Zaman etüdü

Zaman etüdü (İngilizce Time Study), gelişme olanağı yaratabilmek amacıyla, belirli bir faaliyeti ekonomiklik ve etkenlik yönünden etkileyen tüm kaynakları ve etmenleri dizgesel olarak araştırmaya ve insan çalışmasını geniş kapsamda incelemeye yönelik bir teknik olan iş etüdünün; bir çalışanın, belirli bir işi, belirli bir çalışma hızıyla yapması için gereken zamanı saptamak amacıyla gerçekleştirilen iş ölçümü tekniklerinden bir tanesidir.

Zaman etüdü çalışmasının adımları şu şekildedir:

1. İş, çalışan, çevre koşulları konusunda tüm bilgilerin derlenip kaydedilmesi,
2. İşin öğelerine ayrılarak süreç tanımlamasının yapılması,
3. Örnek büyüklüğünün belirlenmesi,
4. Çalışanların, işin her bir öğesinin tamamlamaları için gereken zamanın ölçülerek, belirlenen tempo ile birlikte kaydedilmesi,
5. Gözlenen zamanın temel zamanlara dönüştürülmesi,
6. Çalışma için temel zaman dışında tanınacak toleransların belirlenmesi,
7. Çalışma için standart zamanın belirlenmesi

Gözlenen zamanın temel zamana dönüştürülmesindeki tolerans değerleri için literatürde, Dinlenme Payları Tablosu kullanılır.

Tempo değeri, çalışanın işi gerçekleştirirken sarf ettiği efordur. Standart olarak %100 olarak kabul edilirken, işçi yavaş bir tempoda çalışıyorsa 100 ‘ün altında, yüksek tempoda çalışıyorsa da 100 ‘ ün üzerinde bir değer seçilir. Ayrıca koşullar, beceri gibi faktörler de bu değerin belirlenmesinde önemlidir.

İşçinin çeşitli faktörlere bağlı olarak, işini gerçekleştirirken harcadığı süreye bazı toleranslar dahil edilir. Bu tolerans değerleri için Dinlenme Payları Tablosu ‘ndan yararlanılır.

Bu açıklamalara göre,

Ölçülen Zaman: tc

Tempo: e

Kişisel İhtiyaç Payı: n

Kişisel Dinlenme Payı: r

Temel Zaman: tb

Standart Zaman: tz

olmak üzere,

tb = ( tc * e ) / 100

tz = tb * ( 1 + n + r )

hesaplamalarıyla bir işlem için standart zaman bulunur.