Konstanty Kalinowski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Wincenty Konstanty Kalinowski
Doğum2 Şubat 1838(1838-02-02)
Mostowlany, Polonya
Ölüm22 Mart 1864 (26 yaşında)
Vilnius, Litvanya
EğitimSankt-Peterburg Devlet Üniversitesi
Kalinowski arması.

Wincenty Konstanty Kalinowski, (2 Şubat 183 - 22 Mart 1864) Belaruslu yazar, gazeteci, avukat ve

devrimci.[1][2][3] Polonya, Litvanya ve Belarus'un bağımsızlığı için çalışmış ve Polonya Litvanya Birliği'ni arzulamıştır. Litvanya Büyük Dükalığı içerisinde gerçekleşen Ocak Aykalnması'na da liderlik etmiştir.

Ocak Ayaklanması her ne kadar başarısız sonuçlansa da, Belarus Milliyetçiliği'nin önemli karakterlerinden biri haline gelmiştir.[4]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Konstanty Kalinowski, 1863
Kalinowski'nin Belarusça Łacinka'da yazdığı "Darağacının Altından Mektuplar"ından bir sayfa.

Kalinowski, Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı'nda önemli bir sınıf olan szlachta sınıfına mensup bir ailede dünyaya geldi.[5]

Kalinowski, 1855'te Świsłocz'daki bölgedeki bir okuldan mezun olduktan sonra Moskova Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde eğitimine devam etti.[5] Kısa bir süre sonra kardeşinin yanına St. Petersburg'a taşınarak, St. Petersburg Üniversitesi'nde Hukuk Fakültesi'ne kayıt oldu.

Edebi Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Konstanty Kalinowski 1861 yılında Nema Nehri Kıyısı'nda yer alan Grodno şehrine döndü. Burada "Köylülerin Gerçeği" adında bir gazete yayınlamaya başladı.[6] Lehçe dilindeki bu gazete 7 sayı daha çıkartmayı başardı. Konstanty, görüşlerinde köylüleri, işçileri ve din adamlarını birleştiren bir demokratik hareketten bahsetmektedir.[5]

Konstanty, yazdığı edebi çalışmalarda Polonya Litvanya Birliği'ni Rus işgalinden kurtarmanın, Belarusça'nın korunması gerektiğini savundu. Ayrıca soyluların egemenliğindeki kurtuluş hareketini köylülere de anlatarak onları harekete geçirme fikrini destekledi. Rus İmparatorluğu'nun baskılarına karşı, Polonya-Litvanya Birliği'nin demokrasi, hoşgörü ve özgürlükçü yapısını destekledi:

“ Polonya-Litvanya Birliği tüm kardeş halklara yardım ederken, Moskova bunların hiçbirini yapmıyor. Sadece Polonya, Litvanya ve Belarusların yaşadığı yerde bile kendi okullarını açıyor. Bu okullarda Rus Dili öğretiyorlar. Halkın istediği dil olan Lehçe, Litvanca veya Belarusça'yı bu okullarda hiç duyamazsınız. 
[...][7][8]
„

Bazı eserlerin Konstanty Kalinowski'ye ait olmadığı şüpheleri nedeni ile akademik tartışmalar bulunmaktadır.[4] 23 Ocak 1863'te çıkan Ocak Ayaklanması'nın hedefinden memnun olmayan Kalinowski, Varşova'daki diğer liderler ile de sürtüşme yaşadı.[5]

Konstanty'ye hangi metinlerin atfedileceği konusunda bazı akademik tartışmalar var. Konstanty, 23 Ocak 1863'te patlak veren Ocak Ayaklanmasının zamanlaması ve hedeflerinden memnun değildi. Kendisi ile Varşova'daki ayaklanmanın diğer liderleri arasında giderek artan bir sürtüşme yaşanmıştı.

Ocak Ayaklanması'nın hemen ardından Polonya Litvanya Komitesi'nde yer aldı. Edebi eserleri nedeni ile hem soylular hem de köylüler arasında popüler biri haline geldi. Bu popülerlikte emrindeki partizan sayısının hızla büyümesine yol açtı. Bununla birlikte Grodno Guberniyası (Polonya Hükûmeti) için valiliğe getirildi. Ardından başarılarından dolayı; Litvanya, Belarus, Polonya ve Ukrayna'nın içerisinde bulunduğu Litvanya Büyük Dükalığı'nın baş komutanı oldu.

Kalinowski'nin idam yerini gösteren bir tablet, Lukiškės Meydanı, Vilnius

Son Zamanları ve İdamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Her ne kadar Rus İmparatorluğu'na karşı başarılar elde edilmişse de, Ruslar kısa sürede bölgeye 120.000 kişilik bir ordu sevk etti. Bu ordu ile birlikte partizanlar çatışmaları hızlı bir şekilde kaybetmeye başladı. Ve ardından Kalinowski askerleri tarafından ihanete uğradı ve Ruslara teslim edildi.

Bugün Litvanya'nın başkenti olan Vilnius'ta hücreye gönderildi. Bu hücrede yazdığı ve en popler eseri olan "Darağacından Mektup" bölge halkına tutkularını anlatmaktadır. Ayaklanmalara öncülük ettiği ve Rusya'ya karşı direniş gösterdiği için bir askeri mahkeme tarafından idama mahkûm edildi. 22 Mart 1864 yılında 26 yaşındayken Vilnius'ta bulunan Lukiskes Meydanı'nda halkın önünde idam edildi.[5]

Bedeni, diğer asılan direnişçiler ile birlikte Çarlık Rusya tarafından bir tepeye gömüldü. 2017 yılında bölgede kazı çalışmaları yapılarak, kemiklere ulaşıldı ve teşhisin ardından Rasos Mezarlığı'na anıt bir şekilde defnedildi.[9]

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalinowski'nin mirası günümüzde de sürmektedir.[10] 2006 Belarus Devlet Başkanlığı Seçimleri'ndeki çıkan protestolarda, Ekim Meydanı'nın adı göstericiler tarafından Kalinowski Meydanı olarak değiştirildi.[11]

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Ukrayna tarafında savaşa katılan Belaruslu gönüllüler de oluşturduğu tabura "Kastuś Kalinoŭski" adını vermiştir.[12][13]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

İlgili okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Jan Zaprudnik ve Thomas E. Bird: Köylü Gerçeği, 1863 Ayaklanmasının Tocsin'i: Zapisy Belarus Sanat ve Bilim Enstitüsü. Cilt 14 . New York, 1976.
  • Kastuś Kalinoŭski, Jan Zaprudnik ve Thomas E. Bird'ün yorumları: Beyaz Rusya'da 1863 Ayaklanması: "Köylü Gerçeği" ve "Darağacı Altından Mektuplar" . Beyaz Rusya Sanat ve Bilim Enstitüsü, Krecheuski Vakfı, New York, 1980.

Kaynakçalar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Per Anders Rudling. The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906-1931. Pitt Russian East European Series. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2015. Illustrations. p. 37., 978-0-8229-6308-0
  2. ^ Vasil' Herasimchyk. Kanstantyn Kalinouski: Person and Legend. 30 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hrodna: YurSaPrynt, 2018. 229 pp. [Герасімчык, В.У. Канстанцін Каліноўскі: асоба і легенда / В. У. Герасімчык. – Гродна: ТАА «ЮрСаПрынт», 2018. – 229 с.] Şablon:Be icon
  3. ^ Anatol' Mias'nikou. In Spite of Everything He is a Hero. 16 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bielaruskaya Dumka. [Анатоль Мясьнікоў. І ўсё ж ён герой. Беларуская думка] Şablon:Be icon
  4. ^ a b Aliaksandr Smaliančuk (2015). "Kastuś Kalinoŭski and the Belarusian National Idea: Research Problems". Journal of Belarusian Studies. 7 (3): 70-78. doi:10.30965/20526512-00703004.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "smaliancuk" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b c d e Horosko, L. (1965). "Kastus Kalinouski". Journal of Belarusian Studies. 1 (1): 30-35. doi:10.30965/20526512-00101005.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "horosko" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ "«Мужыцкая праўда»". 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  7. ^ Kastus.html "Kastus Kalinouski" |url= değerini kontrol edin (yardım). belarusguide.com. 
  8. ^ "Кастусь Каліноўскі . Пісьмы з-пад шыбеніцы". knihi.com. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "President attends January Uprising burials in Lithuania". 22 Kasım 2019. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Dlaczego Łukaszenka nie lubi powstania styczniowego" (Lehçe). Gazeta Wyborcza. 15 Şubat 2013. 19 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Konstanty Kalinouski: A Contested Hero". Belarus Digest. 17 Eylül 2013. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "A Belarusian battalion fights in Ukraine 'for both countries' freedom'". Washington Post. 1 Nisan 2022. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Беларусы стварылі батальён імя Каліноўскага для абароны Кіева". Euroradio. 9 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Konstanty_Kalinowski&oldid=32939962" sayfasından alınmıştır