Alvar, Pasinler
| Alvar | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Alvar Alvar'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Pasinler |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 37,271 km² |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 795 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25300 |
Alvar, Erzurum ilinin Pasinler ilçesine bağlı ve il merkezine 47, ilçe merkezine ise 8 kilometre mesafede bulunan bir kırsal mahalledir. Kuzeydoğusunda Pasinler, güneyinde Bulkasım Köyü, güneybatısında Yukarı Çakmak, Örtüzü ve Ağcalar Köyü, doğusunda Altınbaşak Köyü, batısında Meşeyolu ve Kaldırım Düzü, güneydoğusunda Otlukkapı Köyü ile komşu olan Alvar Köyü, yaklaşık 37,271 km² yüzölçümü ile ilçenin en büyük mahallelerinden birisidir.[4]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Alvar Mahallesi'nin tarihi hakkında bazı kitaplar ve vesikalarda yer alan ufak bilgiler dışında detaylı bilgiler bulunmamakla birlikte Alvar’ın tarihi, bağlı olduğu Pasinler ile doğal olarak paralel seyretmektedir. Alvar tarihi boyunca birçok farklı uygarlığa ev sahipliği yapmıştır.[5]
Urartular: Antik dönemde bölgeyi kontrol eden medeniyetlerden biri Urartulardır. Urartu krallığı, M.Ö. 9. ve 6. yüzyıllar arasında Anadolu'nun doğu ve kuzeydoğusunda hüküm sürmüştür.
Persler: Persler, M.Ö. 6. ve 5. yüzyıllarda Anadolu'nun çeşitli bölgelerine hakim olmuşlardır. Pasinler ve çevresi, bu dönemlerde Pers İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiştir. Alvar isminin kökeni bu döneme dayandığı düşünülmektedir.
Bu bölge yüzyıllardır aynı adı taşımaktadır. Bu nedenle Alvar isminin kökeni hakkında detaylı bilgiler bulunmamakla birlikte Alvar kelimesi Türkçeye Farsça "alvâr" kelimesinden geçmiş olduğu düşünülmektedir. "Alvâr", Farsçada "sarp, kayalık arazi" anlamına gelir. Alvar mahallesinin adının kökeni de muhtemelen bu anlama dayanmaktadır. Günümüzde İran sınırları içerisinde Alvar (Farsça: الور, Roma İmparatorluğun'da Alwar) ismine sahip bir köy daha bulunmaktadır.[6]
Bölgede yaşayan halka göre Alvar kelimesinin kökeni bu bölgede ilkbahar mevsiminde doğal olarak yetişen, şiir, efsane ve türkülere konu olan gelincik çiçeğinin eski Türkçede ve yöre halkının yaygın kullanımı ile 'Al' (Kırmızı) görüntüsüyle bağlantılı olarak bu bölgeye gelenlerin 'Kırmızı Çiçekler Var' anlamında Al-Var olarak isimlendirmesi bu bölgenin adının Alvar olarak anılmasına neden olduğunu düşünülmektedir.
Helenistik Krallıklar: Pasinler ve çevresi, Büyük İskender'in fetihleri sonrasında, Helenistik dönemde önemli bir yerleşim merkezi haline gelmiştir. Helenistik krallıklar döneminde bölge önemli ticaret yolları üzerinde bulunmaktaydı.
Roma İmparatorluğu: Roma İmparatorluğu'nun Anadolu'yu fethetmesiyle birlikte, Pasinler ve çevresi Roma egemenliği altına girerek imparatorluğun doğu eyaletlerinden biri haline gelmiştir.
Bizans İmparatorluğu: Roma İmparatorluğu'nun bölünmesi sonucunda ortaya çıkan Bizans İmparatorluğu, Pasinler ve çevresini kontrol etmiştir. Bu dönemde bölge, Bizans'ın doğu sınırlarının önemli bir parçasıydı.
1071’den sonra Selçuklu Devleti hâkimiyetine giren Alvar’da “XII. yy’dan sonra Türkleşme süreci tamamlanmıştır. Çaldıran Savaşı sonrası ise Alvar Osmanlı Devleti hâkimiyetine girmiş ve Kanuni Sultan Süleyman zamanındaki düzenlemelerle Osmanlı köyü haline gelmiştir.” [5]
Alvar Mahallesi mezarlığı Selçuklulardan kalan mezarları da içermesi bakımından bölgedeki en eski mezarlıktır. Abdürrahim Şerif Beygu, kitabında Alvar Köyü Mezarlığında bulunan Selçuklu tarzında yazılmış bir lahit üzerinde H.670 (M.1271) tarihini okumuştur. Üslup ve Şekil olarak Selçuklu geleneğini sürdüren bu mezar taşları, etrafları çevrilerek koruma altına alınmıştır.[7]
II. Mahmud döneminde, 1831 yılında gerçekleştirilen, askerî amaçlı nüfus sayımı ile Osmanlı Devletinde bulunan eyalet, kaza, kasaba ve köylerde oturan küçük büyük, İslam ve reaya erkek nüfusun yazılması istenmiş ve bu doğrultuda Rumeli ve Anadolu’da ki eyaletlerde sayım yapılmıştır.[8] Dönemin bir takım sosyo-ekonomik ve siyasi nedenlerinden dolayı, yoklama tüm ülkede aynı zamanda gerçekleştirilememiştir. Bu bağlamda Alvar’ın tâbi olduğu Erzurum Eyaleti’nde ise sayım 1835 yılında yapılmıştır.[9] 1835 yılına ait nüfus yoklama defterine göre Alvar'da toplam Müslüman erkek sayısı 144 iken toplam gayrimüslim erkek sayısı 32 dir.[10]
29 Ekim 1923 Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulması ile Erzurum ilinin Pasinler ilçesine bağlı bir köy statüsünde olan Alvar, 30 Aralık 1993 tarihinde belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köy ve beldelerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu yasa ile Alvar, Pasinler Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Türk Halk ozanı Yaşar Yılmaz, aşık olarak Âşık Reyhani (1932, Erzurum, Hasankale, Alvar köyü - 10 Aralık 2006, Bursa) 1932 yılında Alvar'da doğmuştur.
Türk imam, sufi ve şair olan Muhammed Lütfi (Halk arasındaki ismiyle Alvarlı Efe) bu mahalledendir.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 46 km, Pasinler ilçe merkezine 9 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Pasinler'in güneybatısında olup, bir köy yoluyla, doğrudan ilçe merkezine bağlıdır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 795[1] |
| 2021 | 884[1] |
| 2020 | 913[1] |
| 2019 | 936[1] |
| 2018 | 928[1] |
| 2017 | 971[1] |
| 2016 | 1.036[1] |
| 2015 | 1.082[1] |
| 2014 | 1.155[1] |
| 2013 | 1.236[1] |
| 2012 | 1.259[2] |
| 2011 | 1.292[2] |
| 2010 | 1.305[2] |
| 2009 | 1.320[2] |
| 2008 | 1.299[2] |
| 2007 | 1.509[2] |
| 2000 | 3.121[2] |
| 1990 | 2.077[15] |
| 1985 | 1.339[16] |
| 1965 | 889[17] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Pasinler Alvar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Alvar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2024.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2024.
- ^ "Alvar, Isfahan". 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2024.
- ^ Abdurrahim Şerif Beygu, Erzurum Tarihi, Anıtları, Kitabeleri, s.205; Hamza Gündoğdu, Tarihte ve Günümüzde Hasankale, s.268
- ^ E.Ziya Karal, Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı, Ankara 1997, s.6–7.
- ^ Cevdet Küçük; “Tanzimat Dönemi Erzurum’un Nüfus Durumu”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi (1976–1977), 7–8, 186.
- ^ KILIÇ Ü (2010). XIX. yüzyılın ilk yarısında Pasinler ve köylerinin demografik ve iskan yapısı., 241 - 257.
- ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 31 Aralık 1993. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Alvar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.
- ^ "Alvar to Pasinler". Alvar to Pasinler. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |