CS gazı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 16.21, 5 Kasım 2023 tarihindeki hâli

CS gazı (2-klorobenzalmalononitril) insan üzerinde yanma ve öksürme gibi etkiler yaratan; toplumsal olaylar gibi karışıklıkları engellemek amacıyla kullanılan bir göz yaşartıcı gaz tipi kimyasal silahtır.

CS gazı, uçucu bir solvent (diğer aktif maddeleri çözen ve kolayca buharlaşan bir madde) ve oda sıcaklığında katı bir bileşik olan 2-klorobenzalmalononitrilden oluşan bir aerosoldür. Amerikan formülasyonlarında solvent olarak metil izobütil keton ve diklorometan kullanılır.

Kalabalık kontrolü için öldürücü olmayan bir silah olarak tanımlansa da, çalışmalar bu sınıflandırmayla ilgili şüpheleri artırdı. CS ciddi akciğer hasarına neden olabilir ve aynı zamanda kalbe ve karaciğere de önemli ölçüde zarar verebilir.^[1]

Kimyasal, ciltte ve gözlerde nemle reaksiyona girerek yanma hissine ve gözlerin anında güçlü ve kontrol edilemeyen kapanmasına neden olur. Etkiler genellikle gözlerden yaş akması, aşırı öksürük, mukusla dolu olağanüstü burun akıntısı, gözlerde, göz kapaklarında, burun ve boğaz bölgelerinde yanma, yönelim bozukluğu, baş dönmesi ve nefes almada kısıtlılığı içerir. Terli veya güneş yanığı olan cildi de yakacaktır. Yüksek konsantrasyonlu dozlarda şiddetli öksürüğe ve kusmaya da neden olabilir. Ani etkilerin çoğu (olağanüstü burun akıntısı ve aşırı öksürük gibi) birkaç saat içinde kaybolur; ancak solunum, mide-bağırsak ve yutma sonrası semptomları aylarca devam edebilir.^[2]^[3] Maruziyet, kimyasal yanıklara neden olarak kalıcı yara izleri bırakabilir.^[4]

Kaynakça

Kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

^ Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B (August 1989). "Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon?". JAMA. 262 (5): 660–3. doi:10.1001/jama.1989.03430050076030. PMID 2501523.
^ Karagama YG, Newton JR, Newbegin CJ (April 2003). "Short-term and long-term physical effects of exposure to CS spray". Journal of the Royal Society of Medicine. 96 (4): 172–4. doi:10.1177/014107680309600404. PMC 539444 $2. PMID 12668703.
^ Torgrimson-Ojerio BN, Mularski KS, Peyton MR, Keast EM, Hassan A, Ivlev I (April 2021). "Health issues and healthcare utilization among adults who reported exposure to tear gas during 2020 Portland (OR) protests: a cross-sectional survey". BMC Public Health. 21 (1): 803. doi:10.1186/s12889-021-10859-w. PMC 8074355 $2. PMID 33902512.
^ "CS spray man 'scarred for life'" 5 Mart 2016^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 2 February 2006. Retrieved on 23 September 2007

[AMA-1] Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B (August 1989). "Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon?". JAMA. 262 (5): 660–3. doi:10.1001/jama.1989.03430050076030. PMID 2501523.

[2] Karagama YG, Newton JR, Newbegin CJ (April 2003). "Short-term and long-term physical effects of exposure to CS spray". Journal of the Royal Society of Medicine. 96 (4): 172–4. doi:10.1177/014107680309600404. PMC 539444 $2. PMID 12668703.

[3] Torgrimson-Ojerio BN, Mularski KS, Peyton MR, Keast EM, Hassan A, Ivlev I (April 2021). "Health issues and healthcare utilization among adults who reported exposure to tear gas during 2020 Portland (OR) protests: a cross-sectional survey". BMC Public Health. 21 (1): 803. doi:10.1186/s12889-021-10859-w. PMC 8074355 $2. PMID 33902512.

[4] "CS spray man 'scarred for life'" 5 Mart 2016^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 2 February 2006. Retrieved on 23 September 2007

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{kaynaksız|tarih=Eylül 2022}}
 '''CS gazı''' ('''2-klorobenzalmalononitril''') insan üzerinde yanma ve öksürme gibi etkiler yaratan; toplumsal olaylar gibi karışıklıkları engellemek amacıyla kullanılan bir [[göz yaşartıcı gaz]] tipi [[kimyasal silah]]tır.
 [[File:CS gas 1330189.JPG|thumbnail|1 Mayıs ve Gezi Parkı eylemleri esnasında İstanbul'da kullanılan CS gazı fişeği, 2013]]
-CS gazı, uçucu bir [[solvent]] (diğer aktif maddeleri çözen ve kolayca buharlaşan bir madde) ve oda sıcaklığında katı bir bileşik olan 2-klorobenzalmalononitrilden oluşan bir aerosoldür
+CS gazı, uçucu bir [[solvent]] (diğer aktif maddeleri çözen ve kolayca buharlaşan bir madde) ve oda sıcaklığında katı bir bileşik olan 2-klorobenzalmalononitrilden oluşan bir aerosoldür. Amerikan formülasyonlarında solvent olarak [[metil izobütil keton]] ve [[diklorometan]] kullanılır.
+Kalabalık kontrolü için öldürücü olmayan bir silah olarak tanımlansa da, çalışmalar bu sınıflandırmayla ilgili şüpheleri artırdı. CS ciddi akciğer hasarına neden olabilir ve aynı zamanda kalbe ve karaciğere de önemli ölçüde zarar verebilir.<ref name="AMA">{{cite journal | vauthors = Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B | title = Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon? | journal = JAMA | volume = 262 | issue = 5 | pages = 660–3 | date = August 1989 | pmid = 2501523 | doi = 10.1001/jama.1989.03430050076030 }}</ref>
+Kimyasal, ciltte ve gözlerde nemle reaksiyona girerek yanma hissine ve gözlerin anında güçlü ve kontrol edilemeyen kapanmasına neden olur. Etkiler genellikle gözlerden yaş akması, aşırı öksürük, mukusla dolu olağanüstü burun akıntısı, gözlerde, göz kapaklarında, burun ve boğaz bölgelerinde yanma, yönelim bozukluğu, baş dönmesi ve nefes almada kısıtlılığı içerir. Terli veya güneş yanığı olan cildi de yakacaktır. Yüksek konsantrasyonlu dozlarda şiddetli öksürüğe ve kusmaya da neden olabilir. Ani etkilerin çoğu (olağanüstü burun akıntısı ve aşırı öksürük gibi) birkaç saat içinde kaybolur; ancak solunum, mide-bağırsak ve yutma sonrası semptomları aylarca devam edebilir.<ref>{{cite journal | vauthors = Karagama YG, Newton JR, Newbegin CJ | title = Short-term and long-term physical effects of exposure to CS spray | journal = Journal of the Royal Society of Medicine | volume = 96 | issue = 4 | pages = 172–4 | date = April 2003 | pmid = 12668703 | pmc = 539444 | doi = 10.1177/014107680309600404 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Torgrimson-Ojerio BN, Mularski KS, Peyton MR, Keast EM, Hassan A, Ivlev I | title = Health issues and healthcare utilization among adults who reported exposure to tear gas during 2020 Portland (OR) protests: a cross-sectional survey | journal = BMC Public Health | volume = 21 | issue = 1 | pages = 803 | date = April 2021 | pmid = 33902512 | pmc = 8074355 | doi = 10.1186/s12889-021-10859-w }}</ref> Maruziyet, kimyasal yanıklara neden olarak kalıcı yara izleri bırakabilir.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/dorset/4674350.stm "CS spray man 'scarred for life'"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305124551/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/dorset/4674350.stm |date=5 March 2016 }}. ''[[BBC News]].'' 2 February 2006. Retrieved on 23 September 2007</ref>
-Kalabalık kontrolü için öldürücü olmayan bir silah olarak tanımlansa da, çalışmalar bu sınıflandırmayla ilgili şüpheleri artırdı. CS ciddi akciğer hasarına neden olabilir ve aynı zamanda kalbe ve karaciğere de önemli ölçüde zarar verebilir.<ref name="AMA">{{cite journal | vauthors = Hu H, Fine J, Epstein P, Kelsey K, Reynolds P, Walker B | title = Tear gas--harassing agent or toxic chemical weapon? | journal = JAMA | volume = 262 | issue = 5 | pages = 660–3 | date = August 1989 | pmid = 2501523 | doi = 10.1001/jama.1989.03430050076030 }}</ref>
 ==Kaynakça==
 {{kimya-taslak}}