Tyrannosauridae: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Dz. Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
→Açıklama: Dz.+içerik eklendi. Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
||
| 33. satır: | 33. satır: | ||
[[Dosya:Dr. Bob Bakker with Dino.jpg|left|300x300px|thumb|''[[Gorgosaurus]] iskeleti ve [[Paleontolog]] Bob Bakker.'']] |
[[Dosya:Dr. Bob Bakker with Dino.jpg|left|300x300px|thumb|''[[Gorgosaurus]] iskeleti ve [[Paleontolog]] Bob Bakker.'']] |
||
Bu devasa etobur dinozor [[Klad|grubu]], 85 ila 65 milyon yıl önce [[Kretase]]'nin son dönemlerinde muhtemelen dünyaya hükmediyordu. Muz büyüklüğünde keskin dişleri, uzun arka bacakları, küçük boncuk gözleri ve küçük ön kolları olan kısa ama derin çeneler bir tyrannosaurid'i simgelemektedir. ''Tyrannosauridae;'' [[Albertosaurus]], [[Gorgosaurus]], Daspletosaurus, [[Tarbosaurus]] ve [[Tyrannosaurus rex]] gibi dinozorları içeririr.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://ucmp.berkeley.edu/diapsids/saurischia/tyrannosauridae.html|başlık=The Tyrannosauridae|erişimtarihi=2021-05-25|çalışma=ucmp.berkeley.edu}}</ref> |
Bu devasa etobur dinozor [[Klad|grubu]], 85 ila 65 milyon yıl önce [[Kretase]]'nin son dönemlerinde muhtemelen dünyaya hükmediyordu. Muz büyüklüğünde keskin dişleri, uzun arka bacakları, küçük boncuk gözleri ve küçük ön kolları olan kısa ama derin çeneler bir tyrannosaurid'i simgelemektedir. ''Tyrannosauridae;'' [[Albertosaurus]], [[Gorgosaurus]], Daspletosaurus, [[Tarbosaurus]] ve [[Tyrannosaurus rex]] gibi dinozorları içeririr.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://ucmp.berkeley.edu/diapsids/saurischia/tyrannosauridae.html|başlık=The Tyrannosauridae|erişimtarihi=2021-05-25|çalışma=ucmp.berkeley.edu}}</ref> |
||
==Ontojeni== |
|||
[[Dosya:Tyrannosauridae Size Diagram by PaleoGeek.svg|left|300x300px|thumb|Tyrannosauridlerin boyut karşılaştırması]] |
|||
Tyrannosauridlerin en büyüğü olan [[Tyrannosaurus rex]]'in ağırlığı, yumurtadan çıktığında 20 kg iken 20 yıl içinde 6000 kg ağırlığa kadar ulaşırken dikkate değer değişiklikler geçirdi. Bu değişiklikler, T. rex'teki hareketin ontogenetik değişikliklerini etkileyebilecek olan vücudun kütle merkezinin yanı sıra, ilgili morfolojik dönüşümler, en yüksek büyüme oranları ve aşırı büyük kas boyutlarının ölçeklenmesi hakkında ilginç sorular ortaya çıkarmaktadır.<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3192160/|başlık=A Computational Analysis of Limb and Body Dimensions in Tyrannosaurus rex with Implications for Locomotion, Ontogeny, and Growth|tarih=2011-10-12|sayı=10|çalışma=PLoS ONE|cilt=6|ad=John R.|soyadı=Hutchinson|issn=1932-6203|pmc=3192160|pmid=22022500|doi=10.1371/journal.pone.0026037|ad2=Karl T.|ad3=Julia|ad4=Vivian|ad5=Peter J.|soyadı2=Bates|soyadı3=Molnar|soyadı4=Allen|soyadı5=Makovicky}}</ref> |
|||
Bu sorular, dört büyük, iyi korunmuş [[fosil]] örneğinin yanı sıra varsayılan bir genç bireyin üç boyutlu olarak taranmış bilgisayar modellerini kullanarak ele alındı.Bu yanlışlıklar sadece öznelliği değil, aynı zamanda müze iskeletlerinin eksik korunması ve tutarsız eklemlenmelerini de içerir. Bu sorunlar belirsizliğe yol açsa da, yetişkin T. rex'in vücut kütlelerinin 6000–8000 kg civarında olduğu ve bilinen en büyük numunenin (“Sue”) muhtemelen 9500 kg olduğu sonucuna varıldı. Sonuçlar, T. rex'in gelişimi sırasında gövdenin uzadığını ve ağırlaştığını, buna karşılık kolların orantılı olarak daha kısa ve daha hafif hale geldiğini göstermektedir.<ref name=":0" /> |
|||
Benzer Tyrannosauridlerde de aynı [[ontojeni]] görülebilir.Bu, aynı zamanda Tyrannosauridlerin küçük [[el]]lere sahip olma sebebini de açıklamaktadır. |
|||
==Sınıflandırma == |
==Sınıflandırma == |
||
Sayfanın 17.27, 25 Mayıs 2021 tarihindeki hâli
Tyrannosauridae (Grekçe:zorba kertenkelegiller ), Geç Kretase döneminde Asya ve Amerika da yaşamış theropod dinozorları kapsayan bir tyrannosauroidea alt grubudur.[1][2]
| Tyrannosauridae[2] | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_(Hell_Creek_Formation,_Upper_Cretaceous;_near_Faith,_South_Dakota,_USA)_14.jpg) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Tyrannosaurus rex Osborn 1905 | |||||||||||||||
| Alt taksonlar[2] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Açıklama
Bu devasa etobur dinozor grubu, 85 ila 65 milyon yıl önce Kretase'nin son dönemlerinde muhtemelen dünyaya hükmediyordu. Muz büyüklüğünde keskin dişleri, uzun arka bacakları, küçük boncuk gözleri ve küçük ön kolları olan kısa ama derin çeneler bir tyrannosaurid'i simgelemektedir. Tyrannosauridae; Albertosaurus, Gorgosaurus, Daspletosaurus, Tarbosaurus ve Tyrannosaurus rex gibi dinozorları içeririr.[1]
Ontojeni
Tyrannosauridlerin en büyüğü olan Tyrannosaurus rex'in ağırlığı, yumurtadan çıktığında 20 kg iken 20 yıl içinde 6000 kg ağırlığa kadar ulaşırken dikkate değer değişiklikler geçirdi. Bu değişiklikler, T. rex'teki hareketin ontogenetik değişikliklerini etkileyebilecek olan vücudun kütle merkezinin yanı sıra, ilgili morfolojik dönüşümler, en yüksek büyüme oranları ve aşırı büyük kas boyutlarının ölçeklenmesi hakkında ilginç sorular ortaya çıkarmaktadır.[2]
Bu sorular, dört büyük, iyi korunmuş fosil örneğinin yanı sıra varsayılan bir genç bireyin üç boyutlu olarak taranmış bilgisayar modellerini kullanarak ele alındı.Bu yanlışlıklar sadece öznelliği değil, aynı zamanda müze iskeletlerinin eksik korunması ve tutarsız eklemlenmelerini de içerir. Bu sorunlar belirsizliğe yol açsa da, yetişkin T. rex'in vücut kütlelerinin 6000–8000 kg civarında olduğu ve bilinen en büyük numunenin (“Sue”) muhtemelen 9500 kg olduğu sonucuna varıldı. Sonuçlar, T. rex'in gelişimi sırasında gövdenin uzadığını ve ağırlaştığını, buna karşılık kolların orantılı olarak daha kısa ve daha hafif hale geldiğini göstermektedir.[2] Benzer Tyrannosauridlerde de aynı ontojeni görülebilir.Bu, aynı zamanda Tyrannosauridlerin küçük ellere sahip olma sebebini de açıklamaktadır.
Sınıflandırma
Geleneksel olarak tyrannosauridler, Carnosauria'ya dahil edilmişti. Bu sınıflandırma şemasında Carnosaurlar, karada yürüyen en büyük etobur hayvanları temsil eder. Ancak son çalışmalar, tiranozorların aslında, çoğunlukla daha küçük dinozorlardan oluşan, Coelurosauria grubunda sınıflandırılması gerektiğini göstermiştir.[1]
Filojeni
| Loewen vd. 2013 tarafından oluşturulmuş Tyrannosauridae kladogramı.[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "The Tyrannosauridae". ucmp.berkeley.edu. Erişim tarihi: 2021-05-25.
- ^ a b c d e "Fossilworks: Tyrannosauridae". fossilworks.org. Erişim tarihi: 2021-05-25. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Loewen, M.A.; Irmis, R.B.; Sertich, J.J.W.; Currie, P. J.; Sampson, S. D. (2013). Evans, David C (Ed.). "Tyrant Dinosaur Evolution Tracks the Rise and Fall of Late Cretaceous Oceans". PLoS ONE. 8 (11): e79420. Bibcode:2013PLoSO...879420L. doi:10.1371/journal.pone.0079420. PMC 3819173 $2. PMID 24223179.