İnsan beyni: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.113.726 değişiklik
k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Devriyeler
7.783 değişiklik
→‎Yapı: kan dolaşımı ve bilgi kutusu
1. satır: 1. satır:
⚫
{{Anatomi bilgi kutusu|İsim=İnsan beyni|Prekürsor=[[Nöral tüp]]|DorlandsPre=|MeshNumber=|MeshName=|Lenf=|Sinir=|Ven=|Arter=Vertebral ve internal karotid arterler|Sistem=[[Merkezi sinir sistemi]]|MapCaption=|Latin=Cerebrum<ref>{{cite dictionary |url=http://dictionary.reference.com/browse/cerebrum |title=''Cerebrum'' Etymology |dictionary=[[dictionary.com]] |accessdate=October 24, 2015 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151024035732/http://dictionary.reference.com/browse/cerebrum |archivedate=October 24, 2015 }}</ref>|MapPos=|Map=|Açıklama2=|Resim2=|Açıklama=|Resim=Skull and brain normal human.svg|GrayPage=|GraySubject=|DorlandsSuf= }}'''İnsan beyni''', [[kraniyal sinirler]] ve [[omurilik]] sayesinde [[merkezî sinir sistemi]]ni kontrol eder, [[çevresel sinir sistemi]]ni yönetir ve hemen hemen insanın tüm işlevlerini düzenler.<ref name="msnencarta">{{Web kaynağı | url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761555359/Brain.html | başlık = Brain | erişimtarihi =21 Aralık 2006| yayımcı = Microsoft Encarta Online Encyclopedia | çalışma = MSN Encarta | yıl = 2006 | yazar = Toga, Arthur W.; B.S., MS, Ph.D. | biçim = html | arşivurl = http://web.archive.org/web/20091028015600/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761555359/Brain.html | arşivtarihi = 28 Ekim 2009}} {{İng}}</ref> [[Sinüs ritmi|Kalp atışı]], [[Nefes almak|soluk alma]] ve [[sindirim]] gibi istemsiz eylemler, [[otonom sinir sistemi]] yoluyla farkına varmadan [[beyin]] tarafından yönetilir.<ref name="msnencarta" /><ref name="newscientist1">{{Web kaynağı | url = http://www.newscientist.com/channel/health/brain/dn9969 | başlık = Instant Expert – The Human Brain | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = Reed Business Information Ltd | çalışma = New Scientist | yıl = 2006 | yazar = Philips, Helen | arşivurl = http://web.archive.org/web/20080724060151/http://www.newscientist.com/channel/health/brain/dn9969 | arşivtarihi = 24 Temmuz 2008}} {{İng}}</ref> [[Düşünce]], [[mantık]] ve [[soyutlama]] gibi daha karmaşık [[zihin]]sel eylemler ise bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir.<ref name="newscientist1" />
[[Dosya:Skull and brain normal human.svg|thumb|sağ|200px|Normal insan kafatası ve beyni]]
⚫
'''İnsan beyni''', [[kraniyal sinirler]] ve [[omurilik]] sayesinde [[merkezî sinir sistemi]]ni kontrol eder, [[çevresel sinir sistemi]]ni yönetir ve hemen hemen insanın tüm işlevlerini düzenler.<ref name="msnencarta">{{Web kaynağı | url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761555359/Brain.html | başlık = Brain | erişimtarihi =21 Aralık 2006| yayımcı = Microsoft Encarta Online Encyclopedia | çalışma = MSN Encarta | yıl = 2006 | yazar = Toga, Arthur W.; B.S., MS, Ph.D. | biçim = html | arşivurl = http://web.archive.org/web/20091028015600/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761555359/Brain.html | arşivtarihi = 28 Ekim 2009}} {{İng}}</ref> [[Sinüs ritmi|Kalp atışı]], [[Nefes almak|soluk alma]] ve [[sindirim]] gibi istemsiz eylemler, [[otonom sinir sistemi]] yoluyla farkına varmadan [[beyin]] tarafından yönetilir.<ref name="msnencarta"/><ref name="newscientist1">{{Web kaynağı | url = http://www.newscientist.com/channel/health/brain/dn9969 | başlık = Instant Expert – The Human Brain | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = Reed Business Information Ltd | çalışma = New Scientist | yıl = 2006 | yazar = Philips, Helen | arşivurl = http://web.archive.org/web/20080724060151/http://www.newscientist.com/channel/health/brain/dn9969 | arşivtarihi = 24 Temmuz 2008}} {{İng}}</ref> [[Düşünce]], [[mantık]] ve [[soyutlama]] gibi daha karmaşık [[zihin]]sel eylemler ise bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir.<ref name="newscientist1"/>


==Yapı==
==Yapı==
11. satır: 10. satır:
[[Beyin|İnsan beyninde]] beş ana [[lob]] <ref>Beyin lobları, Vikipedi, http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin_loblar%C4%B1</ref> bulunur. Bunlar:
[[Beyin|İnsan beyninde]] beş ana [[lob]] <ref>Beyin lobları, Vikipedi, http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin_loblar%C4%B1</ref> bulunur. Bunlar:


<table align=right><Tr><td bgcolor=#bebebe></td></tr><tr>
<table align=right><Tr><td bgcolor=#bebebe>[[Dosya:Gray728.svg|alt=|çerçevesiz|300x300pik]]</td></tr><tr>
<td align=center bgcolor=#bebebe>
<td align=center bgcolor=#bebebe>
<br />'''Lob işlevleri'''
'''Lob işlevleri'''
<br /><font color=red>Ön ([[frontal lob|frontal]]) lob</font>: Bilinçli düşünmek
<br /><font color=red>Ön ([[frontal lob|frontal]]) lob</font>: Bilinçli düşünmek
<br /><font color=#ff7722>Yan ([[parietal lob|parietal]]) lob</font>: Duyguları işlemek
<br /><font color=#ff7722>Yan ([[parietal lob|parietal]]) lob</font>: Duyguları işlemek
28. satır: 27. satır:


Yukarıda listelenen her bir lob, beynin her iki yarımküresinde de bulunur. Serebellum dışında bu lobların hepsi [[telensefalon]]un parçasıdır.
Yukarıda listelenen her bir lob, beynin her iki yarımküresinde de bulunur. Serebellum dışında bu lobların hepsi [[telensefalon]]un parçasıdır.

[[Dosya:Gray728.svg|thumb|sağ|300px|İnsan beyni - Selebral korteks lobları]]


===Beynin bölümleri===
===Beynin bölümleri===
Anatomik olarak beyin üçe ayrılır: [[ön beyin]], [[orta beyin]], ve [[art beyin]];<ref name="aboutbiology">{{Web kaynağı | url = http://biology.about.com/od/anatomy/a/aa120704a.htm | başlık = Brain Basics | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = About, Inc | çalışma = Human Anatomy and Biology | yazar = Bailey, Regina | biçim = htm | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151212090624/http://biology.about.com:80/od/anatomy/a/aa120704a.htm | arşivtarihi = 12 Aralık 2015}} {{İng}}</ref> ön beyinde üst düzey işlevleri kontrol eden [[serebral korteks]]in çeşitli lobları bulunur, orta ve art beyin ise daha çok bilinçdışı, otonom işlevler ile ilgilidir.
Anatomik olarak beyin üçe ayrılır: [[ön beyin]], [[orta beyin]], ve [[art beyin]];<ref name="aboutbiology">{{Web kaynağı | url = http://biology.about.com/od/anatomy/a/aa120704a.htm | başlık = Brain Basics | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = About, Inc | çalışma = Human Anatomy and Biology | yazar = Bailey, Regina | biçim = htm | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151212090624/http://biology.about.com:80/od/anatomy/a/aa120704a.htm | arşivtarihi = 12 Aralık 2015}} {{İng}}</ref> ön beyinde üst düzey işlevleri kontrol eden [[serebral korteks]]in çeşitli lobları bulunur, orta ve art beyin ise daha çok bilinçdışı, otonom işlevler ile ilgilidir.


===İnsan beyninin oluşumu===
=== Kan dolaşımı ===
[[Dosya:Circle of Willis en.svg|küçükresim|318x318pik|Willis poligonu]]
⚫
[[Beyin oluşumu]] sırasında insan beyninin kütlesi vücut kütlesine göre diğer türlere nazaran artış göstermiştir. Bu süreç özellikle beynin [[Dil (lisan)|dil]] ve [[bilinç]] ile ilgili olan bölümü olan [[neokorteks]]te çok belirgindir. Neokorteks insan beyninin kütlesinin yaklaşık %76’sını oluşturur.<ref name="chudler">{{Web kaynağı | url = http://faculty.washington.edu/chudler/qa2.html | başlık = Questions and Answers | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = Eric H. Chudler | çalışma = Neuroscience for Kids | yazar = Chudler, Eric H. | biçim = html | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160405123432/https://faculty.washington.edu/chudler/qa2.html | arşivtarihi = 5 Nisan 2016}} {{İng}}</ref> Diğer hayvanlara göre çok daha büyük neokorteksi olan insan, daha ilkel türler ile benzer [[nöroanatomi]]si olmasına rağmen benzersiz zihinsel kapasiteye sahiptir. Uyaranlara karşı insanı uyaran, çevredeki olayların farkına varmasını sağlayan ve [[homeostaz]]ı sürdüren temel sistemler basit [[omurgalılar]] ile benzerdir. İnsan [[bilinç|bilinci]] modern neokorteksin genişlemiş kapasitesi kadar [[beyin sapı]]nın gelişmiş yapıları üzerine de kurulmuştur.
{{Ana madde|Serebral dolaşım}}
Beynin arka kısmına kan akışı vertebral arterler, ön kısmına ise karotis interna arterleri tarafından sağlanır.{{sfn|Gray's Anatomy|2008|p=247}} Bu iki

atardamar [[Willis poligonu]] olarak isimlendirilen ve beyin ve çevresindeki dokulara [[kan]] sağlayan bir [[anastomoz]] oluştururlar. Poligonda yer alan ana damarlar şu şekilde listelenebilir:

* Anterior serebral arter (sol ve sağ)
* Anterior komünikan arter
* İnternal karotid arter (sol ve sağ)
* Posterior serebral arter (sol ve sağ)
* Posterior komünikan arter (sol ve sağ)

Beyni besleyen medial serebral arterler genellikle poligonun bir parçası olarak kabul edilmezler. Poligonun veya poligonu besleyen arterlerin bir kısmı tıkanır veya daralırsa, diğer [[Kan damarı|kan damarlarından]] sağlanan kan akışı, serebral perfüzyonu yeterli düzeyde sağlayarak [[iskemi]] semptomlarını önleyebilir.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Spect measurements of regional cerebral perfusion and carbondioxide reactivity: Correlation with cerebral collaterals in internal carotid artery occlusive disease|tarih=24 Ekim 2006|sayı=10|sayfalar=1285–1291|journal=Journal of Neurology|cilt=253|soyadı1=Boorder|ad4=Catharina J.M.|soyadı2=Grond|ad2=Jeroen|soyadı3=Dongen|ad3=Alice J.|soyadı4=Klijn|ad1=Michiel J.|soyadı5=Jaap Kappelle|ad5=L.|soyadı6=Rijk|soyadı7=Hendrikse|ad6=Peter P.|ad7=Jeroen|doi=10.1007/s00415-006-0192-1|pmid=17063318}}</ref>


== Metabolizma ==
== Metabolizma ==
42. satır: 51. satır:
Beyin herhangi başka bir organdan daha fazla olarak insan vücudu tarafından kullanılan enerjinin yüzde yirmisini tüketir.<ref name="power-sciam">{{Web kaynağı | soyadı = Swaminathan | ad = Nikhil | başlık = Why Does the Brain Need So Much Power? | url = http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-does-the-brain-need-s | eser = [[Scientific American]] | yayıncı = Scientific American, a Division of Nature America, Inc. | erişimtarihi = 19 Kasım 2010 | tarih = 29 Nisan 2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131115003834/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-does-the-brain-need-s | arşivtarihi = 15 Kasım 2013}}</ref> İnsan beyni temel yakıt olarak [[glukoz]] kullanır. [[Kan-beyin bariyeri]]nden dolayı [[serbest yağ asitleri]] yakıt olarak kullanılamaz ancak uzun süreli açlık durumda [[keton cisimleri]] kullanılabilir.<ref>[http://www.medbio.info/Horn/IntMet/integration_of_metabolism%20v4.htm MedBio.info > Integration of Metabolism] Professor em. Robert S. Horn, Oslo, Norway. Retrieved on May 1, 2010.[http://www.medbio.info/Horn/PDF%20files/integration_of_metabolism%20v4.pdf]</ref> Beyin ayrıca egzersiz sırasında [[laktat]] kullanabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.fasebj.org/cgi/content/abstract/22/10/3443 |başlık=Lactate fuels the human brain during exercise |soyadı1=Quistorff |ad1=Bjørn |soyadı2=Secher |ad2=Niels |soyadı3=Van Lieshout |ad3=Johanne |tarih=24 Temmuz 2008 |eser=[[The FASEB Journal]]|doi=10.1096/fj.08-106104 |erişimtarihi=9 Mayıs 2011}}</ref>
Beyin herhangi başka bir organdan daha fazla olarak insan vücudu tarafından kullanılan enerjinin yüzde yirmisini tüketir.<ref name="power-sciam">{{Web kaynağı | soyadı = Swaminathan | ad = Nikhil | başlık = Why Does the Brain Need So Much Power? | url = http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-does-the-brain-need-s | eser = [[Scientific American]] | yayıncı = Scientific American, a Division of Nature America, Inc. | erişimtarihi = 19 Kasım 2010 | tarih = 29 Nisan 2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131115003834/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-does-the-brain-need-s | arşivtarihi = 15 Kasım 2013}}</ref> İnsan beyni temel yakıt olarak [[glukoz]] kullanır. [[Kan-beyin bariyeri]]nden dolayı [[serbest yağ asitleri]] yakıt olarak kullanılamaz ancak uzun süreli açlık durumda [[keton cisimleri]] kullanılabilir.<ref>[http://www.medbio.info/Horn/IntMet/integration_of_metabolism%20v4.htm MedBio.info > Integration of Metabolism] Professor em. Robert S. Horn, Oslo, Norway. Retrieved on May 1, 2010.[http://www.medbio.info/Horn/PDF%20files/integration_of_metabolism%20v4.pdf]</ref> Beyin ayrıca egzersiz sırasında [[laktat]] kullanabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.fasebj.org/cgi/content/abstract/22/10/3443 |başlık=Lactate fuels the human brain during exercise |soyadı1=Quistorff |ad1=Bjørn |soyadı2=Secher |ad2=Niels |soyadı3=Van Lieshout |ad3=Johanne |tarih=24 Temmuz 2008 |eser=[[The FASEB Journal]]|doi=10.1096/fj.08-106104 |erişimtarihi=9 Mayıs 2011}}</ref>


== İşlevler ==
== İşlev ==
⚫
[[Beyin oluşumu]] sırasında insan beyninin kütlesi vücut kütlesine göre diğer türlere nazaran artış göstermiştir. Bu süreç özellikle beynin [[Dil (lisan)|dil]] ve [[bilinç]] ile ilgili olan bölümü olan [[neokorteks]]te çok belirgindir. Neokorteks insan beyninin kütlesinin yaklaşık %76’sını oluşturur.<ref name="chudler">{{Web kaynağı | url = http://faculty.washington.edu/chudler/qa2.html | başlık = Questions and Answers | erişimtarihi =22 Aralık 2006| yayımcı = Eric H. Chudler | çalışma = Neuroscience for Kids | yazar = Chudler, Eric H. | biçim = html | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160405123432/https://faculty.washington.edu/chudler/qa2.html | arşivtarihi = 5 Nisan 2016}} {{İng}}</ref> Diğer hayvanlara göre çok daha büyük neokorteksi olan insan, daha ilkel türler ile benzer [[nöroanatomi]]si olmasına rağmen benzersiz zihinsel kapasiteye sahiptir. Uyaranlara karşı insanı uyaran, çevredeki olayların farkına varmasını sağlayan ve [[homeostaz]]ı sürdüren temel sistemler basit [[omurgalılar]] ile benzerdir. İnsan [[bilinç|bilinci]] modern neokorteksin genişlemiş kapasitesi kadar [[beyin sapı]]nın gelişmiş yapıları üzerine de kurulmuştur.

Beynin işlevleri şunlardır:
Beynin işlevleri şunlardır:

* Duyu organlarından gelen uyarılar değerlendirilir.
* Duyu organlarından gelen uyarılar değerlendirilir.
* Problem ve olaylar düşünülür, çözülür.
* Problem ve olaylar düşünülür, çözülür.

Sayfanın 22.30, 31 Ocak 2020 tarihindeki hâli

insan beyni
Latince isimencephalon
PrekürsorNöral tüp
SistemHomo sapiens
Arterinternal karotid arter, Vertebral arter, Willis poligonu, anterior serebral arter, Posterior serebral arter
Toplardamarinternal juguler ven, internal serebral ven
Tanımlayıcılar
Microsoft Academic2777670902
TA5415
FMA50801

İnsan beyni, kraniyal sinirler ve omurilik sayesinde merkezî sinir sistemini kontrol eder, çevresel sinir sistemini yönetir ve hemen hemen insanın tüm işlevlerini düzenler.[1] Kalp atışı, soluk alma ve sindirim gibi istemsiz eylemler, otonom sinir sistemi yoluyla farkına varmadan beyin tarafından yönetilir.[1][2] Düşünce, mantık ve soyutlama gibi daha karmaşık zihinsel eylemler ise bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir.[2]

Yapı

İnsan beyni ortalama 1,5 kg ağırlığındadır.[3] Kişiden kişiye, 1130 ile 1260 cm3 olarak değişen hacme sahiptir. İnsan beyninde yaklaşık 86 milyar nöron vardır.[4]

Beyin canlı iken yani kan dolaşımına sahipken oldukça yumuşak bir yapıdadır. Gri maddeden oluşur.

Loblar

Ana madde: Beyin lobları

İnsan beyninde beş ana lob [5] bulunur. Bunlar:

Lob işlevleri
Ön (frontal) lob: Bilinçli düşünmek
Yan (parietal) lob: Duyguları işlemek
Arka baş (oksipital lob: Görmek
Şakak temporal lobu: sesle kokuyu algısı
Beyincik serebellum lobu: Duyu-hareket ilişkilendirmesi

  1. Frontal lob--bilinçli düşünme; zarar görmesi durumunda ruh hali, hissiyat değişikliği olabilir.
  2. Parietal lob--çeşitli duyu organlarından gelen bilgileri birleştirmede önemli rol oynar. Ayrıca nesnelerin kullanılması ve bazı mekansal görüş işlemelerinde (visuospatial processing) parietal lobun kimi bölümleri rol alır.
  3. Oksipital lob--görme duyusuyla ilgili bilgilerin işlendiği lobdur. Hafif zarar görmesi halüsinasyonlara sebep olur.
  4. Temporal lob--ses ve kokunun algılanması, aynı zamanda da yüzler, mekanlar gibi karmaşık uyaranların işlenmesi bu lob tarafından sağlanır.
  5. Serebellum--duyu organlarından gelen bilgilerle hareketi ilişkilendirir. Bu lob özellikle dengenin sağlanmasında önemli rol oynar.

Yukarıda listelenen her bir lob, beynin her iki yarımküresinde de bulunur. Serebellum dışında bu lobların hepsi telensefalonun parçasıdır.

Beynin bölümleri

Anatomik olarak beyin üçe ayrılır: ön beyin, orta beyin, ve art beyin;[6] ön beyinde üst düzey işlevleri kontrol eden serebral korteksin çeşitli lobları bulunur, orta ve art beyin ise daha çok bilinçdışı, otonom işlevler ile ilgilidir.

Kan dolaşımı

Willis poligonu
Ana madde: Serebral dolaşım

Beynin arka kısmına kan akışı vertebral arterler, ön kısmına ise karotis interna arterleri tarafından sağlanır.[7] Bu iki

atardamar Willis poligonu olarak isimlendirilen ve beyin ve çevresindeki dokulara kan sağlayan bir anastomoz oluştururlar. Poligonda yer alan ana damarlar şu şekilde listelenebilir:

  • Anterior serebral arter (sol ve sağ)
  • Anterior komünikan arter
  • İnternal karotid arter (sol ve sağ)
  • Posterior serebral arter (sol ve sağ)
  • Posterior komünikan arter (sol ve sağ)

Beyni besleyen medial serebral arterler genellikle poligonun bir parçası olarak kabul edilmezler. Poligonun veya poligonu besleyen arterlerin bir kısmı tıkanır veya daralırsa, diğer kan damarlarından sağlanan kan akışı, serebral perfüzyonu yeterli düzeyde sağlayarak iskemi semptomlarını önleyebilir.[8]

Metabolizma

İnsan beyninin enerji tüketimini gösteren PET görüntüsü

Beyin herhangi başka bir organdan daha fazla olarak insan vücudu tarafından kullanılan enerjinin yüzde yirmisini tüketir.[9] İnsan beyni temel yakıt olarak glukoz kullanır. Kan-beyin bariyerinden dolayı serbest yağ asitleri yakıt olarak kullanılamaz ancak uzun süreli açlık durumda keton cisimleri kullanılabilir.[10] Beyin ayrıca egzersiz sırasında laktat kullanabilir.[11]

İşlev

Beyin oluşumu sırasında insan beyninin kütlesi vücut kütlesine göre diğer türlere nazaran artış göstermiştir. Bu süreç özellikle beynin dil ve bilinç ile ilgili olan bölümü olan neokortekste çok belirgindir. Neokorteks insan beyninin kütlesinin yaklaşık %76’sını oluşturur.[12] Diğer hayvanlara göre çok daha büyük neokorteksi olan insan, daha ilkel türler ile benzer nöroanatomisi olmasına rağmen benzersiz zihinsel kapasiteye sahiptir. Uyaranlara karşı insanı uyaran, çevredeki olayların farkına varmasını sağlayan ve homeostazı sürdüren temel sistemler basit omurgalılar ile benzerdir. İnsan bilinci modern neokorteksin genişlemiş kapasitesi kadar beyin sapının gelişmiş yapıları üzerine de kurulmuştur.

Beynin işlevleri şunlardır:

  • Duyu organlarından gelen uyarılar değerlendirilir.
  • Problem ve olaylar düşünülür, çözülür.
  • Öğrenme faaliyeti ve hafıza olgusu sağlanır.
  • Acıkma, susama, uyku, uyanıklık faaliyetleri düzenlenir.
  • Kan basıncı ve vücut sıcaklığı düzenlenir.
  • Hormonların salgılanma zamanı belirlenir.

Notlar

  1. ^ a b Toga, Arthur W.; B.S., MS, Ph.D. (2006). "Brain". MSN Encarta. Microsoft Encarta Online Encyclopedia. 28 Ekim 2009 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2006.  (İngilizce)
  2. ^ a b Philips, Helen (2006). "Instant Expert – The Human Brain". New Scientist. Reed Business Information Ltd. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2006.  (İngilizce)
  3. ^ Parent, A; Carpenter MB (1995). "Ch. 1". Carpenter's Human Neuroanatomy. Williams & Wilkins. ISBN 978-0-683-06752-1. 
  4. ^ Azevedo, F.A.C., Carvalho, L.R.B., Grinberg, L.T., Farfel, J.M., Ferretti, R.E.L., Leite, R.E.P., Filho, W.J., Lent, R., Herculano-Houzel, S. (2009). "Equal numbers of neuronal and nonneuronal cells make the human brain an isometrically scaled-up primate brain". Journal of Comparative Neurology. 513 (5). ss. 532-541. doi:10.1002/cne.21974. PMID 19226510. 
  5. ^ Beyin lobları, Vikipedi, http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin_loblar%C4%B1
  6. ^ Bailey, Regina. "Brain Basics". Human Anatomy and Biology. About, Inc. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (htm) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2006.  (İngilizce)
  7. ^ Gray's Anatomy 2008, s. 247.
  8. ^ Boorder, Michiel J.; Grond, Jeroen; Dongen, Alice J.; Klijn, Catharina J.M.; Jaap Kappelle, L.; Rijk, Peter P.; Hendrikse, Jeroen (24 Ekim 2006). "Spect measurements of regional cerebral perfusion and carbondioxide reactivity: Correlation with cerebral collaterals in internal carotid artery occlusive disease". Journal of Neurology. 253 (10). ss. 1285–1291. doi:10.1007/s00415-006-0192-1. PMID 17063318. 
  9. ^ Swaminathan, Nikhil (29 Nisan 2008). "Why Does the Brain Need So Much Power?". Scientific American. Scientific American, a Division of Nature America, Inc. 15 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2010. 
  10. ^ MedBio.info > Integration of Metabolism Professor em. Robert S. Horn, Oslo, Norway. Retrieved on May 1, 2010.[1]
  11. ^ Quistorff, Bjørn; Secher, Niels; Van Lieshout, Johanne (24 Temmuz 2008). "Lactate fuels the human brain during exercise". The FASEB Journal. doi:10.1096/fj.08-106104. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2011. 
  12. ^ Chudler, Eric H. "Questions and Answers". Neuroscience for Kids. Eric H. Chudler. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2006.  (İngilizce)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İnsan_beyni&oldid=21431028" sayfasından alınmıştır