İçeriğe atla

Mario Bunge: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
KediErhan (mesaj | katkılar)
52 değişiklik
"Mario Bunge" bölümü "Mario Bunge" sayfasından çevrilerek oluşturulmuştur
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği İçerik Çevirmeni BölümÇevirisi
KediErhan (mesaj | katkılar)
52 değişiklik
"Biography" bölümü "Mario Bunge" sayfasından çevrilerek oluşturulmuştur
Etiketler: potansiyel vandalizm Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği İçerik Çevirmeni BölümÇevirisi
8. satır: 8. satır:


O, "kesin felsefe"nin savunucusuydu <ref name="Bunge2016"></ref> {{Rp|211}}ve [[Varoluşçuluk|varoluşçu]], [[Yorumsamacılık|hermenötik]], [[Fenomenoloji|fenomenolojik]] felsefe ve [[postmodernizm]] eleştirmeni . <ref name="Bunge2016" /> {{Rp|172}}Popüler olarak [[Sözdebilim|sözde bilime]] karşı görüşleri ile biliniyordu.
O, "kesin felsefe"nin savunucusuydu <ref name="Bunge2016"></ref> {{Rp|211}}ve [[Varoluşçuluk|varoluşçu]], [[Yorumsamacılık|hermenötik]], [[Fenomenoloji|fenomenolojik]] felsefe ve [[postmodernizm]] eleştirmeni . <ref name="Bunge2016" /> {{Rp|172}}Popüler olarak [[Sözdebilim|sözde bilime]] karşı görüşleri ile biliniyordu.

== Biyografi ==

Bunge, 21 Eylül 1919'da Florida Oeste, Buenos Aires, Arjantin'de doğdu. <ref name="Festschrift 2019">{{Kitap kaynağı|başlık=Mario Bunge: a Centenary Festschrift|tarih=2019|yer=Cham|yayıncı=Springer-Verlag|isbn=9783030166724|editor-first=Michael R.|editor-last=Matthews|oclc=1109956992|doi=10.1007/978-3-030-16673-1}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMatthews2019">Matthews, Michael R., ed. (2019). ''Mario Bunge: a Centenary Festschrift''. Cham: Springer-Verlag. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1007/978-3-030-16673-1|10.1007/978-3-030-16673-1]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9783030166724|<bdi>9783030166724</bdi>]]. [[OCLC]]&nbsp;[//www.worldcat.org/oclc/1109956992 1109956992].</cite></ref> {{Rp|1}}Annesi Marie Herminie Müser, [[I. Dünya Savaşı|Birinci Dünya Savaşı'nın]] başlamasından hemen önce Almanya'yı terk eden bir Alman hemşireydi. <ref name="Bunge2016"></ref> {{Rp|1–2}}Yine Alman kökenli olan babası Augusto Bunge, Arjantinli bir doktor ve sosyalist yasa koyucuydu. <ref name="Bunge2016" /> {{Rp|1–2}}Çiftin tek çocuğu olan Mario, herhangi bir din eğitimi almadan büyüdü ve Buenos Aires'in varoşlarında mutlu ve ilham verici bir çocukluk geçirdi. <ref name="Bunge2016" /> {{Rp|1–22}}

Bunge'nin dört çocuğu vardı: Carlos F. ve Mario AJ (eski karısı Julia ile) ve Eric R. ve Silvia A., 60 yılı aşkın eşi Arjantinli matematikçi Marta Cavallo ile. <ref name="Bunge2016"></ref> {{Rp|5}}Mario, 1966'dan beri Marta ile [[Montreal|Montreal'de]], diğer ülkelerde bir yıllık izinli izinlerle yaşadı. <ref name="Bunge2016" /> {{Rp|413}}

=== Çalışmalar ve kariyer ===
Bunge, çalışmalarına [[Ulusal La Plata Üniversitesi|La Plata Ulusal Üniversitesi'nde]] başladı ve <ref name="GF" /> fiziko-matematik bilimlerinde doktora derecesi ile mezun oldu. 1956–1966 yılları arasında önce La Plata'da, ardından [[Buenos Aires Üniversitesi|Buenos Aires Üniversitesi'nde]] [[teorik fizik]] ve felsefe profesörüydü . <ref name="GF" /> Uluslararası ilk çıkışı [[Santiago, Şili|Şili, Santiago'daki]] 1956 Inter-Amerikan Felsefe Kongresi'ndeydi. Orada özellikle Bunge'yi kongrenin yıldızı olarak nitelendiren [[Willard Van Orman Quine]] tarafından fark edildi. {{R|"SI"}} 90 yaşında emekli olana kadar, 1966'dan beri bulunduğu [[Montreal|Montreal'deki]] [[McGill Üniversitesi|McGill Üniversitesi'nde]] Frothingham Mantık ve Metafizik Profesörüydü. <ref name="MG">{{Web kaynağı|url=https://www.mcgill.ca/reporter/40/06/bunge/|başlık=Mario Bunge: Philosophy in flux|erişimtarihi=January 29, 2010|arşivtarihi=December 13, 2007|arşivurl=https://web.archive.org/web/20071213014250/https://www.mcgill.ca/reporter/40/06/bunge/|tarih=November 8, 2007|yayıncı=McGill Reporter|ilk=Daniel}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSpitzberg2007">Spitzberg, Daniel (November 8, 2007). [https://web.archive.org/web/20071213014250/https://www.mcgill.ca/reporter/40/06/bunge/ "Mario Bunge: Philosophy in flux"]. McGill Reporter. Archived from [https://www.mcgill.ca/reporter/40/06/bunge/ the original] on December 13, 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">January 29,</span> 2010</span>.</cite></ref> <ref name="UO">{{Web kaynağı|url=https://www.uottawa.ca/publications/interscientia/biographies/bunge.html|başlık=Biography: Mario Bunge, PhD, FRSC|erişimtarihi=January 29, 2010|arşivtarihi=February 15, 2009|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090215023240/http://www.uottawa.ca/publications/interscientia/biographies/bunge.html|yayıncı=University of Ottawa}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20090215023240/http://www.uottawa.ca/publications/interscientia/biographies/bunge.html "Biography: Mario Bunge, PhD, FRSC"]. University of Ottawa. Archived from [https://www.uottawa.ca/publications/interscientia/biographies/bunge.html the original] on February 15, 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">January 29,</span> 2010</span>.</cite></ref> <ref name="GF">{{Web kaynağı|url=http://www.gf.org/fellows/2009-mario-a-bunge|başlık=Fellows: Mario A. Bunge|erişimtarihi=January 29, 2010|arşivtarihi=June 22, 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110622010354/http://www.gf.org/fellows/2009-mario-a-bunge|yayıncı=John Simon Guggenheim Memorial Foundation}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20110622010354/http://www.gf.org/fellows/2009-mario-a-bunge "Fellows: Mario A. Bunge"]. John Simon Guggenheim Memorial Foundation. Archived from [http://www.gf.org/fellows/2009-mario-a-bunge the original] on June 22, 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">January 29,</span> 2010</span>.</cite></ref>

Bunge'nin 2016 tarihli anıları, ''Between Two Worlds: Memoirs of a Philosopher-Scientist'e'' ilişkin bir incelemede, <ref name="Bunge2016"></ref> James Alcock, Bunge'de "hayatını gerçek, bilim ve adaletle ilgili güçlü ilkelerin rehberliğinde yaşamış, son derece kendine güvenen bir adam" gördü. " ve "çamurlu düşünmeye [sabırsız]" olan biri. <ref name="Alcock">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Scientist and the Philosopher|yazarlar=Alcock|sayı=2|sayfalar=58–61|çalışma=[[Skeptical Inquirer]]|yıl=2017|cilt=41}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAlcock2017">[[James Alcock|Alcock, James]] (2017). "The Scientist and the Philosopher". ''[[şüpheci araştırmacı|Skeptical Inquirer]]''. '''41''' (2): 58–61.</cite></ref>

Eylül 2019'da yüzüncü yıl oldu. Bu olayı kutlamak için uluslararası bir akademisyen koleksiyonunun makalelerini içeren bir ''Festschrift'' yayınlandı. <ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Science, Philosophy, and a Lifetime of Reason: A Mario Bunge Festschrift|yazarlar=Frazier|tarih=January–February 2020|sayı=1|sayfa=9|çalışma=[[Skeptical Inquirer]]|yer=Amherst, New York|yayıncı=[[Center for Inquiry]]|cilt=44|ilk=Kendrick}}<cite class="citation magazine cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFFrazier2020">[[Kendrick Frazier|Frazier, Kendrick]] (January–February 2020). "Science, Philosophy, and a Lifetime of Reason: A Mario Bunge Festschrift". ''[[şüpheci araştırmacı|Skeptical Inquirer]]''. Vol.&nbsp;44, no.&nbsp;1. Amherst, New York: [[Sorgulama Merkezi|Center for Inquiry]]. p.&nbsp;9.</cite></ref> 24 Şubat 2020'de Kanada'nın Montreal kentinde 100 yaşında öldü. <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.lavanguardia.com/cultura/20200225/473778442527/fallece-mario-bunge-filosofo-argentino.html|başlık=Fallece a los cien años el filósofo argentino Mario Bunge|tarih=February 25, 2020|dil=es|çalışma=[[La Vanguardia]]}}<cite class="citation news cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://www.lavanguardia.com/cultura/20200225/473778442527/fallece-mario-bunge-filosofo-argentino.html "Fallece a los cien años el filósofo argentino Mario Bunge"]. ''[[La Vanguardia]]'' (in Spanish). February 25, 2020.</cite>
[[Category:CS1 Spanish-language sources (es)]]</ref> <ref>{{Haber kaynağı|url=https://cnnespanol.cnn.com/2020/02/25/alerta-muere-a-los-100-anos-el-fisico-y-filosofo-argentino-mario-bunge/|başlık=Muere a los 100 años el físico y filósofo argentino Mario Bunge|tarih=February 25, 2020|dil=es|çalışma=[[CNN en Español]]}}<cite class="citation news cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://cnnespanol.cnn.com/2020/02/25/alerta-muere-a-los-100-anos-el-fisico-y-filosofo-argentino-mario-bunge/ "Muere a los 100 años el físico y filósofo argentino Mario Bunge"]. ''[[İspanya'da CNN|CNN en Español]]'' (in Spanish). February 25, 2020.</cite>
[[Category:CS1 Spanish-language sources (es)]]</ref>

=== Siyaset ===
Bunge, kendisini [[John Stuart Mill]] ve José Ingenieros geleneğinde solcu bir liberal ve [[Demokratik sosyalizm|demokratik sosyalist]] olarak tanımladı. <ref name="Bunge2016"></ref> {{Rp|345–347}}<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Mario Bunge: A Centenary Festschrift|kısım=Ethical politics and political ethics II: on socialism through integral democracy|tarih=2019|sayfalar=[https://books.google.com/books?id=gEGjDwAAQBAJ&pg=PA513 513–534]|yer=Cham|yayıncı=Springer-Verlag|isbn=9783030166724|editor-first=Michael R.|editor-last=Matthews|oclc=1109956992|doi=10.1007/978-3-030-16673-1_29|ilk=Michael}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKary2019">Kary, Michael (2019). "Ethical politics and political ethics II: on socialism through integral democracy". In Matthews, Michael R. (ed.). ''Mario Bunge: A Centenary Festschrift''. Cham: Springer-Verlag. pp.&nbsp;[https://books.google.com/books?id=gEGjDwAAQBAJ&pg=PA513 513–534]. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1007/978-3-030-16673-1_29|10.1007/978-3-030-16673-1_29]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9783030166724|<bdi>9783030166724</bdi>]]. [[OCLC]]&nbsp;[//www.worldcat.org/oclc/1109956992 1109956992]. [[S2CID (tanımlayıcı)|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:199359247 199359247].</cite></ref> Birleşmiş Milletler'de demokratik reformu ve daha hesap verebilir bir uluslararası siyasi sistemin yaratılmasını savunan bir örgüt olan Birleşmiş Milletler Parlamenterler Meclisi Kurma Kampanyası'nın destekçisiydi. <ref>{{Web kaynağı|url=http://en.unpacampaign.org/supporters/overview/?mapcountry=allpro&mapgroup=pro|başlık=Overview: Professors|erişimtarihi=April 19, 2018|dil=en-US|çalışma=Campaign for a UN Parliamentary Assembly}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://en.unpacampaign.org/supporters/overview/?mapcountry=allpro&mapgroup=pro "Overview: Professors"]. ''Campaign for a UN Parliamentary Assembly''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">April 19,</span> 2018</span>.</cite></ref>

Sayfanın 07.32, 8 Aralık 2022 tarihindeki hâli

Mario Bunge
BölgesiWestern philosophy
OkuluAnalytic philosophy
Scientific realism
Emergentism
Önemli fikirleriSystemics, sociotechnology

Mario Augusto Bunge ( /ˈbʊŋɡeɪ/ ; Şablon:IPA-es ; 21 Eylül 1919 – 24 Şubat 2020), Arjantin-Kanadalı filozof ve fizikçi . Felsefi yazıları bilimsel gerçekçilik, sistemcilik, materyalizm, aciliyetçilik ve diğer ilkeleri birleştirdi.

O, "kesin felsefe"nin savunucusuydu [1] :211ve varoluşçu, hermenötik, fenomenolojik felsefe ve postmodernizm eleştirmeni . [1] :172Popüler olarak sözde bilime karşı görüşleri ile biliniyordu.

Mario Bunge
BölgesiWestern philosophy
OkuluAnalytic philosophy
Scientific realism
Emergentism
Önemli fikirleriSystemics, sociotechnology

Mario Augusto Bunge ( /ˈbʊŋɡeɪ/ ; Şablon:IPA-es ; 21 Eylül 1919 – 24 Şubat 2020), Arjantin-Kanadalı filozof ve fizikçi . Felsefi yazıları bilimsel gerçekçilik, sistemcilik, materyalizm, aciliyetçilik ve diğer ilkeleri birleştirdi.

O, "kesin felsefe"nin savunucusuydu [1] :211ve varoluşçu, hermenötik, fenomenolojik felsefe ve postmodernizm eleştirmeni . [1] :172Popüler olarak sözde bilime karşı görüşleri ile biliniyordu.

Biyografi

Bunge, 21 Eylül 1919'da Florida Oeste, Buenos Aires, Arjantin'de doğdu. [2] :1Annesi Marie Herminie Müser, Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasından hemen önce Almanya'yı terk eden bir Alman hemşireydi. [1] :1–2Yine Alman kökenli olan babası Augusto Bunge, Arjantinli bir doktor ve sosyalist yasa koyucuydu. [1] :1–2Çiftin tek çocuğu olan Mario, herhangi bir din eğitimi almadan büyüdü ve Buenos Aires'in varoşlarında mutlu ve ilham verici bir çocukluk geçirdi. [1] :1–22

Bunge'nin dört çocuğu vardı: Carlos F. ve Mario AJ (eski karısı Julia ile) ve Eric R. ve Silvia A., 60 yılı aşkın eşi Arjantinli matematikçi Marta Cavallo ile. [1] :5Mario, 1966'dan beri Marta ile Montreal'de, diğer ülkelerde bir yıllık izinli izinlerle yaşadı. [1] :413

Çalışmalar ve kariyer

Bunge, çalışmalarına La Plata Ulusal Üniversitesi'nde başladı ve [3] fiziko-matematik bilimlerinde doktora derecesi ile mezun oldu. 1956–1966 yılları arasında önce La Plata'da, ardından Buenos Aires Üniversitesi'nde teorik fizik ve felsefe profesörüydü . [3] Uluslararası ilk çıkışı Şili, Santiago'daki 1956 Inter-Amerikan Felsefe Kongresi'ndeydi. Orada özellikle Bunge'yi kongrenin yıldızı olarak nitelendiren Willard Van Orman Quine tarafından fark edildi. [4] 90 yaşında emekli olana kadar, 1966'dan beri bulunduğu Montreal'deki McGill Üniversitesi'nde Frothingham Mantık ve Metafizik Profesörüydü. [5] [6] [3]

Bunge'nin 2016 tarihli anıları, Between Two Worlds: Memoirs of a Philosopher-Scientist'e ilişkin bir incelemede, [1] James Alcock, Bunge'de "hayatını gerçek, bilim ve adaletle ilgili güçlü ilkelerin rehberliğinde yaşamış, son derece kendine güvenen bir adam" gördü. " ve "çamurlu düşünmeye [sabırsız]" olan biri. [7]

Eylül 2019'da yüzüncü yıl oldu. Bu olayı kutlamak için uluslararası bir akademisyen koleksiyonunun makalelerini içeren bir Festschrift yayınlandı. [8] 24 Şubat 2020'de Kanada'nın Montreal kentinde 100 yaşında öldü. [9] [10]

Siyaset

Bunge, kendisini John Stuart Mill ve José Ingenieros geleneğinde solcu bir liberal ve demokratik sosyalist olarak tanımladı. [1] :345–347[11] Birleşmiş Milletler'de demokratik reformu ve daha hesap verebilir bir uluslararası siyasi sistemin yaratılmasını savunan bir örgüt olan Birleşmiş Milletler Parlamenterler Meclisi Kurma Kampanyası'nın destekçisiydi. [12]

  1. ^ a b c d e f g h i j k Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bunge2016 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ Matthews, Michael R., (Ed.) (2019). Mario Bunge: a Centenary Festschrift. Cham: Springer-Verlag. doi:10.1007/978-3-030-16673-1. ISBN 9783030166724. OCLC 1109956992. Matthews, Michael R., ed. (2019). Mario Bunge: a Centenary Festschrift. Cham: Springer-Verlag. doi:10.1007/978-3-030-16673-1. ISBN 9783030166724. OCLC 1109956992.
  3. ^ a b c "Fellows: Mario A. Bunge". John Simon Guggenheim Memorial Foundation. June 22, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 29, 2010. "Fellows: Mario A. Bunge". John Simon Guggenheim Memorial Foundation. Archived from the original on June 22, 2011. Retrieved January 29, 2010.
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; SI isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ "Mario Bunge: Philosophy in flux". McGill Reporter. November 8, 2007. December 13, 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 29, 2010.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)Spitzberg, Daniel (November 8, 2007). "Mario Bunge: Philosophy in flux". McGill Reporter. Archived from the original on December 13, 2007. Retrieved January 29, 2010.
  6. ^ "Biography: Mario Bunge, PhD, FRSC". University of Ottawa. February 15, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 29, 2010. "Biography: Mario Bunge, PhD, FRSC". University of Ottawa. Archived from the original on February 15, 2009. Retrieved January 29, 2010.
  7. ^ Alcock (2017). "The Scientist and the Philosopher". Skeptical Inquirer. 41 (2): 58–61. Alcock, James (2017). "The Scientist and the Philosopher". Skeptical Inquirer. 41 (2): 58–61.
  8. ^ "Science, Philosophy, and a Lifetime of Reason: A Mario Bunge Festschrift". Skeptical Inquirer. 44 (1). Amherst, New York: Center for Inquiry. January–February 2020. s. 9.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)Frazier, Kendrick (January–February 2020). "Science, Philosophy, and a Lifetime of Reason: A Mario Bunge Festschrift". Skeptical Inquirer. Vol. 44, no. 1. Amherst, New York: Center for Inquiry. p. 9.
  9. ^ "Fallece a los cien años el filósofo argentino Mario Bunge". La Vanguardia (İspanyolca). February 25, 2020. "Fallece a los cien años el filósofo argentino Mario Bunge". La Vanguardia (in Spanish). February 25, 2020.
  10. ^ "Muere a los 100 años el físico y filósofo argentino Mario Bunge". CNN en Español (İspanyolca). February 25, 2020. "Muere a los 100 años el físico y filósofo argentino Mario Bunge". CNN en Español (in Spanish). February 25, 2020.
  11. ^ Matthews, Michael R., (Ed.) (2019). "Ethical politics and political ethics II: on socialism through integral democracy". Mario Bunge: A Centenary Festschrift. Cham: Springer-Verlag. ss. 513–534. doi:10.1007/978-3-030-16673-1_29. ISBN 9783030166724. OCLC 1109956992.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)Kary, Michael (2019). "Ethical politics and political ethics II: on socialism through integral democracy". In Matthews, Michael R. (ed.). Mario Bunge: A Centenary Festschrift. Cham: Springer-Verlag. pp. 513–534. doi:10.1007/978-3-030-16673-1_29. ISBN 9783030166724. OCLC 1109956992. S2CID 199359247.
  12. ^ "Overview: Professors". Campaign for a UN Parliamentary Assembly (İngilizce). Erişim tarihi: April 19, 2018. "Overview: Professors". Campaign for a UN Parliamentary Assembly. Retrieved April 19, 2018.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mario_Bunge&oldid=28907663" sayfasından alınmıştır