılar Stygimoloch cinsinin ikinci bir tür, P. spinifer veya P. wyomingensis'in genç bir örneği olabileceğini öne sürmektedir. Geç Kretase döneminin Maastrihtiyen çağında, şu anda Batı Kuzey Amerika olan bölgede yaşamıştır. Kalıntıları Montana, Güney Dakota, Wyoming ve Alberta'da kazıldı. Tür esas olarak tek bir kafatasından ve birkaç aşırı kalın kafatası çatısından (22 cm kalınlığında) bilinmektedir. Gelecek yıllarda daha eksiksiz fosiller bulunacaktır.

Pachycephalosaurus , Kretase-Paleojen yok oluşundan önce Dünya'daki kuş olmayan dinozorların son türleri arasındaydı. Son çalışmalarda Tylosteus cinsi, Stygimoloch ve Dracorex cinsleri gibi Pachycephalosaurus ile eşanlamlı hale getirilmiştir.^[2] ^[3]

Diğer pachycephalosauridler gibi, Pachycephalosaurus da uzun, güçlü bacaklara ve biraz küçük kollara ve beş parmaklı ellere sahip, iki ayaklı bir otoburdu. Pachycephalosaurus, son derece kalın, hafif kubbeli kafatası çatısına sahip olduğu bilinen, bilinen en büyük pachycephalosaurdur; görsel olarak, kafatasının yapısı, günümüzün büyük boynuzlu koyunlarında veya misk öküzlerinde (erkek hayvanların rutin olarak hücum ettiği ve grup egemenliği kafa salladığı) görülenlere benzer biçimde, bir savunma mekanizması veya türler arası dövüş olarak kullanılmak üzere evrimleşmiş, bir "koçbaşı" işlevine işaret etmektedir. Aslında bu hipotez son yıllarda oldukça tartışılıyor.

Aşağıda Evans vd. 2013 tarafından düzenlenmiş bir kladogram bulunmaktadır.^[4]

Kaynakça

^ "Definition of pachycephalosaurus | Dictionary.com". www.dictionary.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-02-22.
^ Goodwin, M. B. (2009). "Extreme Cranial Ontogeny in the Upper Cretaceous Dinosaur Pachycephalosaurus". PLOS ONE. 4 (10): e7626. doi:10.1371/journal.pone.0007626. PMC 2762616 $2. PMID 19859556. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım); Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
^ Goodwin (2016). "The early expression of squamosal horns and parietal ornamentation confirmed by new end-stage juvenile Pachycephalosaurus fossils from the Upper Cretaceous Hell Creek Formation, Montana". Journal of Vertebrate Paleontology. 36 (2): e1078343. doi:10.1080/02724634.2016.1078343. ISSN 0272-4634.
^ Evans (2013). "The oldest North American pachycephalosaurid and the hidden diversity of small-bodied ornithischian dinosaurs". Nature Communications. 4: 1828. doi:10.1038/ncomms2749. PMID 23652016. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);

Dış bağlantılar

Dinodictionary'deki Pachycephalosaurus
National Geographic Online'dan Pachycephalosaurus wyomingensis
Jack Horner'ın şekil değiştiren dinozor kafatasları ve dinozorların yanlış sınıflandırılması hakkındaki TEDx konuşması .
Vikitür'de Pachycephalosaurus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.</img>
Wikimedia Commons'ta Pachycephalosaurus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur</img>

[1] "Definition of pachycephalosaurus | Dictionary.com". www.dictionary.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-02-22.

[HG09-2] Goodwin, M. B. (2009). "Extreme Cranial Ontogeny in the Upper Cretaceous Dinosaur Pachycephalosaurus". PLOS ONE. 4 (10): e7626. doi:10.1371/journal.pone.0007626. PMC 2762616 $2. PMID 19859556. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım); Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);

[:0-3] Goodwin (2016). "The early expression of squamosal horns and parietal ornamentation confirmed by new end-stage juvenile Pachycephalosaurus fossils from the Upper Cretaceous Hell Creek Formation, Montana". Journal of Vertebrate Paleontology. 36 (2): e1078343. doi:10.1080/02724634.2016.1078343. ISSN 0272-4634.

[Acrotholus-4] Evans (2013). "The oldest North American pachycephalosaurid and the hidden diversity of small-bodied ornithischian dinosaurs". Nature Communications. 4: 1828. doi:10.1038/ncomms2749. PMID 23652016. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{Kaynak yetersiz|tarih=Mayıs 2021}}
-{{Taksokutu
-| ad= ''Pachycephalosaurus''
-{{Jeolojik aralık|Maastrihtiyen|kaynak=<ref name=":0" />
-}}
-| resim= ROM 54 - Pachycephalosaurus (14336493186).jpg
-|resim_bilgi=''[[İskelet]]i''
-|resim2=202004 Pachycephalosaurus wyomingensis.png
-| resim2_bilgi =''Restorasyonu''
-| alem= [[Animalia]]
-| şube= [[Chordata]]
-| sınıf=
-| klad1= [[Dinosauria]]
-| klad2= {{extinct}}[[Ornithischia]]
-|klad3 = {{extinct}}[[Pachycephalosauria]]
-| familya = {{extinct}}[[Pachycephalosauridae]]
-| cins= {{extinct}}Pachycephalosaurus
-| cins_yazar = {{Küçük büyük harfler|Brown & Schlaikjer, 1943}}
-|tip_tür={{extinct}}'''P. wyomingenesis'''
-|tip_tür_yazar={{Küçük büyük harfler|Gilmore, 1931}}
-|sinonimler=
-:'''Sinonim cinsler'''<ref name=":0" />
-*''Dracorex''
-:(Bakker vd. 2006)
-*''Stenotholus''
-:(Giffin vd. 1988)
-*''Stygimoloch''
-:(Galton and Sues 1988)
-*''Tylosteus''
-:([[Joseph Leidy|Leidy]] 1872)
-:'''Sinonim Türler'''<ref name=":1" />
-*''Tylosteus ornatus'' (reddedilmiş isim)
-:([[Joseph Leidy|Leidy]], 1872)
-*''Troodon wyomingensis''
-:(Gilmore, 1931)
-*''Pachycephalosaurus grangeri''
-:(Brown & Schlaikjer, 1943)
-*''Pachycephalosaurus reinheimeri''
-:(Brown & Schlaikjer, 1943)
-*''Stenotholus kohleri''
-:(Giffin, Gabriel & Johnson, 1988)
-*''Stygimoloch spinifer?''
-:(Galton & Sues, 1983)
-*''Dracorex hogwartsia''
-:(Bakker vd., 2006)
-*''Dracorex hogwartsi''
-:(Bakker vd., 2006)
-}}
+'''''Pachycephalosaurus''''' ( {{IPAc-en|ˌ|p|æ|k|ᵻ|ˌ|s|ɛ|f|əl|ə|ˈ|s|ɔː|r|ə|s}} ; <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.dictionary.com/browse/pachycephalosaurus|başlık=Definition of pachycephalosaurus {{!}} Dictionary.com|erişimtarihi=2020-02-22|dil=en|çalışma=www.dictionary.com}}</ref> [[Grekçe|Yunanca]] ''pachys- / {{Dil|grc|παχύς-}}'' 'den "kalın başlı kertenkele" anlamına gelir)</link> "kalın", ''kephale/ {{Dil|grc|κεφαλή}}''</link> "kafa" ve ''sauros/ {{Dil|grc|σαῦρος}}''</link> "kertenkele") pachycephalosaurid [[Kuş kalçalı dinozorlar|ornithischian]] [[Dinozor|dinozorunun]] bir [[Cins|cinsidir]]. [[Tip tür|Tip türü]], ''P. wyomingensis'', bilinen tek [[Tür|türdür]], ancak bazı araştırmacılar ''[[Pachycephalosaurus|Stygimoloch]]'' cinsinin ikinci bir tür, ''P. spinifer'' veya ''P. wyomingensis'in'' genç bir örneği olabileceğini öne sürmektedir. [[Geç Kretase]] [[Jeolojik zaman cetveli|döneminin]] Maastrihtiyen [[Jeolojik zaman cetveli|çağında]], şu anda [[Laramidya|Batı Kuzey Amerika]] olan bölgede yaşamıştır. Kalıntıları [[Montana]], [[Güney Dakota]], [[Wyoming]] ve [[Alberta|Alberta'da]] kazıldı. Tür esas olarak tek bir kafatasından ve birkaç aşırı kalın kafatası çatısından (22 cm kalınlığında) bilinmektedir. Gelecek yıllarda daha eksiksiz fosiller bulunacaktır.
-'''''Pachycephalosaurus''''' ("kalın kafalı [[sürüngenler|sürüngen]]" anlamına gelir), ''Pachycephalosauria'' [[klad]]ından bir [[ornithischia|kuş kalçalı dinozor]] cinsidir.<ref name=":0">{{Web kaynağı | url = http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=38786 | başlık = Fossilworks: Pachycephalosaurus | erişimtarihi = 28 Mayıs 2021 | çalışma = fossilworks.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200720201523/http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=38786 | arşivtarihi = 20 Temmuz 2020}}</ref><ref name=":1">{{Web kaynağı | url = http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=52835 | başlık = Fossilworks: Pachycephalosaurus wyomingensis | erişimtarihi = 28 Mayıs 2021 | çalışma = fossilworks.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200720201523/http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=52835 | arşivtarihi = 20 Temmuz 2020}}</ref>  24 santim kalınlığında bir kafatası olan bu [[dinozor]], uzun yıllar yanlış bir düşünceye yol açmıştı. Paleontologlar, onun, zamanımız koçları gibi toslaştığını sanmıştı. Oysa, son yapılan araştırmalar, tos vurmasının olanaksızlığını ortaya çıkarmıştır. Hem boynu "s" harfine benzediği için tos vurmaya uygun değildi, hem de kafatasında hiç iz yoktu. Kafasının çevresinde yumrular bulunan bu dinozor arka bacakları üzerinde hareket etmekteydi. Kısa elleri beş parmakla sonlanıyordu ve 5 metre uzunluğundaydı.{{Kaynak belirt}}
+''Pachycephalosaurus'' [[Kretase-Paleojen yok oluşu|, Kretase-Paleojen yok oluşundan]] önce Dünya'daki kuş olmayan dinozorların son türleri arasındaydı. Son çalışmalarda ''Tylosteus'' cinsi, ''Stygimoloch'' ve ''Dracorex'' cinsleri gibi ''Pachycephalosaurus'' ile [[Sinonim (taksonomi)|eşanlamlı hale]] getirilmiştir.<ref name="HG09">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Extreme Cranial Ontogeny in the Upper Cretaceous Dinosaur Pachycephalosaurus|erişimtarihi=free|yazarlar=Horner|sayı=10|sayfalar=e7626|çalışma=PLOS ONE|yıl=2009|cilt=4|pmc=2762616|pmid=19859556|doi=10.1371/journal.pone.0007626|ilk=J. R.|yazar3=Goodwin, M. B.}}</ref> <ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The early expression of squamosal horns and parietal ornamentation confirmed by new end-stage juvenile ''Pachycephalosaurus'' fossils from the Upper Cretaceous Hell Creek Formation, Montana|yazarlar=Goodwin|sayı=2|sayfalar=e1078343|çalışma=Journal of Vertebrate Paleontology|yıl=2016|cilt=36|issn=0272-4634|doi=10.1080/02724634.2016.1078343}}</ref>
-==Kaynakça==
+Diğer pachycephalosauridler gibi, ''Pachycephalosaurus'' da uzun, güçlü bacaklara ve biraz küçük kollara ve beş parmaklı ellere sahip, iki [[Bipedalizm|ayaklı]] bir [[Otoburlar|otoburdu]]. ''Pachycephalosaurus'', son derece kalın, hafif kubbeli [[kafatası]] çatısına sahip olduğu bilinen, bilinen en büyük pachycephalosaurdur; görsel olarak, kafatasının yapısı, günümüzün [[Amerika yaban koyunu|büyük boynuzlu koyunlarında]] veya [[Misk sığırı|misk öküzlerinde]] (erkek hayvanların rutin olarak hücum ettiği ve grup egemenliği kafa salladığı) görülenlere benzer biçimde, bir savunma mekanizması veya türler arası dövüş olarak kullanılmak üzere evrimleşmiş, bir "[[koçbaşı]]" işlevine işaret etmektedir. Aslında bu hipotez son yıllarda oldukça tartışılıyor.
+[[Dosya:Pachycephalosaur_Skull_(AMNH_1696).jpg|sol|küçükresim| AMNH 1696 adlı kafatası örneği]]
+[[Dosya:Pachycephalosaurus_wyomingensis_size_chart.png|sol|küçükresim| Bir insana kıyasla boyut]]
+Aşağıda Evans vd. 2013 tarafından düzenlenmiş bir [[kladogram]] bulunmaktadır.<ref name="Acrotholus">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The oldest North American pachycephalosaurid and the hidden diversity of small-bodied ornithischian dinosaurs|erişimtarihi=free|yazarlar=Evans|sayfalar=1828|çalışma=Nature Communications|yıl=2013|cilt=4|pmid=23652016|doi=10.1038/ncomms2749}}</ref>
+== Kaynakça ==
 {{Kaynakça}}
-{{dinozor-taslak}}
+== Dış bağlantılar ==
-[[Kategori:Pachycephalosauria]]
-[[Kategori:Kretase devri dinozorları]]
+* [http://www.dinodictionary.com/dinos_p.asp#PACHYCEPHALOSAURUS Dinodictionary'deki ''Pachycephalosaurus'']
-[[Kategori:Kuzey Amerika dinozorları]]
+* ''National Geographic'' Online'dan [http://animals.nationalgeographic.com/animals/prehistoric/pachycephalosaurus-wyomingensis.html ''Pachycephalosaurus wyomingensis'']
+* [https://www.youtube.com/watch?v=xYbMXzBwpIo Jack Horner'ın şekil değiştiren dinozor kafatasları ve dinozorların yanlış sınıflandırılması hakkındaki TEDx konuşması] .
+* {{Vikitür-ufak|Pachycephalosaurus}}</img>
+* {{Commons kategori-ufak|Pachycephalosaurus}}</img>
+{{Taksonçubuğu}}
 [[Kategori:Wyoming'de paleontoloji]]
+[[Kategori:Güney Dakota'da paleontoloji]]
+[[Kategori:Montana'da paleontoloji]]
+[[Kategori:Pachycephalosauria]]
+[[Kategori:Kuzey Amerika'daki Geç Kretase dinozorları]]