Lipozom

Sulu bir çözelti içinde fosfolipitler tarafından oluşturulan bir lipozomun şematik gösterimi.

Lipozomlar, fosfolipitlerden meydana gelen bileşik yapılardır ve diğer başka molekülleri az miktarda içerebilir. Lipozomların boyutu düşük mikrometre aralığından onlarca mikrometreye kadar değişebilse de, şekilde gösterildiği gibi tek lamelli lipozomlar tipik olarak daha düşük bir boyut aralığındadır. Yüzeylerine bağlı çeşitli hedefleme ligandları, bu lipozomların bir yüzeye bağlanmasına ve hastalığın tedavisi için patolojik alanlarda birikmesine izin verir.

Bir lipozom, en az bir çift katlı lipit katmanına sahip, küre şeklinde küçük ve yapay bir veziküldür. Lipozomlar, hidrofobiklikleri ve/veya hidrofiliklikleri, biyouyumlulukları, partikül büyüklükleri ve diğer birçok özelliklerinden dolayı, mRNA aşılarındaki lipit nanopartiküller ve DNA aşıları gibi farmasötik ilaçların ve besin maddelerinin uygulanması için birer ilaç dağıtım aracı olarak kullanılabilir. Lipozomlar, biyolojik zarları parçalayarak (sonikasyon gibi) hazırlanabilir.

Lipozomlar çoğunlukla fosfolipitlerden, özellikle de fosfatidilkolin ve kolesterolden oluşur ancak çift katlı lipit katmanıyla uyumlu oldukları sürece yumurta, fosfatidiletanolamin gibi diğer lipitleri de içerebilirler. Bir lipozomun tasarımında, sağlıksız dokuya bağlanmak için yüzey ligandları kullanılabilir.

Çok lamelli vezikül (birkaç lamellar fazda çift katlı lipit katmanına sahip MLV), küçük tek lamelli lipozom vezikülü (bir çift katlı lipit katmanına sahip SUV), büyük tek lamelli vezikül (LUV) ve kokleat vezikülü, başlıca lipozom çeşitleridir. Daha az tercih edilen bir çeşidi de, bir vezikülün bir veya daha fazla küçük vezikül içerdiği multivesiküler lipozomlardır.

Lipozomlar, lizozomlarla, misellerle ve tek katmandan oluşan ters misellerle karıştırılmamalıdır.

Dış bağlantılar

• Journal of Liposome Research