İçeriğe atla

Talyum

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Talyum (Tl)

H Periyodik tablo He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  


Temel özellikleri
Atom numarası 81
Element serisi Zayıf metaller
Grup, periyot, blok 13, 6, p
Görünüş Gümüşî beyaz
Talyum
Kütle numarası 204.3833 g/mol
Elektron dizilimi Xe 4f14 5d10 6s2 6p1
Enerji seviyesi başına
Elektronlar
2, 8, 18, 32, 18, 3
CAS kayıt numarası {{{CAS_kayıt_numarası}}}
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli katı
Yoğunluk 11.85 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu 11.22 g/cm³
Ergime noktası {{{Ergime_noktası_K}}} °K
{{{Ergime_noktası_C}}} °C
Kaynama noktası 1746 °K
1473 °C
Ergime ısısı {{{Ergime_ısısı}}} kJ/mol
Buharlaşma ısısı 165 kJ/mol
Isı kapasitesi (25 °C) 26.32 J·mol−1·K−1 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı Kübik
Yükseltgenme seviyeleri 3, 1
Elektronegatifliği 1.62 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi 2878 kJ/mol
Atom yarıçapı 170 pm
Atom yarıçapı (hes.) 194 pm
Kovalent yarıçapı 170±8 pm
Van der Waals yarıçapı 196 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci (20 °C) 0.18 µΩ·m nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik (300 K) 46.1 W·m−1·K−1 W/(m·K)
Isıl genleşme (25 °C) 29.9 µm·m−1·K−1 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı 818 m/s m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği 1.2
Vickers sertliği MPa
Brinell sertliği 26.4 MPa MPa

Talyum, periyodik element tablosunda 3A grubunda yer alan, atom numarası 81, atom ağırlığı 204,39 olan metal elementi.

İlk kez 1862 yılında Claude Auguste Lamy ve Sir William Crookes tarafından ayrı ayrı keşfedilmiştir. Erime noktası 305,5 °C' ve kaynama derecesi 1.457 °C'dir. Mavimsi beyaz parlak görünümde olup yumuşak bir metaldir. Kimyasal olarak etkindir, asitlerden hızla etkilenir, nemli havada oksit tabakasıyla kaplanarak parlaklığını kaybeder.

Talyum, kalaydan daha nadir bir metal olup, yerkabuğunda yaklaşık %10−5 oranında bulunur. Sülfürik asit ve çinko elde etmek amacıyla kullanılan bazı piritlerin kavrulması sırasında oluşur.

Metal olarak pek kullanım alanına sahip değildir. Bununla birlikte bazı bileşikleri özel nitelikli camların üretiminde ve fare zehiri yapımında (talyum sülfat, talyum asetat ve talyum karbonat) kullanılır. Talyum ve bileşikleri düşük dozlarda bile insan için zehirleyici özelliğe sahiptir. Zehirlenme ölüm ya da kalıcı sinir sistemi bozukluklarına sebep olur.