Patiswiss
Patiswiss, 2004 yılında kurulmuş Türkiye merkezli bir çikolata ve tatlı üretimi şirketidir. Şirket, 2017 yılında Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu tarafından satın alındı.[1] Patiswiss kadın istihdamına katkısının yanı sıra Yıldız-Tunaoğlu'nun sosyal medya paylaşımları ve işçi haklarını ihlal ettiği iddiaları ile gündeme geldi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Patiswiss, 2004 yılında Ankara'da 200 metrekarelik bir pastane olarak kuruldu, 2017 yılında elektrik-elektronik mühendisi Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu tarafından satın alındı. Yıldız-Tunaoğlu, pastaneciliğin hayali olduğunu ve bu nedenden ötürü mühendislik kariyerini bıraktığını açıklamıştır.[2]
2022'de şirket, dördüncü fabrikasını açtı.[3] Mayıs 2023'te Patiswiss ABD temsilcisi Mustafa Nazif Yıldız şirketin ürünlerinin ABD'deki marketlerde satıldığını ve bu pazara genişlemek istediklerini duyurdu. Ekim 2023'te Yıldız-Tunaoğlu, şirketin halka arz edilmek istendiğini ve arz tarihinin yakın zamanda açıklanacağını duyurdu.[4] Yıldız-Tunaoğlu, Aralık 2023'te Patiswiss’in ABD, Rusya ve İngiltere başta olmak üzere 35 ülkeye ihracat gerçekleştirdiklerini, cirolarının %10'unun bu ihracatlardan geldiğini açıkladı.[5]
Yıldız-Tunaoğlu 22 Nisan 2024'te Instagram hesabından yaptığı bir açıklama ile Patiswiss Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini bıraktığını ilan etti.[6][7] Şirketin yeni CEO'sunun Karel Elektronik'te yönetim kurulu başkanlığı yapmış ve Yıldız-Tunaoğlu'nun eşi olan Ali Sinan Tunaoğlu olduğu açıklandı.[8]
Tepki ve eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]
Şirketin çalışanlarının yaklaşık %70'inin kadın olması ve yönetiminde bir kadının bulunması, kadın istihdamı ve cinsiyet eşitliği açısından şirketin övgü toplamasına yol açtı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı iş birliğinde düzenlenen 2022 Türkiye'nin Girişimci Kadın Gücü Yarışması Ödülleri’nde, Patiswiss Çikolata, "Kadın İstihdamını En Çok Artıran Şirket" seçildi. Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu ise "En Hızlı Büyüyen Kadın Girişimci" ödülünü aldı.[3]
Sendikalaşan işçilere baskı ve işten çıkarmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Patiswiss'te çalışan bazı işçiler çalışmalarının karşılığını alma amacıyla sendikalaşmak için Öz Gıda-İş Sendikası ile iletişime geçti. Öz Gıda İş'in çalışmaları sonrası sendikalaşmaya başlayan işçilere Patiswiss sendikalaşmamalarını telkin etti.[9][10]
2019 yılında Patiswiss'in Ankara'daki OSTİM'de bulunan fabrikasında çalışmaya başlayan bir işçi, Şubat 2024'de Öz Gıda İş Sendikası’na üye olduktan sonra işten çıkarıldı.[11][12] İşten çıkarılan işçi Patiswiss’in kıdem tazminatı ödememek için kendisini istifaya zorladığını iddia etti. Fabrikada işçilerin Patiswiss'in Genel Müdürü Mustafa Nazif Yıldız, Baş Gıda Mühendisi Beran Ecem Akça, İnsan Kaynakları Müdürü Eşref Şişkin tarafından bir odaya alınarak sendikaya üye olup olmadıklarının sorulduğu, "Size zor zamanda iş verdik şimdi sendikalı olup bize ihanet etmeyin" denilerek baskı yapıldığı, on beşe yakın işçinin de E-devlet şifreleri alınarak sendikadan istifa ettirildiği öne sürüldü.[9][11][13] Öz Gıda İş ve işten çıkarılan işçiler bu duruma karşı fabrika önünde eylem düzenlemeye başladı.[12] İşten atılan işçiler fabrikaya mal girişinin yapıldığı yerden alındıklarını ve bunun güvenli olmadığını belirtti. Çalıştıkları süre boyunca işçilerin yıllarca aynı giysilerle çalıştığını, fabrikada sadece fabrikaya yapılacak denetimler öncesinde temizlik yapıldığını iddia etti.[9][12] Öz Gıda İş Genel Başkan Yardımcısı Tevfik Ali Hançeroğlu başlatılan eylem hakkında “Üyemiz işçi işe geri alanına kadar buradan bir tarafa gidiş yok, eylemlere devam edeceğiz.” dedi.[10]
Sendikalaşma faaliyetleri, işten çıkarmalar ve düzenlenen eylem ile ilgili Öz Gıda İş'in Ankara Şubesi Başkanı Duran Çiçek şunları söyledi:
Burada uzun zamandır yürüttüğümüz bir çalışmamız var. Arkadaşlarımızı sendikaya üye yapıyor, Anayasal haklarını anlatıyoruz. Çok hızlı büyüyen bir şirket, yeni yatırımlar yapıyor fabrikalar açıyorlar. Buna bir itirazımız yok ancak işçi arkadaşlarımızın da bazı talepleri var. Bu şirketi biz büyüttük ama emeğimizin karşılığını alamıyoruz diyorlar. Sendikayla bu yüzden iletişime geçtiler. Bizde onların isteği doğrultusunda bir çalışma başlattık. İşverenin tutumu kabul edilebilir değil. Avukat olan bir Genel Müdür var ancak sendikal çalışmayı engellemenin suç olduğunu bilmiyor... ...[Patiswiss] yılını doldurmayan işçileri işten çıkararak işçilerin kıdem hakkı gasp ediliyor. Anayasamızın 51. Maddesini” hiçe sayarak suç teşkil etmesine aldırmaksızın çağdışı bir uygulamayla ikna odaları kurarak, “size zor zamanda iş verdik şimdi sendikalı olup bize ihanet etmeyin” diyerek her türlü manevi ve psikolojik baskı uygulanıyor. [9][10]
Başka sendikalar da eylemlere katılarak destek verdi.[14] Yıldız-Tunaoğlu eylemlere dair paylaşılan bazı fotoğrafsız tweetlere yine Twitter'dan cevap verdi.[15]
Çok komiksiniz valla ne diyeyim; boş vaktiniz çoktur sizin siz eğlenin. Şu resimde bir tane Patiswiss çalışanı yok:) hadi video çekin ben çalışanım desin :) gerçi pardon bu kadar yalana dolana onu da söylersiniz siz:):):) iyi eğlenceler bizim 1000+ çalışanımızla çok işimiz var:)
— Elif Aslı Yıldız, Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu Twitter Hesabı, https://twitter.com/elifasliyildiz/status/1756762612568654063
Eylemler en az 21 gün sürdü.[12]
Küflü çikolata paylaşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Nisan 2024'te şirket CEO'su Elif Aslı Yıldız-Tunaoğlu, LinkedIn üzerinde küflü çikolata paylaşımı yapan bir tüketiciyi dava açmakla tehdit etti ve bu sırada "Karşında senin dev Migros ve biz varız." ifadesini kullandı. Yıldız-Tunaoğlu durumun tüketicinin evindeki nem oranından kaynaklandığını öne sürdü ve bunun bir karalama kampanyası olduğunu iddia etti. Olayın ardından yaptığı yorumu silen Yıldız-Tunaoğlu, Instagram hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda LinkedIn'de yaptığı yorumda yer alan "yazım ve imla hataları" için özür diledi. Yıldız-Tunaoğlu'nun davranışları sosyal medya ile medya kuruluşları tarafından eleştirilmesine sebebiyet verdi.[16][17]
CarrefourSA ve Migros Patiswiss ürünlerini internet sitelerinden ve mobil uygulamalarından kaldırdı. Migros mağazalarındaki Patiswiss ürünlerini de raflardan kaldırdı.[18][19]
Yıldız-Tunaoğlu 22 Nisan'da Instagram hesabından yaptığı bir açıklama ile başta LinkedIn paylaşımını yapan tüketiciden olmak üzere tüm tüketicilerden ve kamuoyundan özür diledi; Patiswiss Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini bıraktığını ilan etti.[6][7]
Olayın ardından Yıldız-Tunaoğlu'nun LinkedIn profilinde bulunan yüksek lisans eğitimi hakkındaki bilgilerin doğru olmadığı öne sürüldü, bu iddialar ise bahsi geçen bölümde eğitim görevlisi olan Erdi Daşdemir tarafından doğrulandı. Bunun üzerine Tunaoğlu LinkedIn profilini kapattı.[20]
İsim hakları[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıldız-Tunaoğlu'nun Patiswiss şirketinin adının 1900'lerin başında kurulmuş İsviçreli bir şirket olan Patiswiss AGʼden "çalıntı" olduğu iddia edildi. Bunun üzerine İsviçreli Patiswiss AG şirketi, Yıldız-Tunaoğlu'nun şirketi ile bir ilgilerinin bulunmadığı, geçmişte ad hakları üzerinden dava açmış olduklarını ve tek fabrikalarının Gunzgen, İsviçre'de bulunduğu açıkladı.[21]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Patiswiss, kalite ve farklılık mottosuyla büyümeye devam ediyor". gastronomiturkey.com. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ Gazetesi, Dünya (12 Nisan 2023). "Ankara'da 200 m2 'lik pastaneyle işe başladı 5. fabrikasını kurdu". 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ a b Gazetesi, Dünya (25 Aralık 2022). "Patiswiss, talebe yetişmek için 4. fabrikasını açtı". 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "Çikolata üreticisinden halka arz kararı - Diken". 9 Ekim 2023. 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ Gazetesi, Dünya (15 Mayıs 2023). "Patiswiss ABD'ye açılıyor". 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ a b "Instagram". www.instagram.com. 22 Nisan 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ a b "'Küflü çikolata' tartışması... Patiswiss'in CEO'su Elif Aslı Yıldız Tunaoğlu'nun tüketiciye cevabı büyük tepki çekti". www.hurriyet.com.tr. 22 Nisan 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ "'Küflü çikolata' tartışmaları sonra istifa etmişti! Patiswiss'in yeni CEO'su belli oldu". www.cumhuriyet.com.tr. 24 Nisan 2024. 24 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ a b c d "Patiswiss'te işçiye sendika engellemesi: Bir kişi işten çıkarıldı". soL Haber. 6 Şubat 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ a b c Öz Gıda İş Sendikası Basın Bürosu (7 Şubat 2024). "Patiswiss çalışanı sendikamıza üye olduğu gerekçesiyle işten çıkarıldı - Haberler". Öz Gıda İş Sendikası. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ a b Dikkan, Deniz (6 Şubat 2024). "Patiswiss'te sendikalaşan işçi işten atıldı". Evrensel. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Yıldırım, İrem (26 Şubat 2024). "Sendikalı olduğu için işten çıkarılmıştı: 'Patiswiss'te sendikal haklar tanınsın'". soL Haber. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ Bahadır, Soner (14 Şubat 2024). "E-devlet şifresi alınan işçiler sendikadan istifa ettirildi iddiası". Tele1. 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "Patiswiss'de Sendika Düşmanlığı Protesto Edildi". Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği. 24 Şubat 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ "Sendikalı işçileri kovmakla suçlanan patron "Allah ve devlet'e sığındı."". 12 Şubat 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ "Önce tehdit ettiği tüketiciden, sıkışınca özür diledi: Patiswiss patronu işçiden de özür dileyecek". soL Haber. 21 Nisan 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ "Çikolata tartışmasında son perde: Patiswiss CEO'su önce paylaşamını sildi sonra açıklama yaptı!". Son Mühür. 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ Poyrazoğlu, Oğuzhan (22 Nisan 2024). "Küflü çikolata skandalı! Migros'tan sonra Carrefour da Patiswiss'i raftan indirdi". Tele1. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ "'Küflü çikolata' paylaşımıyla gündemdeydi: Migros'tan Patiswiss ürünleri kararı!". birgun.net. 22 Nisan 2024. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ Oksijen, Gazete (24 Nisan 2024). "Patiswiss krizi: Elif Aslı Yıldız Tunaoğlu'nun diploma bilgileri sahte çıktı". 24 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.
- ^ Sena Tufan, İsviçre merkezli Patiswiss AG marka koruma ihlalinden dava açmış! Patiswiss markası çalıntı mı? 26 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Marketing Türkiye, Nisan 2024