Deniz yüzeyi sıcaklığı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Wooze (mesaj | katkılar)
Devriyeler
84.823 değişiklik
4 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.9.5
İçerik
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
3. satır: 3. satır:


Küresel ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 1850-1900 ve 2011-2020 yılları arasında [[İklim değişikliği|küresel ısınma]] nedeniyle 0,88°C artmış; bu ısınmanın çoğu (0,60°C) 1980 ve 2020 yılları arasında meydana gelmiştir.<ref name="AR6_WG1_Chapter9">Fox-Kemper, B., H.T. Hewitt, C. Xiao, G. Aðalgeirsdóttir, S.S. Drijfhout, T.L. Edwards, N.R. Golledge, M. Hemer, R.E. Kopp, G.  Krinner, A. Mix, D. Notz, S. Nowicki, I.S. Nurhati, L. Ruiz, J.-B. Sallée, A.B.A. Slangen, and Y. Yu, 2021: [https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf Chapter 9: Ocean, Cryosphere and Sea Level Change] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20221024162651/https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf |tarih=24 Ekim 2022 }}. In [https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/ Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20230526182346/https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf |tarih=26 Mayıs 2023 }} [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu ve B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, New York, USA, ss. 1211–1362, doi:10.1017/9781009157896.011.</ref>{{rp|1228}} Okyanus, iklim değişikliği nedeniyle üretilen aşırı ısının yaklaşık %92'sini emdiği için kara yüzeyi sıcaklıkları [[Okyanus sıcaklığı|okyanus sıcaklıkları]]ndan daha hızlı artmıştır.<ref name="ocean heat 92">{{web kaynağı |başlık=The Oceans Are Heating Up Faster Than Expected |url=https://www.scientificamerican.com/article/the-oceans-are-heating-up-faster-than-expected/ |erişimtarihi=3 Mart 2020 |yayıncı=scientific american |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200303222236/https://www.scientificamerican.com/article/the-oceans-are-heating-up-faster-than-expected/ |arşivtarihi=3 Mart 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
Küresel ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 1850-1900 ve 2011-2020 yılları arasında [[İklim değişikliği|küresel ısınma]] nedeniyle 0,88°C artmış; bu ısınmanın çoğu (0,60°C) 1980 ve 2020 yılları arasında meydana gelmiştir.<ref name="AR6_WG1_Chapter9">Fox-Kemper, B., H.T. Hewitt, C. Xiao, G. Aðalgeirsdóttir, S.S. Drijfhout, T.L. Edwards, N.R. Golledge, M. Hemer, R.E. Kopp, G.  Krinner, A. Mix, D. Notz, S. Nowicki, I.S. Nurhati, L. Ruiz, J.-B. Sallée, A.B.A. Slangen, and Y. Yu, 2021: [https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf Chapter 9: Ocean, Cryosphere and Sea Level Change] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20221024162651/https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf |tarih=24 Ekim 2022 }}. In [https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/ Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20230526182346/https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter09.pdf |tarih=26 Mayıs 2023 }} [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu ve B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, New York, USA, ss. 1211–1362, doi:10.1017/9781009157896.011.</ref>{{rp|1228}} Okyanus, iklim değişikliği nedeniyle üretilen aşırı ısının yaklaşık %92'sini emdiği için kara yüzeyi sıcaklıkları [[Okyanus sıcaklığı|okyanus sıcaklıkları]]ndan daha hızlı artmıştır.<ref name="ocean heat 92">{{web kaynağı |başlık=The Oceans Are Heating Up Faster Than Expected |url=https://www.scientificamerican.com/article/the-oceans-are-heating-up-faster-than-expected/ |erişimtarihi=3 Mart 2020 |yayıncı=scientific american |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200303222236/https://www.scientificamerican.com/article/the-oceans-are-heating-up-faster-than-expected/ |arşivtarihi=3 Mart 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
==Dünya atmosferi için önemi==
[[Dosya:Snow Clouds in Korea.jpg|küçükresim|sağ|[[Kore Yarımadası]] yakınlarında deniz etkisiyle oluşan kar bantları]]
{{Ayrıca bakınız|Hava kütlesi|Hava tahmini|Yağış}}

Deniz yüzeyi sıcaklığı [[Dünya atmosferi]]nin davranışını etkiler. Deniz yüzeyi sıcaklığı [[tropikal siklojenez]] için önemli olmakla birlikte, deniz sisi ve deniz meltemlerinin oluşumunu belirlemede de önemlidir.<ref name="space">{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=hH2NkL_318wC&pg=PA263|sayfa=263|başlık =Oceanography from Space: Revisited|yazar=Vittorio Barale|yıl=2010|isbn=978-90-481-8680-8|yayıncı=Springer}}</ref> Altta yatan sıcak sulardan gelen ısı, {{convert|35|km|mi}} ile {{convert|40|km|mi}} gibi kısa mesafelerde bir hava kütlesini önemli ölçüde değiştirebilir.<ref>{{akademik dergi kaynağı |yazar=Jun Inoue, Masayuki Kawashima, Yasushi Fujiyoshi ve Masaaki Wakatsuchi|başlık =Aircraft Observations of Air-mass Modification Over the Sea of Okhotsk during Sea-ice Growth|issue=1|tarih=Ekim 2005|doi=10.1007/s10546-004-3407-y|pages=111–129|issn=0006-8314|volume=117| yayıncı =Boundary-Layer Meteorology|bibcode = 2005BoLMe.117..111I |s2cid=121768400}}</ref> Örneğin, Kuzey Yarımküre [[ekstratropikal siklon]]larının güneybatısında, nispeten sıcak su kütleleri boyunca soğuk hava getiren kavisli siklonik akış ve dar [[göl etkisi]] (veya deniz etkisi), kar bantlarına yol açabilir. Bu bantlar, göller gibi büyük su kütleleri verimli bir şekilde ısı depoladığından, su yüzeyi ile yukarıdaki hava arasında {{convert|13|C-change|F-change|sigfig=2}}'den daha büyük önemli sıcaklık farkları olduğunda güçlü yerel [[yağış]]ların meydana gelmesine neden olur.<ref>{{haber kaynağı|yazar=B. Geerts |yıl =1998|url=http://www-das.uwyo.edu/~geerts/cwx/notes/chap10/lake_effect_snow.html |başlık =Lake Effect Snow.| erişimtarihi= 24 Aralık 2008|yayıncı =[[University of Wyoming]]}}</ref> Bu sıcaklık farkı nedeniyle, sıcaklık ve nem yukarı doğru taşınır ve dikey olarak yönlendirilmiş bulutlarda yoğunlaşarak kar sağanakları oluşturur. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ve bulut derinliği hem su sıcaklığından hem de büyük ölçekli ortamdan doğrudan etkilenir. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ne kadar güçlü olursa, bulutlar o kadar uzar ve yağış oranı da o kadar artar.<ref>{{web kaynağı|url=http://www.comet.ucar.edu/class/smfaculty/byrd/sld010.htm |yayıncı =[[University Corporation for Atmospheric Research]] |başlık =Lake Effect Snow |tarih=3 Haziran 1998 |erişimtarihi=12 Temmuz 2009 |yazar=Greg Byrd |ölüurl=evet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090617013142/http://www.comet.ucar.edu/class/smfaculty/byrd/sld010.htm |arşivtarihi=17 Haziran 2009}}</ref>

== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça}}

Sayfanın 19.26, 21 Şubat 2024 tarihindeki hâli

Küresel deniz yüzeyi sıcaklığı eşlemi (Aralık 2013)

Deniz yüzeyi sıcaklığı bir okyanusun yüzeyine yakın bir noktada ölçülen sıcaklık değeridir. Yüzeye yakınlık ölçüm yöntemine göre farklılık göstermekte ve 1 milimetre (0,04 in) ile 20 metre (70 ft) arasında olmaktadır. Dünya atmosferindeki hava kütleleri deniz yüzeyi sıcaklığından yoğun biçimde etkilenmektedir.[1]

Küresel ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 1850-1900 ve 2011-2020 yılları arasında küresel ısınma nedeniyle 0,88°C artmış; bu ısınmanın çoğu (0,60°C) 1980 ve 2020 yılları arasında meydana gelmiştir.[2]:1228 Okyanus, iklim değişikliği nedeniyle üretilen aşırı ısının yaklaşık %92'sini emdiği için kara yüzeyi sıcaklıkları okyanus sıcaklıklarından daha hızlı artmıştır.[3]

Dünya atmosferi için önemi

Kore Yarımadası yakınlarında deniz etkisiyle oluşan kar bantları
Ayrıca bakınız: Hava kütlesi, Hava tahmini ve Yağış

Deniz yüzeyi sıcaklığı Dünya atmosferinin davranışını etkiler. Deniz yüzeyi sıcaklığı tropikal siklojenez için önemli olmakla birlikte, deniz sisi ve deniz meltemlerinin oluşumunu belirlemede de önemlidir.[4] Altta yatan sıcak sulardan gelen ısı, 35 kilometre (22 mi) ile 40 kilometre (25 mi) gibi kısa mesafelerde bir hava kütlesini önemli ölçüde değiştirebilir.[5] Örneğin, Kuzey Yarımküre ekstratropikal siklonlarının güneybatısında, nispeten sıcak su kütleleri boyunca soğuk hava getiren kavisli siklonik akış ve dar göl etkisi (veya deniz etkisi), kar bantlarına yol açabilir. Bu bantlar, göller gibi büyük su kütleleri verimli bir şekilde ısı depoladığından, su yüzeyi ile yukarıdaki hava arasında 13 °C (23 °F)'den daha büyük önemli sıcaklık farkları olduğunda güçlü yerel yağışların meydana gelmesine neden olur.[6] Bu sıcaklık farkı nedeniyle, sıcaklık ve nem yukarı doğru taşınır ve dikey olarak yönlendirilmiş bulutlarda yoğunlaşarak kar sağanakları oluşturur. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ve bulut derinliği hem su sıcaklığından hem de büyük ölçekli ortamdan doğrudan etkilenir. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ne kadar güçlü olursa, bulutlar o kadar uzar ve yağış oranı da o kadar artar.[7]

Kaynakça

  1. ^ McCarthy, Gerard; Haigh, Ivan D.; Hirschi, Joël J.-M.; Grist, Jeremy P.; Smeed, David A. (28 Mayıs 2015). "Ocean impact on decadal Atlantic climate variability revealed by sea-level observations" (PDF). 521 (7553). Nature: 508–510. Bibcode:2015Natur.521..508M. doi:10.1038/nature14491. ISSN 1476-4687. PMID 26017453. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2024. 
  2. ^ Fox-Kemper, B., H.T. Hewitt, C. Xiao, G. Aðalgeirsdóttir, S.S. Drijfhout, T.L. Edwards, N.R. Golledge, M. Hemer, R.E. Kopp, G.  Krinner, A. Mix, D. Notz, S. Nowicki, I.S. Nurhati, L. Ruiz, J.-B. Sallée, A.B.A. Slangen, and Y. Yu, 2021: Chapter 9: Ocean, Cryosphere and Sea Level Change 24 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu ve B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, New York, USA, ss. 1211–1362, doi:10.1017/9781009157896.011.
  3. ^ "The Oceans Are Heating Up Faster Than Expected". scientific american. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2020. 
  4. ^ Vittorio Barale (2010). Oceanography from Space: Revisited. Springer. s. 263. ISBN 978-90-481-8680-8. 
  5. ^ Jun Inoue, Masayuki Kawashima, Yasushi Fujiyoshi ve Masaaki Wakatsuchi (Ekim 2005). "Aircraft Observations of Air-mass Modification Over the Sea of Okhotsk during Sea-ice Growth". 117 (1). Boundary-Layer Meteorology: 111–129. Bibcode:2005BoLMe.117..111I. doi:10.1007/s10546-004-3407-y. ISSN 0006-8314. 
  6. ^ B. Geerts (1998). "Lake Effect Snow". University of Wyoming. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008. 
  7. ^ Greg Byrd (3 Haziran 1998). "Lake Effect Snow". University Corporation for Atmospheric Research. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Deniz_yüzeyi_sıcaklığı&oldid=31681425" sayfasından alınmıştır