Aleksey Kapler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aleksei Kapler
Kendi dilinde adıАлексей Яковлевич Каплер
DoğumПазарь Яковлевичъ Каплеръ
11 Ekim 1903
Kiev, Ukrayna
Ölüm11 Eylül 1979
Moskova, Rusya
Ölüm sebebiKanser
Defin yeriEski Kırım
VatandaşlıkSovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği,Rusya İmparatorluğu
Meslek
İşverenGerasimov Sinematografi Enstitüsü
Kurul üyeliğiAssociation of Filmmakers of the USSR
EvlilikValentina Tokarskaya
ÖdüllerStalin Prize

Lenin Nişanı

Onur Rozeti Nişanı

Honored art worker of the Russian Soviet Federative Socialist Republic

Kızıl Bayrak İşçi Nişanı

Aleksei Yakovlevich Kapler, (Rusça:Алексей Яковлевич Каплер), (d.11 Ekim 1903, Kiev, Ukrayna; ö.11 Eylül 1979, Moskova, Rusya). Tanınan bir Sovyet film yapımcısı, senarist, oyuncu ve yazardı. 1918'de Lenin, Amfibi Adam, Mavi Kuş ve Çizgili Gezi gibi birçok Sovyet filminin senaristi ve Kinopanorama TV programının çapa ve yönetmenlerinden biri olarak biliniyordu. 1941'de Kapler, Stalin Ödülü'ne layık görüldü.[1]

Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Aleksei 1903 veya 1904 yılında kiev'de Tesettür Atölyesi yöneten zengin bir aileye doğmuştur.15 yaşında Arkadaşları Sergey Yutkevich ve Grigori Kozintsev ile bir "halk komedisi tiyatrosu" kurdular. Üçlü Kyiv meydanlarında küçük oyunlar sergileyerek yerel ün kazandı. Zaman geçtikçe genç üçlü Kyiv'i çok küçük görmeye başladı ve oyunlarını Rusya'nın başkenti Petrograd'a (bugünkü Sankt Petersburg) taşırlar.[1]

Savaş Öncesi kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Burada "Acayip Aktörün Fabrikası" adında yeni bir tiyatro açtılar. Tiyatro deneysel oyunları ve radikal yönetim stilleriyle meşhur oldu. Petrograd'dan sonra Odesa'da "Odesa film fabrikası" kurdu ve Aleksandr Dovjenko'nun altında çalışma şansı buldu. Odesa'dayken Potemkin Zırhlısı filminin çekiliş sürecini izleme şansı buldu ve deneyim kazandı.1930'larda birçok ünlü filme imza atıp Sovyetler birliği tarihinde bir ilke imza atarak Lenin'i film sahnesine sokmuştur. Bu başarıları sayesinde 1941 yılında Stalin Ödülü'ne layık görüldü.[1]

Savaş[değiştir | kaynağı değiştir]

1941'de başlayan Alman-Rus savaşında gönüllü olarak askeri muhabir oldu. 1942'de Leningrad partizan birliğine paraşütle atladı ve burada gördüklerini ve duyduklarını 1943 yılında yayımlanan "O Anavatanı Savunuyor" adlı filmine ekledi.[1]

Sürgün[değiştir | kaynağı değiştir]

1943'te Sovyet pilotları ele alan bir film için Vasili'den bilgi almak için ziyarete geldi.Buradaki bir film önizlemesini görmeye gittiğinde Svetlana ile tanışıp Kızının yaşadığı aşk Stalin'in kulağına gelince Aleksey Kapler "Anti Sovyet Tahrik Eylemleri" Suçundan 5 yıl boyunca Vorkuta tiyatrosuna sürgün edildi. Cezası bitince ayrıca 5 yıl boyunca Inta Gulag kampında Madenlerde çalıştı.[1][2]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

1954'ten sonra Mosfilm Stüdyosunda film yapımına devam etti. Moskova'da 11 eylül 1979 yılında kanserden dolayı vefat etti.[2][3]

Antisemitizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk Komedisi Tiyatrosundayken direktörü Aleksei'nin adını oyunlarında yahudi karşıtı saldırıları önlemek için değiştirmesini önermiştir.[1] Svetlana'nın biyografisine göre Aleksey Kapler'in 1943'de yargılanmasının önemli sebeplerinden biri Stalin kendi kızının yahudi biriyle aşık olmasını istememesidir.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f "Aleksei (Lazar) Kapler | Jews in the Red Army, 1941–1945". www.yadvashem.org (İngilizce). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024. 
  2. ^ a b Dunning, Jennifer (15 Eylül 1979). "Aleksei Kapler Dead; Top Soviet Filmwriter Was Exiled by Stalin". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Person Aleksei Kapler". Erişim tarihi: |erişimtarihi=26 Mayıs 2024.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  4. ^ Svetlana Alliluyeva, Letters to a friend (PDF) (ing). London. 1 Haziran 1967. s. 193. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.