Eksfoliyasyon eklemi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Umranatac SAU20 (mesaj | katkılar)
58 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
madde eklendi açıklamalar yapıldı görsel eklendi
16. satır: 16. satır:
* Gözlenen oluşumun maksimum derinliği yaklaşık 100 metredir.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5">Holzhausen, G. R. (1989). "Yaprak yapısının kökeni, 1. Morfoloji ve sınır koşulları". Mühendislik Jeolojisi. 27 (1–4): 225–278. doı:10.1016/0013-7952(89) 90035-5.</ref><ref name=":5" />
* Gözlenen oluşumun maksimum derinliği yaklaşık 100 metredir.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5">Holzhausen, G. R. (1989). "Yaprak yapısının kökeni, 1. Morfoloji ve sınır koşulları". Mühendislik Jeolojisi. 27 (1–4): 225–278. doı:10.1016/0013-7952(89) 90035-5.</ref><ref name=":5" />
* Daha derin eklemler, malzeme aşındıkça [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Landscape peyzajın] köşelerini yuvarlama eğiliminde olan daha büyük bir eğrilik yarıçapına sahip olur.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
* Daha derin eklemler, malzeme aşındıkça [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Landscape peyzajın] köşelerini yuvarlama eğiliminde olan daha büyük bir eğrilik yarıçapına sahip olur.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
* [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Landscape Kırılma] modu gerilmedir.<ref>Bahat, D.; Grossenbacher, K.; Karasaki, K. (Ocak 1999). "Yosemite Milli Parkı, granit kayaçlarda eksfoliyasyon eklem oluşum mekanizması". Yapısal Jeoloji Dergisi. 21 (1): 85–96. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1999JSG....21...85B/abstract 1999JSG....21...85B.] [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191814198000698?via%3Dihub 10.1016/s0191-8141(98)00069-8.] [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]] [https://www.worldcat.org/title/journal-of-structural-geology/oclc/869030630 0191-8141.]</ref><ref>Mandl, G. (2005). Kaya Eklemleri. Berlin: Springer-Verlag. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]] [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9783642063916 9783642063916].</ref>
* [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Landscape Kırılma] modu gerilmedir.<ref name=":9">Bahat, D.; Grossenbacher, K.; Karasaki, K. (Ocak 1999). "Yosemite Milli Parkı, granit kayaçlarda eksfoliyasyon eklem oluşum mekanizması". Yapısal Jeoloji Dergisi. 21 (1): 85–96. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1999JSG....21...85B/abstract 1999JSG....21...85B.] [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191814198000698?via%3Dihub 10.1016/s0191-8141(98)00069-8.] [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]] [https://www.worldcat.org/title/journal-of-structural-geology/oclc/869030630 0191-8141.]</ref><ref name=":10">Mandl, G. (2005). Kaya Eklemleri. Berlin: Springer-Verlag. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]] [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9783642063916 9783642063916].</ref>
* Buzlu manzaralara özgü olmayan birçok farklı [[petroloji]]<nowiki/>de ve iklim bölgesinde ortaya çıkar.<ref name=":2" /><ref>Bradley, W. C. (1963). "Colorado Platosu'nun büyük kumtaşlarında büyük ölçekli pul pul dökülme". Amerika Jeoloji Derneği Bülteni. 74 (5): 519–527. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]].:[https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/gsabulletin/article-abstract/74/5/519/5598/Large-Scale-Exfoliation-in-Massive-Sandstones-of?redirectedFrom=fulltext <nowiki>10.1130/0016-7606(1963)74[519: LEİMSO]2.0.CO; 2.</nowiki>]</ref><ref name=":6">[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Charles_Rowland_Twidale Twidale, C. R]. (1973). "Sac bağlantısının kökeni hakkında." Kaya mekaniği ve kaya Mühendisliği. 5 (3): 163–187. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973RMFMR...5..163T 1973RMFMR...5..163t]. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[https://link.springer.com/article/10.1007/BF01238046 10.1007 / BF01238046].</ref>
* Buzlu manzaralara özgü olmayan birçok farklı [[petroloji]]<nowiki/>de ve iklim bölgesinde ortaya çıkar.<ref name=":2" /><ref name=":11">Bradley, W. C. (1963). "Colorado Platosu'nun büyük kumtaşlarında büyük ölçekli pul pul dökülme". Amerika Jeoloji Derneği Bülteni. 74 (5): 519–527. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]].:[https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/gsabulletin/article-abstract/74/5/519/5598/Large-Scale-Exfoliation-in-Massive-Sandstones-of?redirectedFrom=fulltext <nowiki>10.1130/0016-7606(1963)74[519: LEİMSO]2.0.CO; 2.</nowiki>]</ref><ref name=":6">[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Charles_Rowland_Twidale Twidale, C. R]. (1973). "Sac bağlantısının kökeni hakkında." Kaya mekaniği ve kaya Mühendisliği. 5 (3): 163–187. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973RMFMR...5..163T 1973RMFMR...5..163t]. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[https://link.springer.com/article/10.1007/BF01238046 10.1007 / BF01238046].</ref>
* Ana kaya genellikle seyrek eklemlidir, oldukça [[İzotropi|izotropiktir]] ve [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Compressive_strength yüksek basınç dayanımına] sahiptir.<ref name=":0" /><ref name=":4" /><ref name=":6" />
* Ana kaya genellikle seyrek eklemlidir, oldukça [[İzotropi|izotropiktir]] ve [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Compressive_strength yüksek basınç dayanımına] sahiptir.<ref name=":0" /><ref name=":4" /><ref name=":6" />
* İçbükey ve dışbükey yukarı eğriliklere sahip olabilir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":7">Romani, J. R.; Twidale, C. R. (1999). "Yaprak kırıkları, diğer stres formları ve bazı mühendislik etkileri". Jeomorfoloji. 31: 13–27. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1999Geomo..31...13V/abstract 1999Geomo..31...13V.] [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]: [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X99000707?via%3Dihub 10.1016/S0169-555X(99)00070-7.]</ref>
* İçbükey ve dışbükey yukarı eğriliklere sahip olabilir.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":7">Romani, J. R.; Twidale, C. R. (1999). "Yaprak kırıkları, diğer stres formları ve bazı mühendislik etkileri". Jeomorfoloji. 31: 13–27. [[Bibcode]]: [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1999Geomo..31...13V/abstract 1999Geomo..31...13V.] [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]: [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X99000707?via%3Dihub 10.1016/S0169-555X(99)00070-7.]</ref>
39. satır: 39. satır:


=== Kimyasal ayrışma ===
=== Kimyasal ayrışma ===
Suya nüfuz ederek minerallerin ayrışması, hidrasyonla birlikte bazı minerallerin hacmi arttığı için ince kaya kabuklarının dökülmesine neden olabilir.  Bununla birlikte, tüm mineral hidrasyonları hacim artışına neden olmazken, pul pul dökülme derzlerinin saha gözlemleri eklem yüzeylerinde önemli kimyasal değişimler yaşamadığını gösterir, bu nedenle bu teori büyük ölçekli, daha derin kökeni için bir açıklama olarak reddedilebilir, pul pul dökülme eklemleri.
Suya nüfuz ederek minerallerin [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Weathering ayrışması], ince kaya kabuklarının soyulmasına neden olabilir.<ref name=":6" /> Çünkü bazı minerallerin hacmi hidrasyon ile artar. Bununla birlikte, tüm [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Mineral_hydration mineral hidrasyon] hacminin artmasına neden olmazken, pul pul dökülme eklemlerinin saha gözlemleri, eklem yüzeylerinin önemli kimyasal değişiklikler yaşamadığını gösterir. Bu nedenle bu teori, büyük ölçekli, daha derin pul pul dökülme eklemlerinin kökeni için bir açıklama olarak reddedilebilir.

=== Basınç gerilmesi ve uzama kırığı ===
[[Dosya:Yosemite 1 bg 090504.jpg|küçükresim|Eksfoliyasyon derzleri, Yosemite Milli Parkı'ndaki masif granit kayaların yüzeye yakın kısımlarını değiştirdi ve burada gösterilen yarım kubbe de dahil olmak üzere birçok muhteşem kubbenin yaratılmasına yardımcı oldu.]]
Karaya (veya serbest) bir yüzeye paralel olan büyük sıkıştırma [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tectonics tektonik] [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Stress_(mechanics) gerilmeler], kırılma yayılma yönünün en büyük basınç gerilmesi prensibine paralel olduğu ve kırılma açıklığının yönünün serbest yüzeye dik olduğu kayada gerilme modu kırıkları oluşturabilir.<ref name=":2" /><ref name=":5" /><ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":11" /><ref name=":6" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.1007/bf01246756|başlık=Exfoliyasyon|erişimtarihi=|tarih=1973|sayı=1|sayfalar=43–62|çalışma="Pul pul dökülme". Kaya Mekaniği.|yayıncı=|cilt=5|ad=F. K.|soyadı=Brunner|issn=0035-7448|doi=10.1007/bf01246756|ad2=A. E.|soyadı2=Scheidegger}}</ref> Bu tip kırılma, laboratuvarda en az 1900'den beri gözlenmiştir. (hem tek eksenli hem de çift eksenli rafine edilmemiş sıkıştırma yükünde; bkz. Gramberg, 1989).<ref>Gramberg, J. (1989). Kaya mekaniği ve kırılma mekaniği üzerine geleneksel olmayan bir görünüm. A. A. Balkema.</ref> Çekme çatlakları, kaya kafesindeki yaygın mikro çatlakların etkisi ve tercihen yönlendirilmiş mikro çatlakların uçlarından kanat çatlaklarının uzatılması nedeniyle sıkıştırma stres alanında oluşabilir.<ref>Hoek, E.; Bieniawski, Z. T. (1965). "Sıkıştırma altında kayada kırılgan kırık yayılımı". Uluslararası kırık Mekaniği Dergisi. 1 (3): 137–155.</ref><ref>Fairhurst, C.; Cook, N. G. W. (1966). "Bir yüzeyin mahallesindeki maksimum sıkıştırma yönüne paralel olarak Kaya bölme olgusu". Bildiriler 1. Kongre, Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği: 687-692.</ref> Daha sonra ana basınç geriliminin yönü ile hizalanır. Bu şekilde oluşan kırıklar bazen eksenel bölünme, uzunlamasına bölünme veya uzama kırıkları olarak adlandırılır ve genellikle tek eksenli sıkıştırma testleri sırasında laboratuvarda görülür. Yüksek yatay veya yüzey paralel basınç gerilmesi, bölgesel [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tectonics tektonik] veya topografik gerilmelerin yanı sıra aşırı yükün erozyonu veya kazılması sonucu ortaya çıkabilir.

Saha kanıtları ve oluşum, kırılma modu ve ikincil formların gözlemleri göz önüne alındığında, yüksek yüzey-paralel sıkıştırma gerilmeleri ve uzama çatlaması, (eksenel bölünme) pul pul dökülme eklemlerinin oluşumunu açıklayan en makul teori gibi görünmektedir.

== Mühendislik jeolojisinin önemi ==
Eksfoliasyon derzlerinin varlığını kabul etmek, Jeoloji [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Geoprofessions#Geological_engineering mühendisliğinde] önemli etkilere sahip olabilir. En dikkat çekici olanı, eğim stabilitesi üzerindeki etkileri olabilir. Eğimli vadi duvarlarının, ana kaya yamaçlarının ve uçurumların topografyasını takip eden pul pul dökülme derzleri, özellikle kaymaya eğilimli Kaya blokları oluşturabilir. Özellikle eğimin ayak parmağı alttan kesildiğinde (doğal olarak veya insan aktivitesi ile), derzin derzin sürtünme açısını aşması durumunda derzin eksfoliyasyon düzlemleri boyunca kayma olasılığı yüksektir. Temel çalışmaları, örneğin [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Dam barajlar]<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.1680/geot.1962.12.3.199|başlık=Dam Foundation on Sheeted Granite|erişimtarihi=|tarih=1962|sayı=3|sayfalar=199–208|çalışma=Géotechnique|yayıncı=|cilt=12|ad=Karl|soyadı=Terzaghi|issn=0016-8505|doi=10.1680/geot.1962.12.3.199}}</ref> durumunda, pul pul dökülme eklemlerinin varlığından da etkilenebilir. Bir [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Dam baraj] temelinin altında yatan pul pul dökülme derzleri önemli bir sızıntı [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hazard tehlikesi] yaratabilirken, derzlerdeki artan su basıncı barajın kaldırılmasına veya kaymasına neden olabilir. Son olarak, pul pul dökülme derzleri, [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Groundwater yeraltı suyu] akışı ve kirletici maddelerin taşınması üzerinde güçlü bir yön kontrolü sağlayabilir.

== Ayrıca bakınız ==

*  [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Exfoliating_granite Eksfoliye edici granit]
*  [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Steinerne_Rose Steinerne Gül], pul pul dökülmenin neden olduğu doğal bir kaya anıtı örneği.


{{jeoloji-taslak}}
{{jeoloji-taslak}}


== Kaynakça ==
[[Kategori:Erozyon]]
[[Kategori:Erozyon]]
[[Kategori:Yapısal jeoloji]]
[[Kategori:Yapısal jeoloji]]

Sayfanın 13.18, 7 Ocak 2021 tarihindeki hâli

Eksfoliyasyon eklemleri (Yosemite Ulusal Parkı, ABD)
Enchanted Rock State Natural Arena, Tekas, ABD'deki granitten pul pul dökülme eklemleri, müstakil bloklar, dik eğilimli eklem düzlemi boyunca kaymıştır.

Eksfoliyasyon eklemleri veya lehva eklemleri, kayadaki yüzeye paralel kırılma sistemleridir ve genellikle eş merkezli levhaların erozyonuna yol açar. (Bkz. Ortak (jeoloji) ).

Pul pul dökülme derzlerinin genel özellikleri

Pek çok farklı manzarada ortak olmalarına rağmen, jeologlar genel bir pul pul dökülme eklem oluşumu teorisi üzerinde henüz bir anlaşmaya varmış değiller. Birçok farklı teori önerilmiştir, aşağıda en yaygın olanların kısa bir özeti bulunmaktadır.

  • Kayayı alt düzlemsel olarak bölün.[3]
  • Derz aralığı derinlikle birlikte yüzeye yakın birkaç santimetreden birkaç metreye artar.[3][4][5]
  • Gözlenen oluşumun maksimum derinliği yaklaşık 100 metredir.[3][4][5][6][6]
  • Daha derin eklemler, malzeme aşındıkça peyzajın köşelerini yuvarlama eğiliminde olan daha büyük bir eğrilik yarıçapına sahip olur.[1][2][3][4][5]
  • Kırılma modu gerilmedir.[7][8]
  • Buzlu manzaralara özgü olmayan birçok farklı petrolojide ve iklim bölgesinde ortaya çıkar.[3][9][10]
  • Ana kaya genellikle seyrek eklemlidir, oldukça izotropiktir ve yüksek basınç dayanımına sahiptir.[1][5][10]
  • İçbükey ve dışbükey yukarı eğriliklere sahip olabilir.[1][2][11]
  • Genellikle kemer, burkulma ve A-çadırları (kıvrımlı döşemeler) gibi ikincil sıkıştırıcı biçimlerle ilişkilidir.[11]

Pul pul dökülme derzlerinin oluşumu

Pek çok farklı manzarada ortak olmalarına rağmen, jeologlar genel bir pul pul dökülme eklem oluşumu teorisi üzerinde henüz bir anlaşmaya varmış değiller. Birçok farklı teori önerilmiştir, aşağıda en yaygın olanların kısa bir özeti bulunmaktadır.

Aşırı yük ve geri tepmenin giderilmesi

Yosemite Ulusal Parkı, Kaliforniya'da bir yol kesiminde maruz kalan pul pul dökülme eklemleri.

Bu teori, ilk olarak 1904 yılında öncü jeomorfolog Grove Karl Gilbert tarafından önerilmiştir. Bu teorinin temeli, derin gömülü kayanın toprak yüzeyine taşması ve aşırı yükünün erozyonu , daha önce sıkıştırılmış kayanın radyal olarak genişlemesine, gerilme gerilimi yaratmasına ve kayayı kırmasına izin vermesidir. zemin yüzeyine paralel katmanlar halinde. Bu mekanizmanın açıklaması, basınç bırakma veya boşaltma eklemleri dahil olmak üzere pul pul dökülme derzleri için alternatif terimlere yol açmıştır. Bu teorinin mantığı çekici olsa da, eksik olabileceğini düşündüren saha ve laboratuvar gözlemlerinde birçok tutarsızlık vardır, örneğin:[6][10][12]

  • Pul pul dökülme derzleri, hiç derinlemesine gömülmemiş kayalarda bulunabilir.
  • Laboratuvar çalışmaları, kaya örneklerinin gerçekçi koşullar altında basitçe sıkıştırılması ve gevşetilmesinin kırılmaya neden olmadığını göstermektedir.
  • Pul pul dökülme eklemleri en yaygın olarak yüzeye paralel basınç gerilimi bölgelerinde bulunur , oysa bu teori bunların uzama bölgelerinde meydana gelmesini gerektirir.

Bu teorinin basınç gerilmesi teorisine uyması için olası bir uzantısı (aşağıda özetlenmiştir) şöyledir[3]  (Goodman, 1989): Derin gömülü kayaların kazılması dikey gerilimi hafifletir , ancak yatay gerilmeler yeterli bir kaya kütlesinde kalabilir çünkü ortam yanal olarak sınırlıdır. Dikey gerilim bu sınırda sıfıra düştüğü için yatay gerilmeler mevcut zemin yüzeyiyle hizalanır. Böylelikle, aşağıda tarif edildiği gibi, çekme kayası kırılmasına yol açabilen, ekme yoluyla büyük yüzeye paralel sıkıştırma gerilimleri üretilebilir.

Termoelastik gerinim

Kaya ısındığında genişler ve soğuduktan sonra büzülür ve farklı kaya oluşturan mineraller değişken ısıl genleşme/daralma oranlarına sahiptir. Günlük kaya yüzeyi sıcaklık değişimleri oldukça büyük olabilir ve birçoğu, ısıtma sırasında oluşan gerilmelerin, kayanın yüzeye yakın bölgesinin ince levhalarda genişlemesine ve ayrılmasına neden olduğunu öne sürmüştür (örneğin Wolters,1969).[12] Büyük günlük veya yangının neden olduğu sıcaklık dalgalanmalarının, bazen pul pul dökülme olarak adlandırılan kayaların yüzeyinde ince laminasyon ve pullanma oluşturduğu gözlemlenmiştir.[13]  Ancak, günlük sıcaklık dalgalanmaları kayada yalnızca birkaç santimetre derinliğe ulaştığından (kayanın düşük termal iletkenliği nedeniyle)), bu teori, 100 metreye ulaşabilen gözlemlenen pul pul dökülme derzi derinliğini açıklayamaz.[1][3][6][10]

Kimyasal ayrışma

Suya nüfuz ederek minerallerin ayrışması, ince kaya kabuklarının soyulmasına neden olabilir.[10] Çünkü bazı minerallerin hacmi hidrasyon ile artar. Bununla birlikte, tüm mineral hidrasyon hacminin artmasına neden olmazken, pul pul dökülme eklemlerinin saha gözlemleri, eklem yüzeylerinin önemli kimyasal değişiklikler yaşamadığını gösterir. Bu nedenle bu teori, büyük ölçekli, daha derin pul pul dökülme eklemlerinin kökeni için bir açıklama olarak reddedilebilir.

Basınç gerilmesi ve uzama kırığı

Eksfoliyasyon derzleri, Yosemite Milli Parkı'ndaki masif granit kayaların yüzeye yakın kısımlarını değiştirdi ve burada gösterilen yarım kubbe de dahil olmak üzere birçok muhteşem kubbenin yaratılmasına yardımcı oldu.

Karaya (veya serbest) bir yüzeye paralel olan büyük sıkıştırma tektonik gerilmeler, kırılma yayılma yönünün en büyük basınç gerilmesi prensibine paralel olduğu ve kırılma açıklığının yönünün serbest yüzeye dik olduğu kayada gerilme modu kırıkları oluşturabilir.[3][6][7][8][9][10][14] Bu tip kırılma, laboratuvarda en az 1900'den beri gözlenmiştir. (hem tek eksenli hem de çift eksenli rafine edilmemiş sıkıştırma yükünde; bkz. Gramberg, 1989).[15] Çekme çatlakları, kaya kafesindeki yaygın mikro çatlakların etkisi ve tercihen yönlendirilmiş mikro çatlakların uçlarından kanat çatlaklarının uzatılması nedeniyle sıkıştırma stres alanında oluşabilir.[16][17] Daha sonra ana basınç geriliminin yönü ile hizalanır. Bu şekilde oluşan kırıklar bazen eksenel bölünme, uzunlamasına bölünme veya uzama kırıkları olarak adlandırılır ve genellikle tek eksenli sıkıştırma testleri sırasında laboratuvarda görülür. Yüksek yatay veya yüzey paralel basınç gerilmesi, bölgesel tektonik veya topografik gerilmelerin yanı sıra aşırı yükün erozyonu veya kazılması sonucu ortaya çıkabilir.

Saha kanıtları ve oluşum, kırılma modu ve ikincil formların gözlemleri göz önüne alındığında, yüksek yüzey-paralel sıkıştırma gerilmeleri ve uzama çatlaması, (eksenel bölünme) pul pul dökülme eklemlerinin oluşumunu açıklayan en makul teori gibi görünmektedir.

Mühendislik jeolojisinin önemi

Eksfoliasyon derzlerinin varlığını kabul etmek, Jeoloji mühendisliğinde önemli etkilere sahip olabilir. En dikkat çekici olanı, eğim stabilitesi üzerindeki etkileri olabilir. Eğimli vadi duvarlarının, ana kaya yamaçlarının ve uçurumların topografyasını takip eden pul pul dökülme derzleri, özellikle kaymaya eğilimli Kaya blokları oluşturabilir. Özellikle eğimin ayak parmağı alttan kesildiğinde (doğal olarak veya insan aktivitesi ile), derzin derzin sürtünme açısını aşması durumunda derzin eksfoliyasyon düzlemleri boyunca kayma olasılığı yüksektir. Temel çalışmaları, örneğin barajlar[18] durumunda, pul pul dökülme eklemlerinin varlığından da etkilenebilir. Bir baraj temelinin altında yatan pul pul dökülme derzleri önemli bir sızıntı tehlikesi yaratabilirken, derzlerdeki artan su basıncı barajın kaldırılmasına veya kaymasına neden olabilir. Son olarak, pul pul dökülme derzleri, yeraltı suyu akışı ve kirletici maddelerin taşınması üzerinde güçlü bir yön kontrolü sağlayabilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Gilbert, G.K. (1904)." "Yüksek Sierra'nın kubbeleri ve kubbe yapıları". Amerika Jeoloji Derneği bülteni. 15: 29–36. 
  2. ^ a b c "Matthes, F. E. (1930). "Yosemite Vadisi'nin jeolojik tarihi". ABD jeolojik araştırma Uzmanı. 160.". 
  3. ^ a b c d e f g h i Goodman, R. E. (1993). Mühendislik Jeolojisi. New York: John Wiley ve oğulları.
  4. ^ a b c Dale, T. N. (1923). "New England'ın ticari granitleri". Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırma Bülteni. 738.
  5. ^ a b c d Jahns, R. H. (1943). "Granitlerde sac yapılar". Jeoloji Dergisi. 51 (2): 71–98. Bibcode: 1943JG.....51...71J. doi: 10.1086 / 625130.
  6. ^ a b c d e Holzhausen, G. R. (1989). "Yaprak yapısının kökeni, 1. Morfoloji ve sınır koşulları". Mühendislik Jeolojisi. 27 (1–4): 225–278. doı:10.1016/0013-7952(89) 90035-5.
  7. ^ a b Bahat, D.; Grossenbacher, K.; Karasaki, K. (Ocak 1999). "Yosemite Milli Parkı, granit kayaçlarda eksfoliyasyon eklem oluşum mekanizması". Yapısal Jeoloji Dergisi. 21 (1): 85–96. Bibcode: 1999JSG....21...85B. doi:10.1016/s0191-8141(98)00069-8. ISSN 0191-8141.
  8. ^ a b Mandl, G. (2005). Kaya Eklemleri. Berlin: Springer-Verlag. ISBN 9783642063916.
  9. ^ a b Bradley, W. C. (1963). "Colorado Platosu'nun büyük kumtaşlarında büyük ölçekli pul pul dökülme". Amerika Jeoloji Derneği Bülteni. 74 (5): 519–527. doi.:10.1130/0016-7606(1963)74[519: LEİMSO]2.0.CO; 2.
  10. ^ a b c d e f Twidale, C. R. (1973). "Sac bağlantısının kökeni hakkında." Kaya mekaniği ve kaya Mühendisliği. 5 (3): 163–187. Bibcode: 1973RMFMR...5..163t. doi:10.1007 / BF01238046.
  11. ^ a b Romani, J. R.; Twidale, C. R. (1999). "Yaprak kırıkları, diğer stres formları ve bazı mühendislik etkileri". Jeomorfoloji. 31: 13–27. Bibcode: 1999Geomo..31...13V. doi: 10.1016/S0169-555X(99)00070-7.
  12. ^ a b Wolters, R. (1969). "Zur cause der Entstehung oberfläller Klüfte". Kaya mekaniği ve kaya Mühendisliği. 1 (1): 53-70. Bibcode:1969rmfmr...1...53w. doı:10.1007 / BF01247357.
  13. ^ Blackwelder, E. (1927). "Kaya ayrışmasında bir ajan olarak ateş". Jeoloji Dergisi. 35 (2): 134–140. Bibcode: 1927JG.....35..134B. doi:10.1086 / 623392
  14. ^ Brunner, F. K.; Scheidegger, A. E. (1973). "Exfoliyasyon". "Pul pul dökülme". Kaya Mekaniği. 5 (1): 43–62. doi:10.1007/bf01246756. ISSN 0035-7448. 
  15. ^ Gramberg, J. (1989). Kaya mekaniği ve kırılma mekaniği üzerine geleneksel olmayan bir görünüm. A. A. Balkema.
  16. ^ Hoek, E.; Bieniawski, Z. T. (1965). "Sıkıştırma altında kayada kırılgan kırık yayılımı". Uluslararası kırık Mekaniği Dergisi. 1 (3): 137–155.
  17. ^ Fairhurst, C.; Cook, N. G. W. (1966). "Bir yüzeyin mahallesindeki maksimum sıkıştırma yönüne paralel olarak Kaya bölme olgusu". Bildiriler 1. Kongre, Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği: 687-692.
  18. ^ Terzaghi, Karl (1962). "Dam Foundation on Sheeted Granite". Géotechnique. 12 (3): 199–208. doi:10.1680/geot.1962.12.3.199. ISSN 0016-8505. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Eksfoliyasyon_eklemi&oldid=24576422" sayfasından alınmıştır