1905 Tsetserleg depremi
| UTC zamanı | 1905-07-09 09:40:39 |
|---|---|
| Yerel tarih | 9 Temmuz 1905[1] |
| Yerel saat | 17:40 |
| Büyüklük | 8.0 Mw[2] |
| Derinlik | 15.0 km |
| Merkez üs | 49°43′N 98°29′E / 49.71°K 98.48°D[1] |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Moğolistan |
1905 Tsetserleg depremi, 9 Temmuz 1905'te Moğolistan'ın Khövsgöl Eyaletinin Tsetserleg Sum veya yakınında meydana gelmiştir. Deprem, moment büyüklüğü ölçeğinde 7,9[3][4] ile 8,3[1] olarak tahmin edilmiştir.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Tsetserleg depreminin, Bolnai Fayı'nın bir kolunun yaklaşık 190 km uzantısının doğrultu atımlı bir kırılması olduğuna inanılmaktadır. Deprem sırasında fayın yer değiştirmesi 5 m'den büyüktü[3] ve sürenin yaklaşık bir dakika olduğu tahmin edilmektedir.[2] Ancak bu yorum tartışmalıdır; depremden sonra yapılan saha araştırmaları, bir doğrultu-atım mekanizmasının özelliği olması gerekmeyen karmaşık bir kırılma göstermektedir.[5]
Tsetserleg depremini iki hafta sonra gerçekleşen Bulnay depremi aynı genel kabuk hareketinin bir parçası olarak kabul edilmektedir.
Zarar[değiştir | kaynağı değiştir]
1905'te Moğolistan'ın uzaklığı nedeniyle meydana gelen depremin ani etkilerine dair çok az kayıt vardır. Ancak, yakındaki dağlarda kaya kaymaları bildirildi ve "her biri sekiz dönüm büyüklüğünde iki gölün kaybolduğu" rivayet edilir.[6]
Popüler kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Depremin manzaraya verdiği kalıcı hasar, Amazon Prime otomobil şovu The Grand Tour'un Moğolistan özel 3. sezon bölümünde görülebilir.[7][8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "M8.3 - central Mongolia". United States Geological Survey. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ a b Schlupp, Antoine; Cisternas, Armando (June 2007). "Source history of the 1905 great Mongolian earthquakes (Tsetserleg, Bolnay)". Geophysical Journal International. 169 (3): 1115-1131. Bibcode:2007GeoJI.169.1115S. doi:10.1111/j.1365-246X.2007.03323.x.
- ^ a b Okal, Emile A. (March 1977). "The July 9 and 23, 1905, Mongolian earthquakes: A surface wave investigation". Earth and Planetary Science Letters. 34 (2): 326-331. Bibcode:1977E&PSL..34..326O. doi:10.1016/0012-821X(77)90018-8.
- ^ Pollitz, Fred; Vergnolle, Mathilde; Calais, Eric (25 Ekim 2003). "Fault interaction and stress triggering of twentieth century earthquakes in Mongolia" (PDF). Journal of Geophysical Research. 108 (B10): 2503. Bibcode:2003JGRB..108.2503P. doi:10.1029/2002JB002375. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015.
- ^ Ilyin, A.V. (September 1978). "Comment on "The July 9 and 23, 1905, Mongolian earthquakes, a surface-wave investigation" by Emile Okal". Earth and Planetary Science Letters. 41 (1): 107-109. Bibcode:1978E&PSL..41..107I. doi:10.1016/0012-821X(78)90047-X.
- ^ Gunn, Angus McLeod (2008). Encyclopedia of Disasters: Environmental Catastrophes and Human Tragedies. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ss. 215-216. ISBN 978-0-313-34002-4.
- ^ "The Grand Tour" The Mongolia Special-Survival of the Fattest (TV Episode 2019) - IMDb (İngilizce), 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ağustos 2022
- ^ "The Grand Tour" The Mongolia Special-Survival of the Fattest (TV Episode 2019) - IMDb (İngilizce), 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ağustos 2022
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- The International Seismological Centre has a bibliography and/or authoritative data for this event.