Benjamin Constant
| Benjamin Constant | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Henri-Benjamin Constant de Rebecque 25 Ekim 1767 Lozan, İsviçre |
| Ölüm | 8 Aralık 1830 (63 yaşında) Paris, Fransa |
| Meslek | Yazar |
| Milliyet | İsviçre |
| Vatandaşlık | Fransa |
| Dönem | 18-19.yy |
| Tür | Roman, siyaset bilimi |
| Önemli eser | Adolphe |
Etkiledikleri | |
Henri-Benjamin Constant de Rebecque (25 Ekim 1767 – ö. 8 Aralık 1830) veya Benjamin Constant, İsviçre asıllı Fransız liberal yazardır. Liberalizmin önemli adamlarından birisiydi. Önemli eserlerinden, psikolojik şiir "Adolphe"un yazarıdır. 19. Yüzyılın önemli dini ve politik yazarlarından birisidir. Babası Jules Constant de Rebecque'dır. İspanya, Meksika, Yunanistan ve Belçika başta olmak üzere liberal birçok olaya öncü olmuştur. Birçok kitap ve makale kaleme almıştır. Yaşadığı süre boyunca bazı eserleri hiç yayınlanmamıştır ve büyük bir kısmı ölümünden sonra neşredilmiştir. Fransa’nın önde gelen yazarlarından biri olmasının yanında gazeteci ve aktif bir siyasetçi kimliğine sahiptir. Özgürlük düşüncesini desteklemiştir ve Fransız liberalizminin en önemli temsilcilerden birisidir. Muhtelif kaynaklara göre 1790’larda siyasi duruşunu belirlemek amacıyla “liberal” ifadesini kullanan ilk düşünürdür.[1] Napolyon’un çekilmesiyle başlayan İkinci Restorasyon döneminde (1814- 1830), Liberal Muhalefet hareketinin önemli temsilcilerinden birisidir.[2]
Constant, siyaset din, felsefede ve ticaretten sanayiye kadar tüm alanlarda özgürlüğü savunmuştur.[3] Ayrıca, sınırlı siyasi otorite, güçler ayrılığı ve dengesini ve daha geniş özel alanı içeren anayasal düzeni savunmuştur. Bireysel haklara ve özgürlüklere müdahale edilmemesini tüm eserlerinde ve konuşmalarında hararetle savunmuştur.[4]
Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Benjamin Constant 1767 yılında Lozan’da doğar. Kökeni 17. Yüzyılda Fransa’dan göç eden Huguenot ailesine dayanır. Annesi doğumundan on beş gün sonra yaşamını kaybeder. Babası bir subaydır ve Hollanda’da yaşamaktadır. Constant’ın velayeti anne tarafına verilir. Fakat 1772’den sonra babası velayeti alır ve oğlunu sürekli değişen dadılara emanet eder. Bu sebeple Constant, yaşadığı bölgeyi sürekli değiştirmek zorunda kalır. 1783'te kısa süreliğine "dâhilerin yuvası" Edinburgh Üniversitesine kaydolur ve burada yaklaşık iki yıl kalır.[5] Constant, “çalışmanın, Edinburgh’taki genç erkekler arasında moda olduğunu”[6] ve “gerçek bir çalışma zevkini”[7] ilk defa burada edindiğini söylemiştir.
İskoçya’da yaşadığı zaman boyunca siyasi düşüncesini önemli ölçüde etkileyen Filozof Sir Mackintosh, tarihçi Malcolm Laing ve Medeni Hukuk Profesörü John Wilde ile arkadaşlıklar kurar.[8] Dinler tarihi hakkında Constant ile ortak düşüncelere sahip olan James Mackintosh, entelektüel çalışmasıyla onu etkiler ve yazmaya teşvik eder.[9]
Constant Edinburgh Üniversitesi'nin yanı sıra birçok özel öğretmenden ders almış ayrıca Erlangen Üniversitesi, Bavaria'da eğitim almıştır. Çeşitli aralıklarla Fransa, İsviçre, Almanya ve İngiltere'de yaşamını sürdürmüştür.
1794'te Anne Louise Germaine de Staël'le evlenmiştir.
1815-30 yılları arasında Fransa'da hem politik düşüncenin liderliğini yapış hem de dönemin politikasında fiili olarak bulunmuştur. Bu donemde; önce Danıştay üyesi olarak atanmış daha sonraları Fransız ulusal meclisinin kurulmasını sağlamıştır. Constant dönemin Bağımsızlar adıyla bilinen sol-liberal grupların liderliğini yapmıştır.
Görüşleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Klasik liberal anlayış ile Modern liberal anlayış arasında bir ayrım yapmıştır. Ona göre, klasik Liberalizm katılımcıdır, halkın siyasi kararlara katılımı direkt olarak mümkün olmaktadır. Kararlara katılım direkt olduğundan halkın siyasete ayırdığı zaman, emek ve enerji sarfiyatı çok olmuştur. Bu durum toplumsal katmanların olması hasebiyle mümkün oluyordu. Üst sınıf olan elitin zamanı siyasete giderken maddi ihtiyaçlarının karşılanması için köle insanlar çalışmak durumundaydı. Klasik toplumların sayıca küçüklüğü de direkt katılımı mümkün kılmaktaydı.
Modern toplumsal yapının klasik olandan farklı olması liberal kavramın anlamını da değiştirmektedir.Modern Liberalizm bireyin özgürlüğüne ve kanunların yaptırım gücüne dayanmaktadır. Modern toplumsal yapı içindeki bireylerin direkt olarak siyasi surece katılmaları imkânsızdır. Çünkü hem sayı olarak bu mümkün değildi hem de bireylerin uzmanlık alanları buna izin vermemektedir.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- De la force du gouvernement actuel et de la nécessité de s'y rallier (1796)
- Des réactions politiques (1797)
- Des effets de la Terreur (1797)
- Fragments d'une ouvrage abandonné sur la possibilité d'une constitution républicaine dans un grand pays (1803-1810)
- Principes de politique applicables à tous les gouvernements représentatifs (1806-1810)
- De l'esprit de conquête et l'usurpation (Fetih ruhu ve yağma üzerine.) (1815)
- Adolphe (Şiir) (1816)
- De la religion (1824-1831), (Beş ciltlik bir antik din tarihi.)
- A.Pitt "The Religion of the Moderns: Freedom and Authenticity in Constant's De la Religion", History of Political Thought, xxi, 1, 2000, 67-87
- "Principles of Politics Applicable to all Representative Governments", Tür: Politik Yazı (Politik düşünce tarihinde Cambridge yazıları.) - Biancamaria Fontana (Trans & Ed.) Cambridge, 1988
Eserlerin içerikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Birçok yazara göre liberalizmin 3 ana versiyon-evresinden bahsedilmektedir. Bunların birincisi olan İngiliz liberalizmi politik alanda dini hoşgörü, rızaya dayalı hükûmet, kişisel özgürlüklerin ve özellikle iktisadi özgürlüğün korunması üzerinde odaklanmıştır. Buna karşın Fransa da daha ziyade seküralizm ve demokrasiye vurgu yapılmaktadır. ABD de ise Liberal gelenek kişisel özgürlüğe beslenen büyük bağlılığı kapitalizme karşı duyulan antipatiyle birleştirir. Böyle bir ayrımı rehber edindiğimizde Benjamin Constant İngiliz geleneğine daha yakın durmaktadır. Fransız liberal geleneğinin ana beslenme damarı olan demo vurgusunun tersine Constant demokratik vurguya katılmakla beraber rızaya dayalı yönetim şeklini ön planda tutmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Publications by and about Benjamin Constant[ölü/kırık bağlantı] in the catalogue Helveticat of the Swiss National Library
- Works by Benjamin Constant at Project Gutenberg
- Works by or about Benjamin Constant at Internet Archive
- Institut Benjamin Constant homepage 27 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rebecq liberal
- Intellectual portrait of B. C. by Emile Faguet 8 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in French)
- The Liberty of the Ancients Compared with that of the Moderns (1816)
- Principles of Politics Applicable to All Governments 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Lecture on ancient and modern liberty 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Günümüz öğrencileri için okunabilir bir versiyon içerir.)
- Find a Grave'da Benjamin Constant Original name: Benjamin Henri Constant de Rebecque 5 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Goodreads'da Benjamin Constant 5 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Vincent, K. S., Benjamin Constant and the Birth of French Liberalism, Palgrave Studies in Cultural and Intellectual History içinde, 2011, s. 5.
- ^ Fortescue, W. (1988), Revolution and Counter-revolution in France: 1815- 1852, New York: B. Blackwell.
- ^ Vincent 2011, s. 17.
- ^ Berlin, I., Liberty: Incorporating Four Essays on Liberty (Ed., H. Hardy), Oxford & New York: Oxford University Press, 2002, s. 207.
- ^ D., Daiches, P. Jones, and J. Jones, (Ed.), The Scottish Enlightenment 1730–1790: A Hotbed of Genius (Edinburgh, 1996)
- ^ Ma vie, OCBC Oeuvres III, 1, s. 310.
- ^ Ma vie, OCBC Oeuvres III, 1, s. 238.
- ^ Wood, D. (2009). Benjamin Constant: Life and Work. H. Rosenblatt (Ed.), The Cambridge Companion to Constant, New York: Cambridge University Press
- ^ Wood 2009, s. 48-49.
