COVID-19 aşısı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Tekask1903 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
31.438 değişiklik
→‎Kaynakça: dz, değiştirildi: 2019-20 koronavirüs pandemisi → COVID-19 pandemisi AWB ile
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Devriyeler
106.859 değişiklik
enwiki'den ekleme yapıldı
1. satır: 1. satır:
'''COVID ‑ 19 aşısı''', [[COVID-19]] hastalığına karşı [[Edinilmiş bağışıklık sistemi|kazanılmış bağışıklık]] sağlamayı amaçlayan bir [[biyoteknoloji]] ürünüdür. Ağustos 2020 itibariyle, Gam-COVID-Vac adlı bir Rus aşısı tescil edildi<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.vesti.ru/article/2439257|başlık="Гам-КОВИД-Вак": Россия первой в мире зарегистрировала вакцину от коронавируса|erişimtarihi=11 August 2020|dil=ru|çalışma=[[vesti.ru]]|yayıncı=[[Russia-24]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19|başlık=Минздрав России зарегистрировал первую в мире вакцину от COVID-19|erişimtarihi=11 August 2020|dil=ru|yayıncı=[[Ministry of Health of the Russian Federation]]}}</ref>, 231 [[Aşı (tıp)|aşı]] adayı hala geliştirme aşamasında<ref name="london">{{Web kaynağı|url=https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape/|başlık=COVID-19 vaccine development pipeline (Refresh URL to update)|erişimtarihi=2020-07-21|arşivtarihi=18 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200518150647/https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape/|tarih=2020-07-15|yayıncı=Vaccine Centre, London School of Hygiene and Tropical Medicine}}</ref><ref name="milken">{{Web kaynağı|url=https://airtable.com/shrSAi6t5WFwqo3GM/tblEzPQS5fnc0FHYR/viwDBH7b6FjmIBX5x?blocks=hide|başlık=COVID-19 vaccine tracker (Choose vaccines tab, apply filters to view select data)|erişimtarihi=2020-07-20|arşivtarihi=23 June 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200603160523/https://airtable.com/shrSAi6t5WFwqo3GM/tblEzPQS5fnc0FHYR/viwDBH7b6FjmIBX5x?blocks=hide|tarih=2020-06-23|diğer-url=https://milkeninstitute.org/covid-19-tracker|yayıncı=Milken Institute}}</ref> ve hiçbir adayın güvenliğini ve etkinliğini kanıtlamak için klinik denemeleri henüz tamamlanmadı. Ağustos ayında, en az 24 aşı adayı açıklandı veya klinik deneylere tabi tutuldu, altısı başlangıç aşaması olan aşaması III'te ve 18'i aşama I-II'dedir.<ref name="who-tracker">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/who-documents-detail/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines|başlık=Draft landscape of COVID 19 candidate vaccines|erişimtarihi=2020-07-21|arşivtarihi=14 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514154944/https://www.who.int/who-documents-detail/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines|tarih=2020-07-21|yayıncı=World Health Organization}}</ref>
'''COVID-19 aşısı''', [[koronavirüs hastalığı 2019]]'a karşı geliştirilen varsayımsal bir [[Aşı (tıp)|aşıdır]]. Hiçbirinin klinik araştırmaları henüz tamamlanmamış olmasına rağmen, aşı geliştirilmesi üzerine pek çok araştırma yürütülmektedir. 2020 Şubat sonunda [[Dünya Sağlık Örgütü]], hastalığa sebep olan [[SARS-CoV-2]]'ye karşı aşının 18 aydan daha kısa bir sürede mevcut olmasını beklemediklerini açıklamıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|başlık=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|erişimtarihi=26 Şubat 2020|arşivtarihi=28 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|tarih=17 Şubat 2020|website=ScienceAlert|soyadı1=Grenfell|ad1=Rob|soyadı2=Drew|ad2=Trevor|url-status=live}}</ref> 20 Mart 2020 itibarıyla 44 aşı adayı geliştirilmekte olup, bunlardan Çin kökenli şirket ''CanSino Biologics Inc''. ile Amerikalı sağlık kuruluşu ''National Institute of Allergy and Infectious Diseases'' tarafından geliştirilmekte olan ikisi klinik araştırma (1. faz) evresinde bulunmaktadır.<ref>[https://www.who.int/blueprint/priority-diseases/key-action/novel-coronavirus-landscape-ncov.pdf DRAFT landscape of COVID-19 candidate vaccines] – WHO</ref>

Daha önce [[Şiddetli akut solunum yolu sendromu|SARS]] ve [[MERS]] hastalıklarına karşı bir aşı geliştirme girişimleri sayesinde koronavirüslerin yapısı ve işlevi hakkında önemli bilgiler sağlamıştır. Ancak önceki tüm koronavirüs aşı adayları erken aşamadaki klinik denemelerde başarısız oldu ve hiçbiri ruhsatlandırma aşamasına gelmedi.<ref name="diamond">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The challenges of vaccine development against a new virus during a pandemic|yazarlar=Diamond|tarih=2020-05-13|sayı=5|sayfalar=699–703|çalışma=Cell Host and Microbe|cilt=27|pmc=7219397|pmid=32407708|doi=10.1016/j.chom.2020.04.021}}</ref>

Nisan ayında, bir aşının acil kullanım protokolleri kapsamında 12 aydan daha kısa bir süre içinde veya 2021'in başlarında mevcut olabileceğini belirtilmiştir.<ref name="thanh">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|başlık=The COVID-19 vaccine development landscape|erişimtarihi=11 April 2020|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510135439/https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|yazarlar=Thanh Le|tarih=9 April 2020|sayı=5|sayfalar=305–06|çalışma=Nature Reviews Drug Discovery|cilt=19|issn=1474-1776|pmid=32273591|doi=10.1038/d41573-020-00073-5}}</ref> DSÖ, aşama II – III klinik denemelerine ulaşan birkaç aşı adayının eş zamanlı değerlendirilmesi için uluslararası bir "Dayanışma denemesi" nin konuşlandırıldığını da duyurdu.<ref name="who-accel">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|başlık=Update on WHO Solidarity Trial – Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=30 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200430185550/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|tarih=2020-04-27|yayıncı=World Health Organization|alıntı=It is vital that we evaluate as many vaccines as possible as we cannot predict how many will turn out to be viable. To increase the chances of success (given the high level of attrition during vaccine development), we must test all candidate vaccines until they fail. [The] WHO is working to ensure that all of them have the chance of being tested at the initial stage of development. The results for the efficacy of each vaccine are expected within three to six months and this evidence, combined with data on safety, will inform decisions about whether it can be used on a wider scale.}}</ref>

== Tarihçe ==
Şubat 2020'de [[Dünya Sağlık Örgütü]] (WHO), [[SARS-CoV-2]]'ye karşı bir aşının 18 aydan kısa bir süre içinde piyasaya çıkmasını beklemediğini açıkladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|başlık=Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus|erişimtarihi=26 February 2020|arşivtarihi=28 February 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200228010631/https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away|tarih=17 February 2020|çalışma=ScienceAlert}}</ref>

Kuşlarda bulaşıcı bronşit virüsü, köpek koronavirüsü ve kedi koronavirüsü dahil olmak üzere koronavirüslerin neden olduğu çeşitli hayvan hastalıklarına karşı aşılar üretilmiştir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Severe acute respiratory syndrome vaccine development: experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus|tarih=December 2003|sayı=6|sayfalar=567–82|çalışma=Avian Pathology|cilt=32|pmc=7154303|pmid=14676007|doi=10.1080/03079450310001621198}}</ref>

İnsanları etkileyen ''[[Coronaviridae]]'' ailesindeki virüsler için aşı geliştirmeye yönelik önceki projeler, [[Şiddetli akut solunum yolu sendromu|şiddetli akut solunum sendromu]] (SARS) ve [[MERS|Orta Doğu solunum sendromunu]] (MERS) hedefliyordu. SARS<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys|tarih=December 2003|yazarları-göster=6|sayı=9399|sayfalar=1895–96|çalışma=Lancet|cilt=362|pmc=7112457|pmid=14667748|doi=10.1016/S0140-6736(03)14962-8}}</ref> ve MERS<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/c mice|tarih=October 2014|yazarları-göster=6|sayı=45|sayfalar=5975–82|çalışma=Vaccine|cilt=32|pmc=7115510|pmid=25192975|doi=10.1016/j.vaccine.2014.08.058}}</ref>'e karşı aşılar insan dışı [[Model canlı|hayvan modellerinde]] test edilmiştir.

SARS için, 2020 itibariyle insanlarda hem güvenli hem de etkili olduğu gösterilen bir tedavi veya koruyucu aşı yoktur.<ref name="JiangFutureVirology">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed|tarih=January 2013|sayı=1|sayfalar=1–2|çalışma=Future Virology|cilt=8|pmc=7079997|pmid=32201503|doi=10.2217/fvl.12.126}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.nhs.uk/conditions/sars/|başlık=SARS (severe acute respiratory syndrome)|erişimtarihi=31 January 2020|arşivtarihi=9 March 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200309174230/https://www.nhs.uk/conditions/sars/|tarih=5 March 2020|yayıncı=[[National Health Service]]}}</ref> 2005 ve 2006'da yayınlanan [[Akademik dergi|araştırma makalelerine]] göre, SARS'ı tedavi etmek için yeni aşıların ve ilaçların tanımlanması ve geliştirilmesi, o zamanlar dünya çapında hükümetler ve halk sağlığı kurumları için bir öncelikti.<ref name="PMID 15655773">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Development and characterization of a severe acute respiratory syndrome-associated coronavirus-neutralizing human monoclonal antibody that provides effective immunoprophylaxis in mice|tarih=February 2005|yazarları-göster=6|sayı=4|sayfalar=507–14|çalışma=The Journal of Infectious Diseases|cilt=191|pmc=7110081|pmid=15655773|doi=10.1086/427242}}</ref><ref name="PMID 15885812">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins|tarih=September 2005|yazarları-göster=6|sayı=1–2|sayfalar=21–28|çalışma=Journal of Virological Methods|cilt=128|pmc=7112802|pmid=15885812|doi=10.1016/j.jviromet.2005.03.021}}</ref><ref name="PMID 16453264">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Therapy with a severe acute respiratory syndrome-associated coronavirus-neutralizing human monoclonal antibody reduces disease severity and viral burden in golden Syrian hamsters|tarih=March 2006|yazarları-göster=6|sayı=5|sayfalar=685–92|çalışma=The Journal of Infectious Diseases|cilt=193|pmc=7109703|pmid=16453264|doi=10.1086/500143}}</ref>

MERS'e karşı kanıtlanmış bir aşı da yoktur.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Middle East respiratory syndrome coronavirus: a comprehensive review|yazarlar=Shehata|tarih=20 January 2016|sayı=2|sayfalar=120–36|çalışma=Frontiers of Medicine|cilt=10|pmc=7089261|pmid=26791756|doi=10.1007/s11684-016-0430-6}}</ref> MERS yaygınlaştığında, mevcut SARS araştırmasının bir MERS-CoV enfeksiyonuna karşı aşılar ve terapötikler geliştirmek için yararlı bir şablon sağlayabileceğine inanılıyordu.<ref name="JiangFutureVirology">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed|tarih=January 2013|sayı=1|sayfalar=1–2|çalışma=Future Virology|cilt=8|pmc=7079997|pmid=32201503|doi=10.2217/fvl.12.126}}</ref><ref name="Butler3oct2013">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=SARS veterans tackle coronavirus|tarih=October 2012|sayı=7418|sayfalar=20|çalışma=Nature|cilt=490|pmid=23038444|doi=10.1038/490020a}}</ref> Mart 2020 itibariyle, fazı tamamlayan, DNA bazlı bir MERS aşısı vardı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial|tarih=September 2019|yazarları-göster=6|sayı=9|sayfalar=1013–22|çalışma=The Lancet. Infectious Diseases|cilt=19|pmc=7185789|pmid=31351922|doi=10.1016/S1473-3099(19)30266-X}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus|sayfalar=1781|çalışma=Frontiers in Microbiology|yıl=2019|cilt=10|pmc=6688523|pmid=31428074|doi=10.3389/fmicb.2019.01781}}</ref>

== Küresel olarak hızlandırılmış geliştirme ==
Aralık 2019'da yeni bir koronavirüs pnömonisi tespit edildikten sonra,<ref name="who-time">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/news-room/detail/27-04-2020-who-timeline---covid-19|başlık=World Health Organization timeline – COVID-19|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=29 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200429012212/https://www.who.int/news-room/detail/27-04-2020-who-timeline---covid-19|tarih=2020-04-27|yayıncı=World Health Organization}}</ref> COVID‑19'un [[DNA dizisi|genetik dizisi]] 11 Ocak 2020'de yayınlandı ve bu da salgına hazırlanmak ve önleyici bir aşının geliştirilmesini hızlandırmak için acil bir uluslararası tepkiyi tetikledi.<ref name="thanh">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|başlık=The COVID-19 vaccine development landscape|erişimtarihi=11 April 2020|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510135439/https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|yazarlar=Thanh Le|tarih=9 April 2020|sayı=5|sayfalar=305–06|çalışma=Nature Reviews Drug Discovery|cilt=19|issn=1474-1776|pmid=32273591|doi=10.1038/d41573-020-00073-5}}</ref><ref name="gates1">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Responding to Covid-19: A once-in-a-century pandemic?|tarih=February 2020|sayı=18|sayfalar=1677–79|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=382|pmid=32109012|doi=10.1056/nejmp2003762}}</ref><ref name="Fauci">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Covid-19: Navigating the uncharted|tarih=March 2020|sayı=13|sayfalar=1268–69|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=382|pmc=7121221|pmid=32109011|doi=10.1056/nejme2002387}}</ref> 2020'nin başlarında dünya çapında hızla artan COVID‑19 enfeksiyon oranı, uluslararası ittifakları ve hükümetin kısa zaman çizelgelerinde birden çok aşı yapmak için kaynakları acil olarak organize etme çabalarını teşvik etti<ref name="who-accel">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|başlık=Update on WHO Solidarity Trial – Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=30 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200430185550/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|tarih=2020-04-27|yayıncı=World Health Organization|alıntı=It is vital that we evaluate as many vaccines as possible as we cannot predict how many will turn out to be viable. To increase the chances of success (given the high level of attrition during vaccine development), we must test all candidate vaccines until they fail. [The] WHO is working to ensure that all of them have the chance of being tested at the initial stage of development. The results for the efficacy of each vaccine are expected within three to six months and this evidence, combined with data on safety, will inform decisions about whether it can be used on a wider scale.}}</ref>, dört aşı adayı Mart ayında insan değerlendirmesine giriyor.<ref name="yamey">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(20)30763-7.pdf|başlık=Ensuring global access to COVID‑19 vaccines|yazarlar=Gavin Yamey, Marco Schäferhoff, Richard Hatchett, Muhammad Pate, Feng Zhao, Kaci Kennedy McDade|tarih=2020-05-02|sayfalar=1405–06|çalışma=The Lancet|alıntı=CEPI estimates that developing up to three vaccines in the next 12–18 months will require an investment of at least {{US$|2}}{{nbsp}}billion. This estimate includes phase{{nbsp}}1 clinical trials of eight vaccine candidates, progression of up to six candidates through phase{{nbsp}}2 and{{nbsp}}3 trials, completion of regulatory and quality requirements for at least three vaccines, and enhancing global manufacturing capacity for three vaccines.|cilt=305}}</ref>

Bulaşıcı bir hastalık için bir aşı, birkaç yıldan daha kısa bir sürede hiç üretilmemiştir ve insanda bir [[koronavirüs]] enfeksiyonunu önlemek için hiçbir aşı yoktur.<ref name="gates2">{{Web kaynağı|url=https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|başlık=The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=14 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514010012/https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|tarih=2020-04-30|yayıncı=The Gates Notes}}</ref> Nisan ayı itibarıyla CEPI, COVID‑19'a karşı 115 aşı adayından altısının aşamalı geliştirme için uluslararası koalisyonlar tarafından seçilmesi gerektiğini tahmin ediyor.<ref name="thanh">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|başlık=The COVID-19 vaccine development landscape|erişimtarihi=11 April 2020|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510135439/https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|yazarlar=Thanh Le|tarih=9 April 2020|sayı=5|sayfalar=305–06|çalışma=Nature Reviews Drug Discovery|cilt=19|issn=1474-1776|pmid=32273591|doi=10.1038/d41573-020-00073-5}}</ref><ref name="yamey">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(20)30763-7.pdf|başlık=Ensuring global access to COVID‑19 vaccines|yazarlar=Gavin Yamey, Marco Schäferhoff, Richard Hatchett, Muhammad Pate, Feng Zhao, Kaci Kennedy McDade|tarih=2020-05-02|sayfalar=1405–06|çalışma=The Lancet|alıntı=CEPI estimates that developing up to three vaccines in the next 12–18 months will require an investment of at least {{US$|2}}{{nbsp}}billion. This estimate includes phase{{nbsp}}1 clinical trials of eight vaccine candidates, progression of up to six candidates through phase{{nbsp}}2 and{{nbsp}}3 trials, completion of regulatory and quality requirements for at least three vaccines, and enhancing global manufacturing capacity for three vaccines.|cilt=305}}</ref> Başka bir analiz, lisanslamaya giden son yol için seçilmiş birkaç adayın seçilmesinden önce, 10 adayın eşzamanlı ilk geliştirmeye ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor.

Aşı çabası, güvenlik ve etkililik için titiz klinik değerlendirmenin hızı, finansmanı ve milyarlarca doz üretmeyi planlaması ve nihayetinde dünya çapında dağıtım ve gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasında eşit erişim için önceliklendiriliyor.<ref name="yamey">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(20)30763-7.pdf|başlık=Ensuring global access to COVID‑19 vaccines|yazarlar=Gavin Yamey, Marco Schäferhoff, Richard Hatchett, Muhammad Pate, Feng Zhao, Kaci Kennedy McDade|tarih=2020-05-02|sayfalar=1405–06|çalışma=The Lancet|alıntı=CEPI estimates that developing up to three vaccines in the next 12–18 months will require an investment of at least {{US$|2}}{{nbsp}}billion. This estimate includes phase{{nbsp}}1 clinical trials of eight vaccine candidates, progression of up to six candidates through phase{{nbsp}}2 and{{nbsp}}3 trials, completion of regulatory and quality requirements for at least three vaccines, and enhancing global manufacturing capacity for three vaccines.|cilt=305}}</ref><ref name="gates2">{{Web kaynağı|url=https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|başlık=The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=14 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514010012/https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|tarih=2020-04-30|yayıncı=The Gates Notes}}</ref> DSÖ, CEPI ve Gates Vakfı, devam eden COVID‑19 enfeksiyonunu önlemek için birkaç aşıya ihtiyaç duyulacağı olasılığı için para ve kurumsal kaynak ayırmaktadır. Aşılar, enfekte vatandaşların bulunduğu 200 ülkenin tamamında özel formülasyon, özel paketleme, nakliye ve depolama gerektirecek.<ref name="sanger">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|başlık=With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=11 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200511003506/https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|yazarlar=Sanger|tarih=2020-05-02|çalışma=[[The New York Times]]|issn=0362-4331}}</ref> WHO, COVID‑19 enfeksiyonlarını önlemek için farklı teknolojilere ve dağıtıma sahip üç veya daha fazla aşı paketi geliştirmek için toplam maliyeti 8 milyar dolar olarak tahmin ediyor.<ref name="who-accel">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|başlık=Update on WHO Solidarity Trial – Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=30 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200430185550/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-trial-accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine|tarih=2020-04-27|yayıncı=World Health Organization|alıntı=It is vital that we evaluate as many vaccines as possible as we cannot predict how many will turn out to be viable. To increase the chances of success (given the high level of attrition during vaccine development), we must test all candidate vaccines until they fail. [The] WHO is working to ensure that all of them have the chance of being tested at the initial stage of development. The results for the efficacy of each vaccine are expected within three to six months and this evidence, combined with data on safety, will inform decisions about whether it can be used on a wider scale.}}</ref><ref name="who-call">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/news-room/detail/24-04-2020-commitment-and-call-to-action-global-collaboration-to-accelerate-new-covid-19-health-technologies|başlık=Commitment and call to action: Global collaboration to accelerate new COVID-19 health technologies|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=12 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200512041043/https://www.who.int/news-room/detail/24-04-2020-commitment-and-call-to-action-global-collaboration-to-accelerate-new-covid-19-health-technologies|tarih=2020-04-24|yayıncı=World Health Organization}}</ref><ref name="cepi-landmark">{{Web kaynağı|url=https://cepi.net/news_cepi/landmark-global-collaboration-launched-to-defeat-covid-19-pandemic/|başlık=Landmark global collaboration launched to defeat COVID-19 pandemic|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=2 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200502023137/https://cepi.net/news_cepi/landmark-global-collaboration-launched-to-defeat-covid-19-pandemic/|tarih=2020-04-24|yayıncı=CEPI|alıntı=The global nature of a pandemic means that any vaccine or medicine that is successfully developed will be needed immediately all over the world. That means that the challenge we face is not only one of R&D but one of manufacturing at scale, and equitable access.}}</ref>

=== Uluslararası organizasyonlar ===
DSÖ de dahil olmak üzere bazı kuruluşlar, Mayıs ayının başından itibaren 8,1 milyar dolarlık taahhüt toplayarak, tarihte benzeri görülmemiş bir ölçekte işbirliğini, hızlandırılmış araştırmayı ve uluslararası iletişimi kolaylaştıran, aşı geliştirmeyi hızlandırmak ve dağıtıma hazırlamak için uluslararası ittifaklar kurdular.<ref name="waked">{{Web kaynağı|url=https://finance.yahoo.com/news/eu-hosts-virus-telethon-seeking-first-7-5-003500556.html|başlık=World leaders urge cooperation in vaccine hunt, raise $8 billion|erişimtarihi=2020-05-04|tarih=2020-05-04|yayıncı=Yahoo Finance}}</ref> WHO ayrıca küresel aşı gelişimini koordine etmek için ''yöntemler uyguladı''.<ref name="who-call">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/news-room/detail/24-04-2020-commitment-and-call-to-action-global-collaboration-to-accelerate-new-covid-19-health-technologies|başlık=Commitment and call to action: Global collaboration to accelerate new COVID-19 health technologies|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=12 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200512041043/https://www.who.int/news-room/detail/24-04-2020-commitment-and-call-to-action-global-collaboration-to-accelerate-new-covid-19-health-technologies|tarih=2020-04-24|yayıncı=World Health Organization}}</ref> Temmuz ayında, DSÖ, dünya nüfusunun %60'ını temsil eden 165 ülkenin, nihai lisanslı bir aşının adil ve eşit bir şekilde dağıtılmasına yönelik bir WHO COVAX planını kabul ettiğini ve her bir katılımcı ülkenin 2021 sonuna kadar nüfusunun en savunmasız %20'sini aşılaması için gerekli doz payını alacağını garanti ettiğini açıkladı.<ref name="covax">{{Web kaynağı|url=https://www.who.int/news-room/detail/15-07-2020-more-than-150-countries-engaged-in-covid-19-vaccine-global-access-facility|başlık=More than 150 countries engaged in COVID-19 vaccine global access facility|erişimtarihi=25 July 2020|tarih=15 July 2020|yayıncı=World Health Organization|alıntı=COVAX is the only truly global solution to the COVID-19 pandemic. For the vast majority of countries, whether they can afford to pay for their own doses or require assistance, it means receiving a guaranteed share of doses and avoiding being pushed to the back of the queue, as we saw during the H1N1 pandemic a decade ago. Even for those countries that are able to secure their own agreements with vaccine manufacturers, this mechanism represents, through its world-leading portfolio of vaccine candidates, a means of reducing the risks associated with individual candidates failing to show efficacy or gain licensure.}}</ref>

Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI), 8 milyar dolarlık bir kaynak daha yaratmak için uluslararası sağlık otoriteleri ve aşı geliştiricileriyle birlikte çalışıyor.<ref name="thanh">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|başlık=The COVID-19 vaccine development landscape|erişimtarihi=11 April 2020|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510135439/https://www.nature.com/articles/d41573-020-00073-5|yazarlar=Thanh Le|tarih=9 April 2020|sayı=5|sayfalar=305–06|çalışma=Nature Reviews Drug Discovery|cilt=19|issn=1474-1776|pmid=32273591|doi=10.1038/d41573-020-00073-5}}</ref><ref name="yamey">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(20)30763-7.pdf|başlık=Ensuring global access to COVID‑19 vaccines|yazarlar=Gavin Yamey, Marco Schäferhoff, Richard Hatchett, Muhammad Pate, Feng Zhao, Kaci Kennedy McDade|tarih=2020-05-02|sayfalar=1405–06|çalışma=The Lancet|alıntı=CEPI estimates that developing up to three vaccines in the next 12–18 months will require an investment of at least {{US$|2}}{{nbsp}}billion. This estimate includes phase{{nbsp}}1 clinical trials of eight vaccine candidates, progression of up to six candidates through phase{{nbsp}}2 and{{nbsp}}3 trials, completion of regulatory and quality requirements for at least three vaccines, and enhancing global manufacturing capacity for three vaccines.|cilt=305}}</ref><ref name="cepi-landmark">{{Web kaynağı|url=https://cepi.net/news_cepi/landmark-global-collaboration-launched-to-defeat-covid-19-pandemic/|başlık=Landmark global collaboration launched to defeat COVID-19 pandemic|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=2 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200502023137/https://cepi.net/news_cepi/landmark-global-collaboration-launched-to-defeat-covid-19-pandemic/|tarih=2020-04-24|yayıncı=CEPI|alıntı=The global nature of a pandemic means that any vaccine or medicine that is successfully developed will be needed immediately all over the world. That means that the challenge we face is not only one of R&D but one of manufacturing at scale, and equitable access.}}</ref> Birleşik Krallık, Kanada, Belçika, Norveç, İsviçre, Almanya ve Hollanda zaten Mayıs başında CEPI'ye 915 milyon dolar bağışlamıştı.<ref name="waked">{{Web kaynağı|url=https://finance.yahoo.com/news/eu-hosts-virus-telethon-seeking-first-7-5-003500556.html|başlık=World leaders urge cooperation in vaccine hunt, raise $8 billion|erişimtarihi=2020-05-04|tarih=2020-05-04|yayıncı=Yahoo Finance}}</ref><ref name="reuters">{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|başlık=Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=15 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|yazarlar=Julie Steenhuysen|tarih=2020-04-27|çalışma=Reuters}}</ref> Aşı araştırma ve dağıtımına adanmış özel bir [[hayır kurumu]] olan [[Bill & Melinda Gates Vakfı]] (Gates Vakfı), COVID‑19 aşıları konusunda araştırma ve halkın eğitim desteği için CEPI'ye 250 milyon dolarlık bağış yapıyor.<ref name="gates1">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Responding to Covid-19: A once-in-a-century pandemic?|tarih=February 2020|sayı=18|sayfalar=1677–79|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=382|pmid=32109012|doi=10.1056/nejmp2003762}}</ref><ref name="gates2">{{Web kaynağı|url=https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|başlık=The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=14 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514010012/https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|tarih=2020-04-30|yayıncı=The Gates Notes}}</ref><ref name="sanger">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|başlık=With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=11 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200511003506/https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|yazarlar=Sanger|tarih=2020-05-02|çalışma=[[The New York Times]]|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.businessinsider.com/bill-gates-10-promising-coronavirus-vaccine-candidates-2020-5|başlık=Bill Gates thinks there are 8 to 10 promising coronavirus vaccine candidates and one could be ready in as little as 9 months|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=16 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200516101559/https://www.businessinsider.com/bill-gates-10-promising-coronavirus-vaccine-candidates-2020-5|yazarlar=Hamilton|tarih=2020-05-01|çalışma=Business Insider}}</ref> Bulaşıcı Hastalıklara Hazırlık için Küresel Araştırma İşbirliği (GLoPID-R), COVID‑19 aşısı için gerekli araştırma önceliklerinin spesifik finansmanını belirlemek için DSÖ ve üye devletlerle yakın bir şekilde çalışmakta ve güncel bilgileri korumak için uluslararası finansman ve araştırma kuruluşları arasında koordinasyon sağlamaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.glopid-r.org/our-work/novel-coronavirus-covid-19|başlık=GloPID: Novel coronavirus COVID-19|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=2 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200502035337/https://www.glopid-r.org/our-work/novel-coronavirus-covid-19/|çalışma=glopid-r.org}}</ref><ref name="can-research">{{Web kaynağı|url=https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|başlık=Government of Canada's research response to COVID-19|erişimtarihi=2020-05-04|arşivtarihi=13 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513135919/https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|tarih=2020-04-23|yayıncı=Government of Canada}}</ref> Uluslararası Şiddetli Akut Solunum ve Ortaya Çıkan Enfeksiyon Konsorsiyumu, nihai aşı dağıtımına ilişkin halk sağlığı politikasını bilgilendirmek için COVID‑19 araştırmaları hakkında klinik bilgiler organize etmekte ve yaymaktadır.<ref name="isaric">{{Web kaynağı|url=https://isaric.tghn.org/covid-19-clinical-research-resources/|başlık=ISARIC: COVID-19 clinical research resources|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=30 March 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200330135638/https://isaric.tghn.org/covid-19-clinical-research-resources/|tarih=2020-04-27|yayıncı=ISARIC}}</ref>

2025'e kadar az gelişmiş ülkelerde 300 milyon çocuğun aşılanması için, 4 Haziran'da İngiltere'nin Londra kentinde, aralarında [[G7]] ve [[G20]] ülkelerinden 35 [[Devlet başkanı|devlet başkanının da]] bulunduğu 52 ülkenin özel ve hükümet temsilcileri arasında 8,8 milyar dolar toplamak için sanal bir zirve koordine edildi. <ref name="gates2">{{Web kaynağı|url=https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|başlık=The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=14 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200514010012/https://www.gatesnotes.com/Health/What-you-need-to-know-about-the-COVID-19-vaccine|tarih=2020-04-30|yayıncı=The Gates Notes}}</ref><ref name="gavi-summit">{{Web kaynağı|url=https://www.gavi.org/news/media-room/world-leaders-make-historic-commitments-provide-equal-access-vaccines-all|başlık=Global Vaccine Summit 2020: World leaders make historic commitments to provide equal access to vaccines for all|erişimtarihi=2020-06-04|arşivtarihi=6 June 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200606161748/https://www.gavi.org/news/media-room/world-leaders-make-historic-commitments-provide-equal-access-vaccines-all|tarih=2020-06-04|yayıncı=Global Alliance for Vaccines and Immunisation}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.gavi.org/news/media-room/covid-19-gavi-steps-response-pandemic|başlık=COVID-19: Gavi steps up response to pandemic|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=27 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200427053125/https://www.gavi.org/news/media-room/covid-19-gavi-steps-response-pandemic|tarih=2020-04-27|yayıncı=Global Alliance for Vaccines and Immunisation}}</ref> Başlıca katkılar Gates Vakfı'ndan <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.prnewswire.com/news-releases/bill--melinda-gates-foundation-pledges-1-6-billion-to-gavi-the-vaccine-alliance-to-protect-the-next-generation-with-lifesaving-vaccines-301070878.html|başlık=Bill & Melinda Gates Foundation pledges {{US$|1.6}}{{nbsp}}billion to Gavi, the Vaccine Alliance, to protect the next generation with lifesaving vaccines|erişimtarihi=2020-06-04|arşivtarihi=4 June 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200604165907/https://www.prnewswire.com/news-releases/bill--melinda-gates-foundation-pledges-1-6-billion-to-gavi-the-vaccine-alliance-to-protect-the-next-generation-with-lifesaving-vaccines-301070878.html|tarih=2020-06-04|çalışma=PR Newswire|yayıncı=The Bill & Melinda Gates Foundation}}</ref> 1,6 milyar dolar ve Birleşik Krallık hükümeti tarafından beş yıl boyunca yılda 330 milyon pound olarak açıklandı.

=== Ulusal hükümetler ===
2020'den itibaren aşı araştırma, geliştirme ve üretimine ulusal veya uluslararası yatırımlar için kaynak ayıran ulusal hükümetler arasında, 275 milyon Kanada Doları vereceğini açıklayan Kanada hükümeti de yer alıyor. Başka bir koronavirüs salgını meydana gelirse kullanılabilecek birkaç yeni aşıdan oluşan bir "aşı bankası" kurmayı planlayan Kanadalı şirketler ve üniversitelerdeki 96 araştırma aşısı araştırma projesi için milyonlarca dolarlık fon sağlanıyor.<ref name="abedi">{{Haber kaynağı|url=https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|başlık=Canada to spend $192M on developing COVID-19 vaccine|erişimtarihi=24 March 2020|arşivtarihi=9 April 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200409200638/https://globalnews.ca/news/6717883/coronavirus-canada-vaccine-spending/|yazarlar=Abedi|tarih=23 March 2020|çalışma=Global News}}</ref><ref name="can-funding">{{Web kaynağı|url=https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|başlık=Government of Canada funds 49 additional COVID-19 research projects – Details of the funded projects|erişimtarihi=23 March 2020|arşivtarihi=22 March 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200322163807/https://www.canada.ca/en/institutes-health-research/news/2020/03/government-of-canada-funds-49-additional-covid-19-research-projects-details-of-the-funded-projects.html|tarih=23 March 2020|yayıncı=Government of Canada}}</ref> Kanada'daki klinik deneyleri desteklemek ve aşılar için üretim ve tedarik zincirlerini geliştirmek için 1.1 milyarlık ek yatırım da eklenmiştir.<ref name="can-research">{{Web kaynağı|url=https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|başlık=Government of Canada's research response to COVID-19|erişimtarihi=2020-05-04|arşivtarihi=13 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513135919/https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/diseases-conditions/covid-19-government-canada-research-response.html|tarih=2020-04-23|yayıncı=Government of Canada}}</ref> 4 Mayıs'ta, Kanada hükümeti, Dünya Sağlık Örgütü'nün COVID ‑ 19 aşıları ve hazırlıklar için 8 milyar dolar toplama girşimine 850 milyon kanada doları ile destek vereceğini taahhüt etti.<ref name="aiello">{{Haber kaynağı|url=https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/a-global-challenge-pm-trudeau-commits-850-million-to-global-fight-against-covid-19-1.4923565|başlık='A global challenge': PM Trudeau commits $850 million to global fight against COVID-19|erişimtarihi=2020-05-04|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510070903/https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/a-global-challenge-pm-trudeau-commits-850-million-to-global-fight-against-covid-19-1.4923565|yazarlar=Aiello|tarih=2020-05-04|çalışma=CTV News}}</ref> Çin'de hükümet, merkez bankası aracılığıyla aşı geliştiricilerine düşük oranlı krediler sağlıyor ve üretim tesisleri kurmak için arazi transferlerini mümkün kıldı.<ref name="reuters">{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|başlık=Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=15 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|yazarlar=Julie Steenhuysen|tarih=2020-04-27|çalışma=Reuters}}</ref> Haziran 2020 itibarıyla, erken aşama insan testindeki on bir COVID‑19 aşı adayından altısı Çinli kuruluşlar tarafından geliştirildi.<ref name="sanger">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|başlık=With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=11 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200511003506/https://www.nytimes.com/2020/05/02/us/politics/vaccines-coronavirus-research.html|yazarlar=Sanger|tarih=2020-05-02|çalışma=[[The New York Times]]|issn=0362-4331}}</ref> Üç Çinli aşı şirketi ve araştırma enstitüsü, güvenlik yerine hızlı etkinlik kanıtlarına öncelik verirken, araştırmaları finanse etmek, klinik deneyler yürütmek ve en umut verici aşı adaylarını üretmek için hükümet tarafından destekleniyor.<ref name="takada">{{Haber kaynağı|url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/US-and-China-unleash-wallets-in-race-for-coronavirus-vaccine|başlık=US and China unleash wallets in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2020-05-03|arşivtarihi=10 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200510111134/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/US-and-China-unleash-wallets-in-race-for-coronavirus-vaccine|yazarlar=Takada|tarih=2020-05-02|çalışma=Nikkei Asian Review}}</ref> 18 Mayıs'ta Çin COVID‑19'a karşı programlar için WHO'nun genel çabalarını desteklemek üzere 2 milyar dolar destek sözü verdi.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-who-faces-global-call-investigation-general-assembly-n1209061|başlık=China's Xi announces $2B for coronavirus response as WHO faces calls for investigation|erişimtarihi=2020-05-18|arşivtarihi=18 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200518171737/https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-who-faces-global-call-investigation-general-assembly-n1209061|yazarlar=Yuliya Talmazan, Keir Simmons, Laura Saravia|tarih=2020-05-18|çalışma=NBC News}}</ref>

[[Avrupa Birliği]] ülkeleri arasında Fransa, [[Pasteur Enstitüsü|Institut Pasteur]], Themis Bioscience ([[Viyana]], [[Avusturya]]) ve [[Pittsburgh Üniversitesi]]'ni içeren bir COVID‑19 aşı araştırma konsorsiyumuna 4.9 milyon dolar yatıracağını duyurdu.<ref name="cepi-4-30">{{Web kaynağı|url=https://cepi.net/research_dev/our-portfolio/|başlık=CEPI: Our vaccine and platform portfolio|erişimtarihi=2020-05-03|arşivtarihi=7 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200507133020/https://cepi.net/research_dev/our-portfolio/|tarih=2020-04-30|yayıncı=Coalition for Epidemic Preparedness Innovation (CEPI)}}</ref><ref name="cepi3-19">{{Web kaynağı|url=https://cepi.net/news_cepi/cepi-collaborates-with-the-institut-pasteur-in-a-consortium-to-develop-covid-19-vaccine/|başlık=CEPI collaborates with the Institut Pasteur in a consortium to develop COVID-19 vaccine|erişimtarihi=23 March 2020|arşivtarihi=22 March 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200322233816/https://cepi.net/news_cepi/cepi-collaborates-with-the-institut-pasteur-in-a-consortium-to-develop-covid-19-vaccine/|tarih=19 March 2020|yayıncı=Coalition for Epidemic Preparedness Innovations}}</ref> Mart ayında [[Avrupa Komisyonu]], [[Mesajcı RNA|mRNA]] aşısı geliştirmek için bir Alman biyoteknoloji şirketi olan CureVac'a 80 milyon dolar yatırım yaptı.<ref name="curevac">{{Web kaynağı|url=https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_474|başlık=Coronavirus: Commission offers financing to innovative vaccines company CureVac|erişimtarihi=19 March 2020|arşivtarihi=19 March 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200319161432/https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_474|tarih=16 March 2020|yayıncı=European Commission}}</ref> Alman hükümeti Haziran'da CureVac'e 300 milyon dolar yatıracağını duyurdu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.spiegel.de/wirtschaft/bundesregierung-beteiligt-sich-an-impfstoffhersteller-curevac-a-2c915a65-5e89-407c-91d0-8fa2200efa00|başlık=Corona-Impfstoff: Bundesregierung beteiligt sich an Impfstoffhersteller CureVac|erişimtarihi=2020-06-15|arşivtarihi=16 June 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200616073818/https://www.spiegel.de/wirtschaft/bundesregierung-beteiligt-sich-an-impfstoffhersteller-curevac-a-2c915a65-5e89-407c-91d0-8fa2200efa00|tarih=|dil=de|çalışma=www.spiegel.de|yayıncı=Der Spiegel}}</ref> Belçika, Norveç, İsviçre, Almanya ve Hollanda, Avrupa'daki COVID‑19 aşı araştırmasına yönelik CEPI çabasına başlıca katkıda bulunan ülkeler olmuştur.<ref name="reuters">{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|başlık=Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=15 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|yazarlar=Julie Steenhuysen|tarih=2020-04-27|çalışma=Reuters}}</ref>

Nisan ayında, Birleşik Krallık hükümeti, İngiltere hastanelerinde klinik deneme yerleştirme, onay düzenlemeleri dahil olmak üzere aşı geliştirme hattında endüstri, üniversiteler ve devlet kurumlarının işbirliğiyle hızla bir aşı geliştirme ve nihai üretim çabalarını teşvik etmek için bir COVID‑19 aşı görev gücü oluşturdu.<ref name="morriss">{{Web kaynağı|url=https://pharmafield.co.uk/pharma_news/government-launches-coronavirus-vaccine-taskforce-as-human-clinical-trials-start/|başlık=Government launches coronavirus vaccine taskforce as human clinical trials start|erişimtarihi=2020-05-03|tarih=2020-04-22|yayıncı=Pharmafield}}</ref> Oxford [[Imperial College London|Üniversitesi ve Londra Imperial Koleji]]'ndeki aşı geliştirme girişimleri Nisan ayında 44 milyon pound ile finanse edildi.<ref name="gartner">{{Haber kaynağı|url=https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/coronavirus-vaccine-uk-trials-news-latest-update-covid-19/|başlık=How close are we to a coronavirus vaccine? Latest news on UK trials|erişimtarihi=2020-05-03|arşivtarihi=4 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200504203335/https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/coronavirus-vaccine-uk-trials-news-latest-update-covid-19/|yazarlar=Gartner|tarih=2020-05-03|çalışma=The Telegraph|issn=0307-1235}}</ref><ref name="oxford">{{Web kaynağı|url=http://www.ox.ac.uk/news/2020-04-30-landmark-partnership-announced-development-covid-19-vaccine|başlık=Landmark partnership announced for development of COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-03|arşivtarihi=13 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513010438/http://www.ox.ac.uk/news/2020-04-30-landmark-partnership-announced-development-covid-19-vaccine|tarih=2020-04-30|yayıncı=University of Oxford}}</ref>
[[Dosya:The_vaccine_development_process_typically_takes_10_to_15_years_under_a_traditional_timeline._Multiple_regulatory_pathways,_such_as_Emergency_Use_Authorization,_can_be_used_to_facilitate_bringing_a_vaccine_for_COVID-19_to_(49948301848).jpg|küçükresim| Geleneksel bir aşı geliştirme zaman çizelgesini olası bir hızlandırılmış zaman çizelgesiyle karşılaştıran ABD Hükümeti Sorumluluk Ofisi diyagramı ]]
Hastalıkla mücadele teknolojisine fon sağlayan federal bir kurum olan Birleşik Devletler Biyomedikal Gelişmiş Araştırma ve Geliştirme Kurumu (BARDA), COVID‑19 aşısı geliştirmeyi desteklemek ve en umut verici adayları üretmeye hazırlık için yaklaşık 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı. 16 Nisan'da BARDA, aşı geliştiricisi Moderna ve ortağı [[Johnson & Johnson]]'a 483 milyon dolarlık yatırım sağladı.<ref name="reuters">{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|başlık=Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=15 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200515031817/https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-vaccine-idUSL2N2CF0JG|yazarlar=Julie Steenhuysen|tarih=2020-04-27|çalışma=Reuters}}</ref><ref name="kuznia">{{Haber kaynağı|url=https://www.cnn.com/2020/05/01/us/coronavirus-moderna-vaccine-invs/index.html|başlık=In quest for vaccine, US makes 'big bet' on company with unproven technology|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=13 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200513005730/https://www.cnn.com/2020/05/01/us/coronavirus-moderna-vaccine-invs/index.html|yazarlar=Kuznia|tarih=2020-05-01|çalışma=CNN}}</ref> BARDA, Sanofi Pasteur ve Regeneron gibi şirketler tarafından aşı geliştirmeye harcanacak ve 2020-21 yılları arasında klinik çalışmalarda yer alacak altı ila sekiz aşı adayının geliştirilmesi için diğer Amerikan yatırımlarında fazladan 4 milyar dolar ile rol alacak.<ref name="lee">{{Web kaynağı|url=https://www.nbcnews.com/politics/white-house/health-officials-eyeing-least-one-14-potential-coronavirus-vaccines-fast-n1198326|başlık=Health officials eyeing at least one of 14 potential coronavirus vaccines to fast-track|erişimtarihi=2020-05-02|arşivtarihi=11 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200511104127/https://www.nbcnews.com/politics/white-house/health-officials-eyeing-least-one-14-potential-coronavirus-vaccines-fast-n1198326|tarih=2020-05-01|çalışma=NBC News}}</ref> 15 Mayıs'ta, ABD hükümeti, 2020 sonbaharına kadar çeşitli aşı adaylarını klinik denemelere yerleştirmeyi ve 300 üretmeyi hedefleyen Warp Speed Operasyonu adlı hızlı bir program için federal fon sağladığını duyurdu. Proje baş danışmanı Moncef Slaoui ve [[Baş işletme görevlisi|Baş Operasyon Sorumlusu]] Ordu Generali Gustave Perna'dır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://science.sciencemag.org/content/368/6492/692|başlık=U.S. 'Warp Speed' vaccine effort comes out of the shadows|erişimtarihi=15 May 2020|arşivtarihi=19 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200519111116/https://science.sciencemag.org/content/368/6492/692|yazarlar=Cohen|tarih=2020-05-15|sayı=6492|sayfalar=692–93|çalışma=Science|cilt=368|issn=0036-8075|pmid=32409451|doi=10.1126/science.368.6492.692}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-15/trump-to-introduce-warp-speed-leaders-after-vaccine-criticism|başlık=Trump introduces 'Warp Speed' leaders to hasten COVID-19 vaccine|erişimtarihi=2020-05-15|arşivtarihi=21 May 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200521231515/https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-15/trump-to-introduce-warp-speed-leaders-after-vaccine-criticism|yazarlar=Justin Sink, Jordan Fabian, Riley Griffin|tarih=2020-05-15|çalışma=Bloomberg}}</ref> Haziran ayında Warp Speed ekibi, COVID‑19 aşı adaylarını geliştiren yedi şirketle çalışacağını söyledi: [[AstraZeneca]] ile işbirliği içinde Moderna, Johnson &amp;amp; Johnson, [[Merck & Co.|Merck]], [[Pfizer]] ve [[Oxford Üniversitesi]] ve diğer ikisi.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-06-03/white-house-working-with-seven-drugmakers-in-warp-speed-push|başlık=White House Works With Seven Drugmakers in 'Warp Speed' Push|erişimtarihi=2020-06-04|arşivtarihi=3 June 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200603220008/https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-06-03/white-house-working-with-seven-drugmakers-in-warp-speed-push|yazarlar=Riley Griffith, Jennifer Jacobs|tarih=2020-06-03|çalışma=Bloomberg}}</ref>

== Ayrıca bakınız ==

* [[COVID-19 pandemisi]]
* [[COVID-19]]
* [[SARS-CoV-2|Şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2]]

== Daha fazla okuma ==

* {{Web kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/health/2020/06/11/can-old-vaccines-sciences-medicine-cabinet-ward-off-coronavirus/|başlık=Can old vaccines from science's medicine cabinet ward off coronavirus?|tarih=11 June 2020|çalışma=[[The Washington Post]]}}
* {{Web kaynağı|url=http://theconversation.com/labs-are-experimenting-with-new-but-unproven-methods-to-create-a-coronavirus-vaccine-fast-134319|başlık=Labs are experimenting with new – but unproven – methods to create a coronavirus vaccine fast|tarih=26 March 2020|çalışma=[[The Conversation]]}}
* {{Web kaynağı|url=https://www.nytimes.com/interactive/2020/04/30/opinion/coronavirus-covid-vaccine.html|başlık=How Long Will a Vaccine Really Take?|tarih=30 April 2020|çalışma=[[The New York Times]]}}
* {{Web kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2020/05/20/health/coronavirus-vaccines.html|başlık=A New Entry in the Race for a Coronavirus Vaccine: Hope|tarih=20 May 2020|çalışma=[[The New York Times]]}}
* {{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.fda.gov/media/139638/download|başlık=Development and Licensure of Vaccines to Prevent COVID-19|tarih=June 2020|biçim=PDF|diğer-url=https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-documents/development-and-licensure-vaccines-prevent-covid-19|çalışma=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA)}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}{{COVID-19 pandemisi}}{{Tıp-taslak}}<br />
{{Kaynakça|3}}

== Dış bağlantılar ==

* {{Web kaynağı|url=https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html|başlık=Coronavirus Vaccine Tracker|çalışma=[[The New York Times]]}}
* [https://www.raps.org/news-and-articles/news-articles/2020/3/covid-19-vaccine-tracker COVID-19 aşı izleyici, Düzenleyici Odak]
* {{Web kaynağı|url=https://www.statnews.com/feature/coronavirus/drugs-vaccines-tracker/#vaccines|başlık=STAT's Covid-19 Drugs and Vaccines Tracker|çalışma=[[Stat (website)|Stat]]}}

{{COVID-19 pandemisi}}{{Tıp-taslak}}


[[Kategori:COVID-19 pandemisi]]
[[Kategori:COVID-19 pandemisi]]

Sayfanın 11.48, 11 Ağustos 2020 tarihindeki hâli

COVID ‑ 19 aşısı, COVID-19 hastalığına karşı kazanılmış bağışıklık sağlamayı amaçlayan bir biyoteknoloji ürünüdür. Ağustos 2020 itibariyle, Gam-COVID-Vac adlı bir Rus aşısı tescil edildi[1][2], 231 aşı adayı hala geliştirme aşamasında[3][4] ve hiçbir adayın güvenliğini ve etkinliğini kanıtlamak için klinik denemeleri henüz tamamlanmadı. Ağustos ayında, en az 24 aşı adayı açıklandı veya klinik deneylere tabi tutuldu, altısı başlangıç aşaması olan aşaması III'te ve 18'i aşama I-II'dedir.[5]

Daha önce SARS ve MERS hastalıklarına karşı bir aşı geliştirme girişimleri sayesinde koronavirüslerin yapısı ve işlevi hakkında önemli bilgiler sağlamıştır. Ancak önceki tüm koronavirüs aşı adayları erken aşamadaki klinik denemelerde başarısız oldu ve hiçbiri ruhsatlandırma aşamasına gelmedi.[6]

Nisan ayında, bir aşının acil kullanım protokolleri kapsamında 12 aydan daha kısa bir süre içinde veya 2021'in başlarında mevcut olabileceğini belirtilmiştir.[7] DSÖ, aşama II – III klinik denemelerine ulaşan birkaç aşı adayının eş zamanlı değerlendirilmesi için uluslararası bir "Dayanışma denemesi" nin konuşlandırıldığını da duyurdu.[8]

Tarihçe

Şubat 2020'de Dünya Sağlık Örgütü (WHO), SARS-CoV-2'ye karşı bir aşının 18 aydan kısa bir süre içinde piyasaya çıkmasını beklemediğini açıkladı.[9]

Kuşlarda bulaşıcı bronşit virüsü, köpek koronavirüsü ve kedi koronavirüsü dahil olmak üzere koronavirüslerin neden olduğu çeşitli hayvan hastalıklarına karşı aşılar üretilmiştir.[10]

İnsanları etkileyen Coronaviridae ailesindeki virüsler için aşı geliştirmeye yönelik önceki projeler, şiddetli akut solunum sendromu (SARS) ve Orta Doğu solunum sendromunu (MERS) hedefliyordu. SARS[11] ve MERS[12]'e karşı aşılar insan dışı hayvan modellerinde test edilmiştir.

SARS için, 2020 itibariyle insanlarda hem güvenli hem de etkili olduğu gösterilen bir tedavi veya koruyucu aşı yoktur.[13][14] 2005 ve 2006'da yayınlanan araştırma makalelerine göre, SARS'ı tedavi etmek için yeni aşıların ve ilaçların tanımlanması ve geliştirilmesi, o zamanlar dünya çapında hükümetler ve halk sağlığı kurumları için bir öncelikti.[15][16][17]

MERS'e karşı kanıtlanmış bir aşı da yoktur.[18] MERS yaygınlaştığında, mevcut SARS araştırmasının bir MERS-CoV enfeksiyonuna karşı aşılar ve terapötikler geliştirmek için yararlı bir şablon sağlayabileceğine inanılıyordu.[13][19] Mart 2020 itibariyle, fazı tamamlayan, DNA bazlı bir MERS aşısı vardı.[20][21]

Küresel olarak hızlandırılmış geliştirme

Aralık 2019'da yeni bir koronavirüs pnömonisi tespit edildikten sonra,[22] COVID‑19'un genetik dizisi 11 Ocak 2020'de yayınlandı ve bu da salgına hazırlanmak ve önleyici bir aşının geliştirilmesini hızlandırmak için acil bir uluslararası tepkiyi tetikledi.[7][23][24] 2020'nin başlarında dünya çapında hızla artan COVID‑19 enfeksiyon oranı, uluslararası ittifakları ve hükümetin kısa zaman çizelgelerinde birden çok aşı yapmak için kaynakları acil olarak organize etme çabalarını teşvik etti[8], dört aşı adayı Mart ayında insan değerlendirmesine giriyor.[25]

Bulaşıcı bir hastalık için bir aşı, birkaç yıldan daha kısa bir sürede hiç üretilmemiştir ve insanda bir koronavirüs enfeksiyonunu önlemek için hiçbir aşı yoktur.[26] Nisan ayı itibarıyla CEPI, COVID‑19'a karşı 115 aşı adayından altısının aşamalı geliştirme için uluslararası koalisyonlar tarafından seçilmesi gerektiğini tahmin ediyor.[7][25] Başka bir analiz, lisanslamaya giden son yol için seçilmiş birkaç adayın seçilmesinden önce, 10 adayın eşzamanlı ilk geliştirmeye ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor.

Aşı çabası, güvenlik ve etkililik için titiz klinik değerlendirmenin hızı, finansmanı ve milyarlarca doz üretmeyi planlaması ve nihayetinde dünya çapında dağıtım ve gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasında eşit erişim için önceliklendiriliyor.[25][26] DSÖ, CEPI ve Gates Vakfı, devam eden COVID‑19 enfeksiyonunu önlemek için birkaç aşıya ihtiyaç duyulacağı olasılığı için para ve kurumsal kaynak ayırmaktadır. Aşılar, enfekte vatandaşların bulunduğu 200 ülkenin tamamında özel formülasyon, özel paketleme, nakliye ve depolama gerektirecek.[27] WHO, COVID‑19 enfeksiyonlarını önlemek için farklı teknolojilere ve dağıtıma sahip üç veya daha fazla aşı paketi geliştirmek için toplam maliyeti 8 milyar dolar olarak tahmin ediyor.[8][28][29]

Uluslararası organizasyonlar

DSÖ de dahil olmak üzere bazı kuruluşlar, Mayıs ayının başından itibaren 8,1 milyar dolarlık taahhüt toplayarak, tarihte benzeri görülmemiş bir ölçekte işbirliğini, hızlandırılmış araştırmayı ve uluslararası iletişimi kolaylaştıran, aşı geliştirmeyi hızlandırmak ve dağıtıma hazırlamak için uluslararası ittifaklar kurdular.[30] WHO ayrıca küresel aşı gelişimini koordine etmek için yöntemler uyguladı.[28] Temmuz ayında, DSÖ, dünya nüfusunun %60'ını temsil eden 165 ülkenin, nihai lisanslı bir aşının adil ve eşit bir şekilde dağıtılmasına yönelik bir WHO COVAX planını kabul ettiğini ve her bir katılımcı ülkenin 2021 sonuna kadar nüfusunun en savunmasız %20'sini aşılaması için gerekli doz payını alacağını garanti ettiğini açıkladı.[31]

Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI), 8 milyar dolarlık bir kaynak daha yaratmak için uluslararası sağlık otoriteleri ve aşı geliştiricileriyle birlikte çalışıyor.[7][25][29] Birleşik Krallık, Kanada, Belçika, Norveç, İsviçre, Almanya ve Hollanda zaten Mayıs başında CEPI'ye 915 milyon dolar bağışlamıştı.[30][32] Aşı araştırma ve dağıtımına adanmış özel bir hayır kurumu olan Bill & Melinda Gates Vakfı (Gates Vakfı), COVID‑19 aşıları konusunda araştırma ve halkın eğitim desteği için CEPI'ye 250 milyon dolarlık bağış yapıyor.[23][26][27][33] Bulaşıcı Hastalıklara Hazırlık için Küresel Araştırma İşbirliği (GLoPID-R), COVID‑19 aşısı için gerekli araştırma önceliklerinin spesifik finansmanını belirlemek için DSÖ ve üye devletlerle yakın bir şekilde çalışmakta ve güncel bilgileri korumak için uluslararası finansman ve araştırma kuruluşları arasında koordinasyon sağlamaktadır.[34][35] Uluslararası Şiddetli Akut Solunum ve Ortaya Çıkan Enfeksiyon Konsorsiyumu, nihai aşı dağıtımına ilişkin halk sağlığı politikasını bilgilendirmek için COVID‑19 araştırmaları hakkında klinik bilgiler organize etmekte ve yaymaktadır.[36]

2025'e kadar az gelişmiş ülkelerde 300 milyon çocuğun aşılanması için, 4 Haziran'da İngiltere'nin Londra kentinde, aralarında G7 ve G20 ülkelerinden 35 devlet başkanının da bulunduğu 52 ülkenin özel ve hükümet temsilcileri arasında 8,8 milyar dolar toplamak için sanal bir zirve koordine edildi. [26][37][38] Başlıca katkılar Gates Vakfı'ndan [39] 1,6 milyar dolar ve Birleşik Krallık hükümeti tarafından beş yıl boyunca yılda 330 milyon pound olarak açıklandı.

Ulusal hükümetler

2020'den itibaren aşı araştırma, geliştirme ve üretimine ulusal veya uluslararası yatırımlar için kaynak ayıran ulusal hükümetler arasında, 275 milyon Kanada Doları vereceğini açıklayan Kanada hükümeti de yer alıyor. Başka bir koronavirüs salgını meydana gelirse kullanılabilecek birkaç yeni aşıdan oluşan bir "aşı bankası" kurmayı planlayan Kanadalı şirketler ve üniversitelerdeki 96 araştırma aşısı araştırma projesi için milyonlarca dolarlık fon sağlanıyor.[40][41] Kanada'daki klinik deneyleri desteklemek ve aşılar için üretim ve tedarik zincirlerini geliştirmek için 1.1 milyarlık ek yatırım da eklenmiştir.[35] 4 Mayıs'ta, Kanada hükümeti, Dünya Sağlık Örgütü'nün COVID ‑ 19 aşıları ve hazırlıklar için 8 milyar dolar toplama girşimine 850 milyon kanada doları ile destek vereceğini taahhüt etti.[42] Çin'de hükümet, merkez bankası aracılığıyla aşı geliştiricilerine düşük oranlı krediler sağlıyor ve üretim tesisleri kurmak için arazi transferlerini mümkün kıldı.[32] Haziran 2020 itibarıyla, erken aşama insan testindeki on bir COVID‑19 aşı adayından altısı Çinli kuruluşlar tarafından geliştirildi.[27] Üç Çinli aşı şirketi ve araştırma enstitüsü, güvenlik yerine hızlı etkinlik kanıtlarına öncelik verirken, araştırmaları finanse etmek, klinik deneyler yürütmek ve en umut verici aşı adaylarını üretmek için hükümet tarafından destekleniyor.[43] 18 Mayıs'ta Çin COVID‑19'a karşı programlar için WHO'nun genel çabalarını desteklemek üzere 2 milyar dolar destek sözü verdi.[44]

Avrupa Birliği ülkeleri arasında Fransa, Institut Pasteur, Themis Bioscience (Viyana, Avusturya) ve Pittsburgh Üniversitesi'ni içeren bir COVID‑19 aşı araştırma konsorsiyumuna 4.9 milyon dolar yatıracağını duyurdu.[45][46] Mart ayında Avrupa Komisyonu, mRNA aşısı geliştirmek için bir Alman biyoteknoloji şirketi olan CureVac'a 80 milyon dolar yatırım yaptı.[47] Alman hükümeti Haziran'da CureVac'e 300 milyon dolar yatıracağını duyurdu.[48] Belçika, Norveç, İsviçre, Almanya ve Hollanda, Avrupa'daki COVID‑19 aşı araştırmasına yönelik CEPI çabasına başlıca katkıda bulunan ülkeler olmuştur.[32]

Nisan ayında, Birleşik Krallık hükümeti, İngiltere hastanelerinde klinik deneme yerleştirme, onay düzenlemeleri dahil olmak üzere aşı geliştirme hattında endüstri, üniversiteler ve devlet kurumlarının işbirliğiyle hızla bir aşı geliştirme ve nihai üretim çabalarını teşvik etmek için bir COVID‑19 aşı görev gücü oluşturdu.[49] Oxford Üniversitesi ve Londra Imperial Koleji'ndeki aşı geliştirme girişimleri Nisan ayında 44 milyon pound ile finanse edildi.[50][51]

Geleneksel bir aşı geliştirme zaman çizelgesini olası bir hızlandırılmış zaman çizelgesiyle karşılaştıran ABD Hükümeti Sorumluluk Ofisi diyagramı

Hastalıkla mücadele teknolojisine fon sağlayan federal bir kurum olan Birleşik Devletler Biyomedikal Gelişmiş Araştırma ve Geliştirme Kurumu (BARDA), COVID‑19 aşısı geliştirmeyi desteklemek ve en umut verici adayları üretmeye hazırlık için yaklaşık 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı. 16 Nisan'da BARDA, aşı geliştiricisi Moderna ve ortağı Johnson & Johnson'a 483 milyon dolarlık yatırım sağladı.[32][52] BARDA, Sanofi Pasteur ve Regeneron gibi şirketler tarafından aşı geliştirmeye harcanacak ve 2020-21 yılları arasında klinik çalışmalarda yer alacak altı ila sekiz aşı adayının geliştirilmesi için diğer Amerikan yatırımlarında fazladan 4 milyar dolar ile rol alacak.[53] 15 Mayıs'ta, ABD hükümeti, 2020 sonbaharına kadar çeşitli aşı adaylarını klinik denemelere yerleştirmeyi ve 300 üretmeyi hedefleyen Warp Speed Operasyonu adlı hızlı bir program için federal fon sağladığını duyurdu. Proje baş danışmanı Moncef Slaoui ve Baş Operasyon Sorumlusu Ordu Generali Gustave Perna'dır.[54][55] Haziran ayında Warp Speed ekibi, COVID‑19 aşı adaylarını geliştiren yedi şirketle çalışacağını söyledi: AstraZeneca ile işbirliği içinde Moderna, Johnson &amp; Johnson, Merck, Pfizer ve Oxford Üniversitesi ve diğer ikisi.[56]

Ayrıca bakınız

Daha fazla okuma

Kaynakça

  1. ^ ""Гам-КОВИД-Вак": Россия первой в мире зарегистрировала вакцину от коронавируса". vesti.ru (Rusça). Russia-24. Erişim tarihi: 11 August 2020. 
  2. ^ "Минздрав России зарегистрировал первую в мире вакцину от COVID-19" (Rusça). Ministry of Health of the Russian Federation. Erişim tarihi: 11 August 2020. 
  3. ^ "COVID-19 vaccine development pipeline (Refresh URL to update)". Vaccine Centre, London School of Hygiene and Tropical Medicine. 2020-07-15. 18 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-07-21. 
  4. ^ "COVID-19 vaccine tracker (Choose vaccines tab, apply filters to view select data)". Milken Institute. 2020-06-23. 23 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-07-20. Diğer özet. 
  5. ^ "Draft landscape of COVID 19 candidate vaccines". World Health Organization. 2020-07-21. 14 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-07-21. 
  6. ^ Diamond (2020-05-13). "The challenges of vaccine development against a new virus during a pandemic". Cell Host and Microbe. 27 (5): 699–703. doi:10.1016/j.chom.2020.04.021. PMC 7219397 $2. PMID 32407708. 
  7. ^ a b c d Thanh Le (9 April 2020). "The COVID-19 vaccine development landscape". Nature Reviews Drug Discovery. 19 (5): 305–06. doi:10.1038/d41573-020-00073-5. ISSN 1474-1776. PMID 32273591. 10 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 April 2020. 
  8. ^ a b c "Update on WHO Solidarity Trial – Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine". World Health Organization. 2020-04-27. 30 April 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. It is vital that we evaluate as many vaccines as possible as we cannot predict how many will turn out to be viable. To increase the chances of success (given the high level of attrition during vaccine development), we must test all candidate vaccines until they fail. [The] WHO is working to ensure that all of them have the chance of being tested at the initial stage of development. The results for the efficacy of each vaccine are expected within three to six months and this evidence, combined with data on safety, will inform decisions about whether it can be used on a wider scale. 
  9. ^ "Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus". ScienceAlert. 17 February 2020. 28 February 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 February 2020. 
  10. ^ "Severe acute respiratory syndrome vaccine development: experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus". Avian Pathology. 32 (6): 567–82. December 2003. doi:10.1080/03079450310001621198. PMC 7154303 $2. PMID 14676007. 
  11. ^ "Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys". Lancet. 362 (9399): 1895–96. December 2003. doi:10.1016/S0140-6736(03)14962-8. PMC 7112457 $2. PMID 14667748. 
  12. ^ "Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/c mice". Vaccine. 32 (45): 5975–82. October 2014. doi:10.1016/j.vaccine.2014.08.058. PMC 7115510 $2. PMID 25192975. 
  13. ^ a b "Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed". Future Virology. 8 (1): 1–2. January 2013. doi:10.2217/fvl.12.126. PMC 7079997 $2. PMID 32201503. 
  14. ^ "SARS (severe acute respiratory syndrome)". National Health Service. 5 March 2020. 9 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 January 2020. 
  15. ^ "Development and characterization of a severe acute respiratory syndrome-associated coronavirus-neutralizing human monoclonal antibody that provides effective immunoprophylaxis in mice". The Journal of Infectious Diseases. 191 (4): 507–14. February 2005. doi:10.1086/427242. PMC 7110081 $2. PMID 15655773. 
  16. ^ "Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins". Journal of Virological Methods. 128 (1–2): 21–28. September 2005. doi:10.1016/j.jviromet.2005.03.021. PMC 7112802 $2. PMID 15885812. 
  17. ^ "Therapy with a severe acute respiratory syndrome-associated coronavirus-neutralizing human monoclonal antibody reduces disease severity and viral burden in golden Syrian hamsters". The Journal of Infectious Diseases. 193 (5): 685–92. March 2006. doi:10.1086/500143. PMC 7109703 $2. PMID 16453264. 
  18. ^ Shehata (20 January 2016). "Middle East respiratory syndrome coronavirus: a comprehensive review". Frontiers of Medicine. 10 (2): 120–36. doi:10.1007/s11684-016-0430-6. PMC 7089261 $2. PMID 26791756. 
  19. ^ "SARS veterans tackle coronavirus". Nature. 490 (7418): 20. October 2012. doi:10.1038/490020a. PMID 23038444. 
  20. ^ "Safety and immunogenicity of an anti-Middle East respiratory syndrome coronavirus DNA vaccine: a phase 1, open-label, single-arm, dose-escalation trial". The Lancet. Infectious Diseases. 19 (9): 1013–22. September 2019. doi:10.1016/S1473-3099(19)30266-X. PMC 7185789 $2. PMID 31351922. 
  21. ^ "Recent Advances in the Vaccine Development Against Middle East Respiratory Syndrome-Coronavirus". Frontiers in Microbiology. 10: 1781. 2019. doi:10.3389/fmicb.2019.01781. PMC 6688523 $2. PMID 31428074. 
  22. ^ "World Health Organization timeline – COVID-19". World Health Organization. 2020-04-27. 29 April 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  23. ^ a b "Responding to Covid-19: A once-in-a-century pandemic?". The New England Journal of Medicine. 382 (18): 1677–79. February 2020. doi:10.1056/nejmp2003762. PMID 32109012. 
  24. ^ "Covid-19: Navigating the uncharted". The New England Journal of Medicine. 382 (13): 1268–69. March 2020. doi:10.1056/nejme2002387. PMC 7121221 $2. PMID 32109011. 
  25. ^ a b c d Gavin Yamey, Marco Schäferhoff, Richard Hatchett, Muhammad Pate, Feng Zhao, Kaci Kennedy McDade (2020-05-02). "Ensuring global access to COVID‑19 vaccines" (PDF). The Lancet. 305: 1405–06. CEPI estimates that developing up to three vaccines in the next 12–18 months will require an investment of at least US$2  billion. This estimate includes phase 1 clinical trials of eight vaccine candidates, progression of up to six candidates through phase 2 and 3 trials, completion of regulatory and quality requirements for at least three vaccines, and enhancing global manufacturing capacity for three vaccines.  162. harf sırasında bulunan |alıntı= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  26. ^ a b c d "The vaccine race explained: What you need to know about the COVID-19 vaccine". The Gates Notes. 2020-04-30. 14 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  27. ^ a b c Sanger (2020-05-02). "With Pressure Growing, Global Race for a Vaccine Intensifies". The New York Times. ISSN 0362-4331. 11 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  28. ^ a b "Commitment and call to action: Global collaboration to accelerate new COVID-19 health technologies". World Health Organization. 2020-04-24. 12 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  29. ^ a b "Landmark global collaboration launched to defeat COVID-19 pandemic". CEPI. 2020-04-24. 2 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. The global nature of a pandemic means that any vaccine or medicine that is successfully developed will be needed immediately all over the world. That means that the challenge we face is not only one of R&D but one of manufacturing at scale, and equitable access. 
  30. ^ a b "World leaders urge cooperation in vaccine hunt, raise $8 billion". Yahoo Finance. 2020-05-04. Erişim tarihi: 2020-05-04. 
  31. ^ "More than 150 countries engaged in COVID-19 vaccine global access facility". World Health Organization. 15 July 2020. Erişim tarihi: 25 July 2020. COVAX is the only truly global solution to the COVID-19 pandemic. For the vast majority of countries, whether they can afford to pay for their own doses or require assistance, it means receiving a guaranteed share of doses and avoiding being pushed to the back of the queue, as we saw during the H1N1 pandemic a decade ago. Even for those countries that are able to secure their own agreements with vaccine manufacturers, this mechanism represents, through its world-leading portfolio of vaccine candidates, a means of reducing the risks associated with individual candidates failing to show efficacy or gain licensure. 
  32. ^ a b c d Julie Steenhuysen (2020-04-27). "Special Report: Countries, companies risk billions in race for coronavirus vaccine". Reuters. 15 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  33. ^ Hamilton (2020-05-01). "Bill Gates thinks there are 8 to 10 promising coronavirus vaccine candidates and one could be ready in as little as 9 months". Business Insider. 16 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  34. ^ "GloPID: Novel coronavirus COVID-19". glopid-r.org. 2 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  35. ^ a b "Government of Canada's research response to COVID-19". Government of Canada. 2020-04-23. 13 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-04. 
  36. ^ "ISARIC: COVID-19 clinical research resources". ISARIC. 2020-04-27. 30 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  37. ^ "Global Vaccine Summit 2020: World leaders make historic commitments to provide equal access to vaccines for all". Global Alliance for Vaccines and Immunisation. 2020-06-04. 6 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-06-04. 
  38. ^ "COVID-19: Gavi steps up response to pandemic". Global Alliance for Vaccines and Immunisation. 2020-04-27. 27 April 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  39. ^ "Bill & Melinda Gates Foundation pledges US$1,6  billion to Gavi, the Vaccine Alliance, to protect the next generation with lifesaving vaccines". PR Newswire. The Bill & Melinda Gates Foundation. 2020-06-04. 4 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-06-04.  88. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  40. ^ Abedi (23 March 2020). "Canada to spend $192M on developing COVID-19 vaccine". Global News. 9 April 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 March 2020. 
  41. ^ "Government of Canada funds 49 additional COVID-19 research projects – Details of the funded projects". Government of Canada. 23 March 2020. 22 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 March 2020. 
  42. ^ Aiello (2020-05-04). "'A global challenge': PM Trudeau commits $850 million to global fight against COVID-19". CTV News. 10 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-04. 
  43. ^ Takada (2020-05-02). "US and China unleash wallets in race for coronavirus vaccine". Nikkei Asian Review. 10 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-03. 
  44. ^ Yuliya Talmazan, Keir Simmons, Laura Saravia (2020-05-18). "China's Xi announces $2B for coronavirus response as WHO faces calls for investigation". NBC News. 18 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-18. 
  45. ^ "CEPI: Our vaccine and platform portfolio". Coalition for Epidemic Preparedness Innovation (CEPI). 2020-04-30. 7 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-03. 
  46. ^ "CEPI collaborates with the Institut Pasteur in a consortium to develop COVID-19 vaccine". Coalition for Epidemic Preparedness Innovations. 19 March 2020. 22 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 March 2020. 
  47. ^ "Coronavirus: Commission offers financing to innovative vaccines company CureVac". European Commission. 16 March 2020. 19 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2020. 
  48. ^ "Corona-Impfstoff: Bundesregierung beteiligt sich an Impfstoffhersteller CureVac". www.spiegel.de (Almanca). Der Spiegel. 16 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-06-15. 
  49. ^ "Government launches coronavirus vaccine taskforce as human clinical trials start". Pharmafield. 2020-04-22. Erişim tarihi: 2020-05-03. 
  50. ^ Gartner (2020-05-03). "How close are we to a coronavirus vaccine? Latest news on UK trials". The Telegraph. ISSN 0307-1235. 4 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-03. 
  51. ^ "Landmark partnership announced for development of COVID-19 vaccine". University of Oxford. 2020-04-30. 13 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-03. 
  52. ^ Kuznia (2020-05-01). "In quest for vaccine, US makes 'big bet' on company with unproven technology". CNN. 13 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  53. ^ "Health officials eyeing at least one of 14 potential coronavirus vaccines to fast-track". NBC News. 2020-05-01. 11 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-02. 
  54. ^ Cohen (2020-05-15). "U.S. 'Warp Speed' vaccine effort comes out of the shadows". Science. 368 (6492): 692–93. doi:10.1126/science.368.6492.692. ISSN 0036-8075. PMID 32409451. 19 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 May 2020. 
  55. ^ Justin Sink, Jordan Fabian, Riley Griffin (2020-05-15). "Trump introduces 'Warp Speed' leaders to hasten COVID-19 vaccine". Bloomberg. 21 May 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-05-15. 
  56. ^ Riley Griffith, Jennifer Jacobs (2020-06-03). "White House Works With Seven Drugmakers in 'Warp Speed' Push". Bloomberg. 3 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-06-04. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=COVID-19_aşısı&oldid=23009528" sayfasından alınmıştır