Aeolis Mons: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
+ |
+ |
||
26. satır: | 26. satır: | ||
'''Mount Sharp''', ya da resmi adıyla '''Aeolis Mons''' ({{IPA-all|ˈiːəlɨs ˈmɒnz}}), [[Mars]]'ta bulunan bir dağdır. |
'''Mount Sharp''', ya da resmi adıyla '''Aeolis Mons''' ({{IPA-all|ˈiːəlɨs ˈmɒnz}}), [[Mars]]'ta bulunan bir dağdır. |
||
==Oluşumu== |
|||
Dağ, aşınmış devasa tortul kayaçların Gale'nin merkezindeki tepesinde birikmesiyle oluşmuştur. Kuzey krater zemininin {{convert|5.5|km|ft|abbr=on}} üzerinde ve güney krater zemininin {{convert|4.5|km|ft|abbr=on}} üzerindedir. Kuzey ve güneydeki çökeltiler 2 milyar yıl aralıklarla çökmüş olabilir,<ref name="themis"> |
|||
{{cite web |
|||
| url = http://themis.asu.edu/features/galecrater |
|||
| title = Gale Crater's History Book |
|||
| work = [http://themis.mars.asu.edu/ Mars Odyssey THEMIS web site] |
|||
| publisher=[[Arizona State University]] |
|||
| accessdate = December 7, 2012}}</ref> ve o zaman kraterin tamamını doldurmuş olabilirler. Alt tortu tabakalarının bazıları başlangıçta bir göl yatağı üzerine çökelmiş olabilir,<ref name="themis"/> aynı zamanda üst höyükteki çapraz tabakalarda yapılan gözlemler aleolik süreçlerin olmuş olabileceğini de göstermektedir.<ref name="Anderson2010"> |
|||
{{cite journal |
|||
|last=Anderson |first=R. B. |
|||
|last2=Bell III |first2=J. F. |
|||
|year=2010 |
|||
|title=Geologic mapping and characterization of Gale Crater and implications for its potential as a Mars Science Laboratory landing site |
|||
|url=http://www.marsjournal.org/contents/2010/0004/ |
|||
|journal=International Journal of Mars Science and Exploration |
|||
|volume=5 |issue= |pages=76–128 |
|||
|bibcode=2010IJMSE...5...76A |
|||
|doi=10.1555/mars.2010.0004 |
|||
}}</ref> However, this issue is debated,<ref name="Cabrol_1999"> |
|||
{{cite journal |
|||
|last=Cabrol |first=N. A. |
|||
|year=1999 |
|||
|title=Hydrogeologic evolution of Gale Crater and its relevance in the exobiological exploration of Mars |
|||
|url=http://www.lpl.arizona.edu/conferences/lplc/2008/abstracts/60_sdarticle%282%29.pdf |
|||
|journal=[[Icarus (journal)|Icarus]] |
|||
|volume=139 |issue=2 |pages=235–245 |
|||
|bibcode=1999Icar..139..235C |
|||
|doi=10.1006/icar.1999.6099 |
|||
|display-authors=etal}}</ref><ref name="Irwin_2005"> |
|||
{{cite journal |
|||
|last1=Irwin |first1=R. P. |
|||
|last2=Howard |first2=A. D. |
|||
|last3=Craddock |first3=R. A. |
|||
|last4=Moore |first4=J. M. |
|||
|year=2005 |
|||
|title=An intense terminal epoch of widespread fluvial activity on early Mars: 2. Increased runoff and paleolake development |
|||
|url=http://www.agu.org/pubs/crossref/2005/2005JE002460.shtml |
|||
|journal=[[Journal of Geophysical Research]] |
|||
|volume=110 |issue=|pages=E12S15 |
|||
|bibcode=2005JGRE..11012S15I |
|||
|doi=10.1029/2005JE002460 |
|||
}}</ref> ve alt tabakaların kökeni belirsizliğini korumaktadır.<ref name="Anderson2010" /> Eğer höyüğün katmanlarının 3 derece radyal yamacında gösterdiği gibi katabatik rüzgarlar tortulların birikip yerleşmesinde baskın rol oynamışsa, erezyon büyük ölçüde höyüğün büyümesine bir üst sınır koyacaktı.<ref name = "Wall_2013">{{cite web |
|||
| last = Wall | first = M. |
|||
| title = Bizarre Mars Mountain Possibly Built by Wind, Not Water |
|||
| publisher = [[Space.com]] | date = May 6, 2013 |
|||
| url = http://www.space.com/20986-mars-mountain-water-formation.html |
|||
| accessdate = May 13, 2013 }}</ref><ref name="KiteLewis2013">{{cite journal|last1=Kite|first1=E. S.|last2=Lewis|first2=K. W.|last3=Lamb|first3=M. P.|last4=Newman|first4=C. E.|last5=Richardson|first5=M. I.|title=Growth and form of the mound in Gale Crater, Mars: Slope wind enhanced erosion and transport|journal=Geology|volume= 41|issue=5|year= 2013|pages=543–546|issn= 0091-7613|doi= 10.1130/G33909.1}}</ref> |
|||
8 Aralık 2014'de, NASA'da çalışan bilim adamları ([http://www.ustream.tv/recorded/56255521 archive 62:03)] ''Curiosity'''nin son gözlemlerinden yola çıkarak panelde Aeolis Mons'u ve suyun Mars'ın yüzeyine şekil vermede nasıl bir etkisi olduğunu tartıştı, aynı zamanda marsta nasıl uzun ömürlü göllerin oluşabildiği de tartışıldı.<ref name="NASA-20141208">{{cite web |last=Brown |first=Dwayne |last2=Webster |first2=Guy |title=Release 14-326 – NASA’s Curiosity Rover Finds Clues to How Water Helped Shape Martian Landscape |url=http://www.nasa.gov/press/2014/december/nasa-s-curiosity-rover-finds-clues-to-how-water-helped-shape-martian-landscape/ |date=December 8, 2014 |work=[[NASA]] |accessdate=December 8, 2014 }}</ref><ref name="NYT-20141208">{{cite news |last=Kaufmann |first=Marc |title=(Stronger) Signs of Life on Mars |url=https://www.nytimes.com/2014/12/09/science/-stronger-signs-of-life-on-mars.html |date=December 8, 2014 |work=[[New York Times]] |accessdate=December 8, 2014 }}</ref><ref name="NYT-20141208-KC">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Curiosity Rover’s Quest for Clues on Mars |url=https://www.nytimes.com/2014/12/09/science/curiosity-rovers-quest-for-clues-on-mars.html |date=December 8, 2014 |work=[[New York Times]] |accessdate=December 9, 2014 }}</ref> |
|||
8 Ekim 2015'te, NASA, Göller ve akarsuların Gale kraterinde 3.3 - 3.8 milyar yıl önce Sharp Dağı'nın alt tabakalarını oluşturmak için çökeltiler gönderdiğini doğruladı.<ref name="NASA-20151008">{{cite web |last=Clavin |first=Whitney |title=NASA's Curiosity Rover Team Confirms Ancient Lakes on Mars |url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=4734 |date=October 8, 2015 |work=[[NASA]] |accessdate=October 9, 2015 }}</ref><ref name="SCI-20151009">{{cite journal |author=Grotzinger, J.P. |title=Deposition, exhumation, and paleoclimate of an ancient lake deposit, Gale crater, Mars |url=http://www.sciencemag.org/content/350/6257/aac7575 |date=October 9, 2015 |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=350 |number=6257 |doi=10.1126/science.aac7575 |accessdate=October 9, 2015 |display-authors=etal |pages=aac7575 |pmid=26450214}}</ref> |
|||
==Boyutu== |
==Boyutu== |
Sayfanın 18.08, 28 Mayıs 2017 tarihindeki hâli
Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 6 yıl önce Kolhisli (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi ( ). |
Zirve | Aeolis Mons – 55 km (180.000 ft) yüksekliğinde [1] |
---|---|
Adlandırma | Robert P. Sharp (1911–2004) |
Mount Sharp, ya da resmi adıyla Aeolis Mons (Şablon:IPA-all), Mars'ta bulunan bir dağdır.
Oluşumu
Dağ, aşınmış devasa tortul kayaçların Gale'nin merkezindeki tepesinde birikmesiyle oluşmuştur. Kuzey krater zemininin 55 km (180.000 ft) üzerinde ve güney krater zemininin 45 km (148.000 ft) üzerindedir. Kuzey ve güneydeki çökeltiler 2 milyar yıl aralıklarla çökmüş olabilir,[2] ve o zaman kraterin tamamını doldurmuş olabilirler. Alt tortu tabakalarının bazıları başlangıçta bir göl yatağı üzerine çökelmiş olabilir,[2] aynı zamanda üst höyükteki çapraz tabakalarda yapılan gözlemler aleolik süreçlerin olmuş olabileceğini de göstermektedir.[3] However, this issue is debated,[4][5] ve alt tabakaların kökeni belirsizliğini korumaktadır.[3] Eğer höyüğün katmanlarının 3 derece radyal yamacında gösterdiği gibi katabatik rüzgarlar tortulların birikip yerleşmesinde baskın rol oynamışsa, erezyon büyük ölçüde höyüğün büyümesine bir üst sınır koyacaktı.[6][7]
8 Aralık 2014'de, NASA'da çalışan bilim adamları (archive 62:03) Curiosity'nin son gözlemlerinden yola çıkarak panelde Aeolis Mons'u ve suyun Mars'ın yüzeyine şekil vermede nasıl bir etkisi olduğunu tartıştı, aynı zamanda marsta nasıl uzun ömürlü göllerin oluşabildiği de tartışıldı.[8][9][10]
8 Ekim 2015'te, NASA, Göller ve akarsuların Gale kraterinde 3.3 - 3.8 milyar yıl önce Sharp Dağı'nın alt tabakalarını oluşturmak için çökeltiler gönderdiğini doğruladı.[11][12]
Boyutu
Dağın adı | Kilometre cinsinden yüksekliği |
---|---|
Aeolis | 5.5 |
Huygens | 5.5 |
Denali | 5.5 (btp) |
Blanc | 4.8 (asl) |
Uhuru | 4.6 (btp) |
Fuji | 3.8 (asl) |
Zugspitze | 3 |
Aeolis Mons 55 km (180.000 ft) yüksekliğindedir, Mons Huygens ile aynı yüksekliktedir, ve Apollo 15 tarafından ziyaret edilen Mons Hadley'e göre daha yüksektir. Vesta'daki Rheasilvia kraterinin ortasında bulunan ve 22 km (14 mi; 72.000 ft) yüksekliğinde olan Olympus Mons ile neredeyse aynı yüksekliğe sahiptir, yüksekliği 219 km (136 mi; 719.000 ft)dir.
Kıyaslamak gerekirse, Everest Dağı deniz seviyesinin üstünde 88 km (289.000 ft) yüksekliğindedir, ama zemininden zirvesine olan yüksekliği 46 km (151.000 ft)dir.[14] Afrika'daki Kilimanjaro Dağı'nda bulunan Uhuru Tepesi deniz seviyesinin yaklaşık 59 km (194.000 ft) üstündedir;[15] aynı zamanda zemininden zirvesine olan yüksekliği 4.6 kmdir.[16] Amerika'nın en yüksek dağı olan Denali, ya da bilinen adıyla McKinley Dağı'nin zeminden zirveye olan yüksekliği 55 km (180.000 ft)dir.[17] Fransa İtalya sınırında bulunan Mont Blanc/Monte Bianco deniz seviyesinin 48 km (157.000 ft) üstündedir,[18][19] Tokyo, Japonya'daki Fuji Dağı 38 km (125.000 ft) yüksekliğindedir.
Adı
1970'lerden keşfedilmesine rağmen 40 yıl boyunca isimsiz kaldı. Olası bir iniş yeri haline geldiğinde, çeşitli isimler verildi; Örneğin, 2010'da bir NASA ismin "Gale crater mound" olmasını önerdi.[20] Mart 2012'de NASA, Amerikalı bir jeolog olan Robert P. Sharp'in anısına dağı resmi olmayacak şekilde Mount Sharp olarak adlandırdı.[1][21]
Belirli bir iniş yeri haline gelen mekanların adlandırılmasından sorumlu olan Uluslararası Astronomi Birliği, bulunduğu klasik albedo özelliğine bağlı kalarak büyük Mars dağlarını insan adı olmayacak şekilde adlandırmaktadır. Mayıs 2012'de IAU böylece Aeolis Mons dağını adlandırdı, Gale'nin kuzey duvarı ile dağın kuzey etekleri arasındaki krater zemin düzlüğüne Aeolis Palus adını verdi.[1][22][23][24] NASA'nın takdiri ve Sharp onuruna, IAU bilim insanlarının adlarının büyük kraterlere verilmesine bağlı kalarak "Robert Sharp"'ın adını 150 km (93 mi) çaplı bir kratere verdi, krater Gale'nin 260 km (160 mi) batısında yer almaktadır.
NASA ve ESA,[25] basın konferanslarında ve basın bültenlerinde dağı "Mount Sharp" şeklinde isimlendirmeye devam etti.
Aeolis Türkiye'nin güneybatısında yer alan İzmir şehrinin eski isimlerinden biridir.
Curiosity görevi
Aeolis Mons'ta Curiosity |
---|
|
Mayıs 6 2024 itibarıyla Curiosity 6 Ağustos 2012'de iniş yaptığından beri (4291 gündür Mars'ta zamanlama görevini üstleniyor. 11 Eylül 2014'ten beri, Curiosity exploring Aeolis Mons'un yamaçlarında bulunuyor,[26][27] Mars'ın tarihi ve yapısıyla ilgili daha çok bilgi toplaması bekleniyor.[28] Mayıs 2017'nin sonlarından beri, keşif aracı 16.516 km (10.263 mi) yol katetti ve 165 m (541 ft) kadar yüksekliğe tırmandı.[29][30][29][30]
Curiosity at Aeolis Mons |
---|
|
-
"Aeolis Mons üssü" (17 Ağustos 2012).
-
Traverse haritası (11 Eylül 2014).
-
(11 Eylül 2014).
-
(11 Eylül 2014).
-
(11 Eylül 2014).
-
Jeoloji haritası - Aeolis Mons yamaçları (11 Eylül 2014).
-
Jeoloji haritası - Aeolis Mons yamaçları (11 Eylül 2014).
-
"Murray Buttes" knobs - Aeolis Mons yamaçları (13 Kasım 2013).[34]
-
"Murray Buttes" Aeolis Mons yamaçları (11 Eylül 2014).
-
"Murray Formasyonu" şeritleri - Aeolis Mons yamaçları (11 Eylül 2014).
-
"Pahrump Tepesi" (2014'ün sonbaharı).
-
"Pahrump Tepesi" (13 Kasım 2014).
-
"Pahrump Tepelesi" (7 Kasım 2014).
-
(23 Eylül 2014).
-
(24 Eylül 2014).
-
"Pahrump Tepeleri" (9 Kasım 2014).
-
"Pink Uçurumu" (7 Ekim 2014).
-
"Alexander Tepesi" (23 Kasım 2014).
-
Antik Göl, Gale Kraterini dolduruyor (simüle edilmiş görüntü).
-
9 Ekim 2016
Galeri
-
Gale krateri.
-
Gale krateri ve ortasından yükselen Aeolis Mons
-
Gale krateri ve ortasından yükselen Aeolis Mons
-
Curiosity'nin iniş alanı - "Yellowknife" Quad 51.
-
Aracın tekerleklerinin fotoğrafı
-
Traverse haritası
Aşağıda Curiosity tarafından çekilmiş fotoğraflar yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
- ^ a b c ""Mount Sharp" on Mars Compared to Three Big Mountains on Earth". NASA. March 27, 2012. Erişim tarihi: March 31, 2012.
- ^ a b
"Gale Crater's History Book". Mars Odyssey THEMIS web site. Arizona State University. Erişim tarihi: December 7, 2012.
|work=
dış bağlantı (yardım) - ^ a b Anderson, R. B.; Bell III, J. F. (2010). "Geologic mapping and characterization of Gale Crater and implications for its potential as a Mars Science Laboratory landing site". International Journal of Mars Science and Exploration. 5: 76–128. Bibcode:2010IJMSE...5...76A. doi:10.1555/mars.2010.0004.
- ^ Cabrol, N. A.; ve diğerleri. (1999). "Hydrogeologic evolution of Gale Crater and its relevance in the exobiological exploration of Mars" (PDF). Icarus. 139 (2): 235–245. Bibcode:1999Icar..139..235C. doi:10.1006/icar.1999.6099.
- ^ Irwin, R. P.; Howard, A. D.; Craddock, R. A.; Moore, J. M. (2005). "An intense terminal epoch of widespread fluvial activity on early Mars: 2. Increased runoff and paleolake development". Journal of Geophysical Research. 110: E12S15. Bibcode:2005JGRE..11012S15I. doi:10.1029/2005JE002460.
- ^ Wall, M. (May 6, 2013). "Bizarre Mars Mountain Possibly Built by Wind, Not Water". Space.com. Erişim tarihi: May 13, 2013.
- ^ Kite, E. S.; Lewis, K. W.; Lamb, M. P.; Newman, C. E.; Richardson, M. I. (2013). "Growth and form of the mound in Gale Crater, Mars: Slope wind enhanced erosion and transport". Geology. 41 (5): 543–546. doi:10.1130/G33909.1. ISSN 0091-7613.
- ^ Brown, Dwayne; Webster, Guy (December 8, 2014). "Release 14-326 – NASA's Curiosity Rover Finds Clues to How Water Helped Shape Martian Landscape". NASA. Erişim tarihi: December 8, 2014.
- ^ Kaufmann, Marc (December 8, 2014). "(Stronger) Signs of Life on Mars". New York Times. Erişim tarihi: December 8, 2014.
- ^ Chang, Kenneth (December 8, 2014). "Curiosity Rover's Quest for Clues on Mars". New York Times. Erişim tarihi: December 9, 2014.
- ^ Clavin, Whitney (October 8, 2015). "NASA's Curiosity Rover Team Confirms Ancient Lakes on Mars". NASA. Erişim tarihi: October 9, 2015.
- ^ Grotzinger, J.P.; ve diğerleri. (October 9, 2015). "Deposition, exhumation, and paleoclimate of an ancient lake deposit, Gale crater, Mars". Science. 350 (6257): aac7575. doi:10.1126/science.aac7575. PMID 26450214. Erişim tarihi: October 9, 2015.
- ^ Fred W. Price (1988). The Moon observer's handbook. London: Cambridge University Press. ISBN 0-521-33500-0.
- ^ Everest Dağı (1:50,000 scale map), prepared under the direction of Bradford Washburn for the Boston Museum of Science, the Swiss Foundation for Alpine Research, and the National Geographic Society, 1991, ISBN 3-85515-105-9
- ^ "Kilimajaro Guide—Kilimanjaro 2010 Precise Height Measurement Expedition". Erişim tarihi: May 16, 2009.
- ^ S. Green – Kilimanjaro: Highest Mountain in Africa – About.com
- ^ Adam Helman, 2005. The Finest Peaks : Prominence and Other Mountain Measures, p. 9: "the base to peak rise of Mount McKinley is the largest of any mountain that lies entirely above sea level, some 18000 feet"
- ^ Sumitpostorg – Zugspitze
- ^ "Mont Blanc shrinks by 45cm in two years". Sydney Morning Herald. November 6, 2009.
- ^ NASA – Layers in Lower Formation of Gale Crater Mound
- ^ "Mount Sharp or Aeolis Mons?". Sky & Telescope. August 14, 2012. Erişim tarihi: August 18, 2012.
- ^ Space.com staff (March 29, 2012). "NASA's New Mars Rover Will Explore Towering "Mount Sharp"". Space.com. Erişim tarihi: March 30, 2012.
- ^ Blue, J. (May 16, 2012). "Three New Names Approved for Features on Mars". US Geological Survey. Erişim tarihi: May 28, 2012.
- ^ Agle, D. C. (March 28, 2012). "'Mount Sharp' On Mars Links Geology's Past and Future". NASA. Erişim tarihi: March 31, 2012.
- ^ ESA – Mars Express marks the spot for Curiosity landing
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;NASA-20140911
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;NYT-20140911
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Webster, Guy (August 6, 2013). "Mars Curiosity Landing: Relive the Excitement". NASA. Erişim tarihi: August 7, 2013.
- ^ a b Staff (August 27, 2013). "PIA17355: Curiosity's Progress on Route from 'Glenelg' to Mount Sharp". NASA. Erişim tarihi: November 20, 2013.
- ^ a b Staff (December 13, 2016). "PIA21145: Curiosity Rover's Martian Mission, Exaggerated Cross Section". NASA. Erişim tarihi: December 15, 2016.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;NASA-20130605
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;AP-20130605
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;NYT-20130607
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;NASA-20131113
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Mars Science Laboratory: Multimedia-Images
İleri düzey okuma
- Jürgen Blunck – Mars and its Satellites, A Detailed Commentary on the Nomenclature, 2nd edition. 1982.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Aeolis Mons ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikisözlük'te Aeolis Mons ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
- Google Mars scrollable map – centered on Aeolis Mons.
- Aeolis Mons – Curiosity Rover "StreetView" (Sol 2 – 08/08/2012) – NASA/JPL – 360° Panorama
- Aeolis Mons – Curiosity Rover Mission Summary – Video (02:37)
- Aeolis Mons – HiRise (South side of mountain)
- Aeolis Mons – "Mount Sharp" Oblique (19,663px × 1,452px)
- Aeolis Mons – Gale crater – Image/THEMIS VIS 18m/px Mosaic (Zoomable) (small)
- Aeolis Mons – Gale crater – image/HRSCview
- Aeolis Mons – HRSCview (oblique view looking east)
- Aeolis Mons – 7,703px × 2,253px black & white panorama
- Aeolis Mons – Color Panorama by Damien Bouic
- Images – PIA16105 PIA16104
- Video (04:32) – Evidence: Water "Vigorously" Flowed On Mars – September, 2012
- Color view by Seán Doran
- High resolution video of overflight of lower slopes by Seán Doran