Obsesif kompulsif bozukluk: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Ben Bilal (mesaj | katkılar)
4.520 değişiklik
"Obsessive–compulsive disorder" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
1. satır: 1. satır:
{{karıştırma|Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu}}
{{Hastalık bilgi kutusu
| Hastalık adı = Obsesif kompulsif bozukluk
| Resim = OCD handwash.jpg
| Resim açıklama = OKB'li bazı insanlarda sık sık el yıkamaya gitme görülmektedir.
| uzmanlık alanı = [[Psikiyatri]]
| belirtiler = Bir şeyleri tekrar tekrar kontrol etme, belirli rutinleri tekrar tekrar yapma [[obsesyon|dürtüsü]] hissetmek, tekrar tekrar belirli [[istenmeyen düşünceler]]e sahip olmak ve zihinden uzaklaştıramamak<ref name=NIH2015>{{web kaynağı|başlık=What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|website=U.S. National Institutes of Health (NIH)|yazar=The National Institute of Mental Health (NIMH)|tarih=Ocak 2016|erişimtarihi=24 Temmuz 2016|ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|arşivtarihi=23 Temmuz 2016|df=dmy-all}}</ref>
| komplikasyonlar = [[Tik]] bozuklukları, [[anksiyete bozukluğu|anksiyete bozuklukları]], [[intihar]]<ref name=DSM5 /><ref name=Ang2015>{{dergi kaynağı|soyadı1=Angelakis|ad1=I|soyadı2=Gooding|ad2=P|soyadı3=Tarrier|ad3=N|soyadı4=Panagioti|ad4=M|başlık=Suicidality in obsessive compulsive disorder (OCD): A systematic review and meta-analysis.|dergi=[[Clinical Psychology Review]]|yayıncı=[[Pergamon Press]]|yer=Oxford, England|tarih=25 Mart 2015|cilt=39|sayfalar=1-15|pmid=25875222|doi=10.1016/j.cpr.2015.03.002}}</ref>
| olağan başlangıç = 35 yaşından önce<ref name=NIH2015 /><ref name=DSM5>{{kitap kaynağı|başlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|tarih=2013|yayıncı=American Psychiatric Publishing|yer=Washington|isbn=978-0-89042-555-8|sayfalar=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237 237-242]|sürüm=5|url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237}}</ref>
| nedenleri = Bilinmiyor<ref name=NIH2015 />
| risk faktörü = [[Çocuk istismarı]], [[stres|psikolojik stres]]<ref name=DSM5 />
| tanı = Semptomlara göre<ref name=DSM5 />
| tedavi = [[Psikoterapi|Rehberlik]], [[seçici serotonin geri alım inhibitörü|seçici serotonin geri alım inhibitörleri]], [[klomipramin]]<ref name=NEJM2014>{{dergi kaynağı | yazar = Grant JE | başlık = Clinical practice: Obsessive-compulsive disorder. | url = https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2014-08-14_371_7/page/646 | dergi = The New England Journal of Medicine | cilt = 371 | sayı = 7 | sayfalar =646-53| tarih = 14 Ağustos 2014 | pmid = 25119610 |doi= 10.1056/NEJMcp1402176}}</ref><ref name=Ve2014>{{dergi kaynağı |soyadı=Veale |ad= D|soyadı2= Miles|ad2=S |soyadı3=Smallcombe |ad3= N|soyadı4=Ghezai |ad4=H |soyadı5=Goldacre |ad5=B|soyadı6=Hodsoll |ad6=J |tarih=29 Kasım 2014 |başlık=Atypical antipsychotic augmentation in SSRI treatment refractory obsessive-compulsive disorder: a systematic review and meta-analysis. |dergi=BMC Psychiatry|cilt= 14|sayı= |sayfalar=317|doi=10.1186/s12888-014-0317-5 |pmid=25432131 |pmc=4262998}}</ref>
| sıklık = 2.3%<ref name=Good2014>{{dergi kaynağı|soyadı1=Goodman|ad1=WK|soyadı2=Grice|ad2=DE|soyadı3=Lapidus|ad3=KA|soyadı4=Coffey|ad4=BJ|başlık=Obsessive-compulsive disorder.|dergi=The Psychiatric Clinics of North America|tarih=Eylül 2014|cilt=37|sayı=3|sayfalar=257-67|pmid=25150561|doi=10.1016/j.psc.2014.06.004}}</ref>
}}
'''Obsesif-kompulsif bozukluk''' ('''OKB'''), bir [[anksiyete bozukluğu|anksiyete (endişe) bozukluğu]]'dur.  


'''Obsesif-kompulsif bozukluk''' ( '''OKB''' ), bireyin [[istenmeyen düşünce|rahatsız edici düşüncelere]] sahip olduğu ve/veya belirli rutinleri, sıkıntıya yol açacak veya genel işlevi bozacak ölçüde tekrar tekrar yapma ihtiyacı hissettiği [[Ruhsal bozukluk|zihinsel]] ve [[Anormal davranış|davranışsal]] bir [[Hastalık|bozukluktur]].<ref>Drs; {{Web kaynağı|url=https://www.who.int/classifications/icd/en/bluebook.pdf|başlık=The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines|erişimtarihi=23 June 2021|ajans=bluebook.doc|sayfa=116 (foot)|çalışma=www.who.int [[World Health Organization]]|yayıncı=[[Microsoft Word]]|ile=[[Microsoft Bing]]}}</ref> <ref name="NIH20152">{{Web kaynağı|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|başlık=What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?|erişimtarihi=24 July 2016|arşivtarihi=23 July 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|tarih=January 2016|çalışma=U.S. National Institutes of Health (NIH)}}</ref> <ref name="DSM52">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237|başlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|tarih=2013|sayfalar=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237 237–242]|yer=Washington|yayıncı=American Psychiatric Publishing|seri=5|isbn=978-0-89042-555-8}}</ref> Adından da anlaşılacağı gibi, OKB'nin birincil belirtileri obsesyonlar ve kompulsiyonlardır. Obsesyonlar, [[Anksiyete|endişe]], [[iğrenme]] veya rahatsızlık duyguları yaratan, kalıcı, istenmeyen düşünceler, zihinsel görüntüler veya dürtülerdir.<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/obsessive-compulsive-disorder-ocd/overview/|başlık=Overview - Obsessive compulsive disorder (OCD)|erişimtarihi=2021-11-06|tarih=2021-02-16|dil=en|çalışma=nhs.uk}}</ref> Yaygın obsesyonlar arasında [[bulaşma]] korkusu, simetri takıntısı, [[din]], [[Cinsel ilişki|cinsiyet]] ve zarar hakkında zorlayıcı düşünceler yer alır. <ref name="NIH20152" /> <ref name=":4">{{Web kaynağı|url=https://www.psychiatry.org/patients-families/ocd/what-is-obsessive-compulsive-disorder|başlık=What Is Obsessive-Compulsive Disorder?|erişimtarihi=2021-11-06|çalışma=www.psychiatry.org}}</ref> Kompulsiyonlar, obsesyonlara yanıt olarak ortaya çıkan, tekrarlayan eylem veya rutinlerdir. Yaygın kompulsiyonlar arasında aşırı [[el yıkama]], [[temizlik]], bir şeyleri düzenleme, [[sayma]], güvence arama ve bir şeyleri kontrol etme sayılabilir. <ref name="NIH20152" /> <ref name=":4" /> <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cdc.gov/childrensmentalhealth/ocd.html|başlık=Obsessive-Compulsive Disorder in Children {{!}} CDC|erişimtarihi=2021-11-06|tarih=2020-12-02|dil=en-us|çalışma=Centers for Disease Control and Prevention}}</ref> OKB'li birçok yetişkin, kompulsiyonlarının bir anlam ifade etmediğinin farkındadır, ancak obsesyonların neden olduğu sıkıntıyı gidermek için yine de bunları gerçekleştirirler.<ref name="NIH20152" /> <ref name=":0" /> <ref name=":4" /> <ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://www.ocduk.org/ocd/compulsions/|başlık=What are compulsions? {{!}} OCD-UK|erişimtarihi=2021-11-05|dil=en-GB}}</ref> Kompulsiyonlar o kadar sık meydana gelir ki, tipik olarak günde en az bir saat sürer ve kişinin yaşam kalitesini bozar. <ref name="NIH20152" /> <ref name=":4" />
OKB kişinin istemediği ve tekrarlanan düşünceler, hisler, fikirler, takıntılar veya bir davranışı yapmaya doğru sürülmek.
Sıklıkla kişi, obsesif (saplantılı) düşüncelerinden kurtulmak için bir kompulsif (zorlayıcı) davranışı uygulamak durumundadır. Ancak bu sadece geçici bir ferahlık sağlamaktadır. obsesif (saplantılı) ritüelleri yapmamak anksiyete (endişe)'yi yükseltebilir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000929.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Mayıs 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140527060612/http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000929.htm |arşivtarihi=27 Mayıs 2014 |ölüurl=hayır}}</ref>


OKB'nin nedeni bilinmemektedir. <ref name="NIH20152">{{Web kaynağı|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|başlık=What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?|erişimtarihi=24 July 2016|arşivtarihi=23 July 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|tarih=January 2016|çalışma=U.S. National Institutes of Health (NIH)}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFThe_National_Institute_of_Mental_Health_(NIMH)2016">The National Institute of Mental Health (NIMH) (January 2016). [http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml "What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?"]. ''U.S. National Institutes of Health (NIH)''. [https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml Archived] from the original on 23 July 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 July</span> 2016</span>.</cite></ref> Bazı [[genetik]] bileşenler var gibi görünüyor ve tek yumurta ikizlerinde etkilenme, çift yumurta [[İkiz|ikizlerinden]] daha olasıdır. Risk faktörleri arasında [[çocuk istismarı]] geçmişi veya diğer [[psikolojik stres|strese]] neden olan olaylar bulunuyor; örneğin bazı vakalar [[Streptokok|streptokok enfeksiyonlarından]] sonra meydana gelmiştir. <ref name="NIH20152" /> Teşhis, sunulan semptomlara dayanır ve diğer uyuşturucuya bağlı veya tıbbi nedenlerin ekarte edilmesini gerektirir; Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği (Y-BOCS) gibi derecelendirme ölçekleri şiddeti değerlendirir.<ref name="DSM52">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237|başlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|tarih=2013|sayfalar=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237 237–242]|yer=Washington|yayıncı=American Psychiatric Publishing|seri=5|isbn=978-0-89042-555-8}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|''Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5'']] (5&nbsp;ed.). Washington: American Psychiatric Publishing. 2013. pp.&nbsp;[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|237–242]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:Kitap Kaynakları/978-0-89042-555-8|<bdi>978-0-89042-555-8</bdi>]].</cite></ref> <ref name="Fenske_2009">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.aafp.org/afp/2009/0801/p239.html|başlık=Obsessive compulsive disorder: diagnosis and management|arşivtarihi=12 May 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140512222223/http://www.aafp.org/afp/2009/0801/p239.html|tarih=August 2009|sayı=3|sayfalar=239–45|çalışma=American Family Physician|cilt=80|pmid=19621834}}</ref> Benzer semptomlara sahip diğer bozukluklar arasında [[yaygın anksiyete bozukluğu]], [[majör depresif bozukluk]], [[yeme bozuklukları]], [[tik bozukluğu|tik bozuklukları]] ve [[Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu|obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu]] yer alır. <ref name="DSM52" /> Bu durum ayrıca [[İntihar|intihar eğiliminde]] genel bir artış ile ilişkilidir. <ref name="Ang20152">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Suicidality in obsessive compulsive disorder (OCD): A systematic review and meta-analysis.|yazarlar=Angelakis|tarih=25 March 2015|sayfalar=1–15|çalışma=[[Clinical Psychology Review]]|yer=Oxford, England|yayıncı=[[Pergamon Press]]|cilt=39|pmid=25875222|doi=10.1016/j.cpr.2015.03.002}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Suicide in patients treated for obsessive-compulsive disorder: a prospective follow-up study|yazarlar=Alonso|tarih=13 January 2010|sayı=3|sayfalar=300–308|çalışma=Journal of Affective Disorders|ile=Elsevier Science Direct|cilt=124|pmid=20060171|doi=10.1016/j.jad.2009.12.001}}</ref>
== Bilişsel performans ==
2013'te yapılan bir analizle, OKB'li insanlarda işitsel dikkat bozulmadığı halde uzamsal hafıza, daha az sözel hafıza, anlatımda akıcılık, akıl yürütme ve düşünce akışının hızı ile ilgili hafif lakin geniş kapsamlı bilişsel eksikliklerin bulunduğu onaylanmıştır.
===[[Obsesyon|Obsesif]] (takıntılı) düşünce===
Hastanın aklına tekrar tekrar gelen, fikirler, imajlar ya da dürtü (iç-tepki) "Kalıplaşmış formlar": Bunların çoğu genelde gereksiz ve negatiftir.
Kişi çoğu kez yapmamayı dener lakin genellikle başarısız olur ve tahammül etmeye çalışır. Bunlar, ne var ki, hastanın kendi tanınmış düşünceleri gibi kabul görür, hatta istemsiz ve sıklıkla anlamsız gelmektedir.<ref name="apps.who.int">{{Web kaynağı |url=http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/F42 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Mayıs 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141102133725/http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en#/F42 |arşivtarihi=2 Kasım 2014 |ölüurl=hayır }}</ref>


OKB tedavisi, [[bilişsel davranışçı terapi]] (BDT) gibi [[Psikoterapi|psikoterapiyi]], [[Antidepresan|antidepresanlar]] gibi [[farmakoterapi|farmakoterapiyi]] veya [[derin beyin stimülasyonu]] (DBS) gibi [[cerrahi]] prosedürleri içerebilir. <ref name="NEJM2014" /> <ref name="Ve2014" /> <ref name=":6">{{Web kaynağı|url=https://beyondocd.org/ocd-facts/approved-medications|başlık=Medications Approved for Treatment of OCD|erişimtarihi=11 December 2021|çalışma=Beyond OCD: OCD Information and Resources}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Pharmacological treatment of obsessive-compulsive disorder|yazarlar=Pittenger|tarih=September 2014|sayı=3|sayfalar=375–391|çalışma=Psychiatric Clinics of North America|cilt=37|pmc=4143776|pmid=25150568|doi=10.1016/j.psc.2014.05.006}}</ref> BDT, obsesyonlara bilinçli maruz kalmayı artırır ve kompulsiyonları önlerken, [[üstbilişsel terapi|metabilişsel terapi]] kişinin kendi düşünceleriyle ritüel davranışları arasında olan ilişkisini değiştirmeye teşvik eder.<ref name="NEJM2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Clinical practice: Obsessive-compulsive disorder.|yazarlar=Grant JE|tarih=14 August 2014|sayı=7|sayfalar=646–53|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=371|pmid=25119610|doi=10.1056/NEJMcp1402176}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Metacognitive therapy for anxiety and depression|yer=New York, NY|yayıncı=Guilford Press|seri=Pbk.|yıl=2011|özgünyıl=2009|isbn=978-1-60918-496-4|oclc=699763619}}</ref> [[Seçici serotonin geri alım inhibitörü|Seçici serotonin geri alım inhibitörleri]] (SSRI'lar), OKB'yi tedavi etmek için kullanılan yaygın bir antidepresandır. SSRI'lar, önerilen depresyon dozunun üzerinde kullanıldığında daha etkilidir; ancak, daha yüksek dozlar yan etki yoğunluğunu artırabilir. <ref name=":7">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Meta-Analysis of the Dose-Response Relationship of SSRI in Obsessive-Compulsive Disorder|yazarlar=Bloch|tarih=August 2010|sayı=8|sayfalar=850–855|çalışma=Molecular Psychiatry|cilt=15|pmc=2888928|pmid=19468281|doi=10.1038/mp.2009.50}}</ref> Yaygın olarak kullanılan SSRI'lar arasında [[sertralin]], [[fluoksetin]], [[fluvoksamin]], [[paroksetin]], [[sitalopram]] ve [[Essitalopram|esitalopram]] bulunur. <ref name=":6" /> Bazı hastalar, en az iki ay boyunca çoklu SSRI'ların maksimum tolere edilen dozunu aldıktan sonra iyileşmede başarısız olurlar; bu vakalar tedaviye dirençli olarak nitelendirilir ve [[klomipramin]] veya [[atipik antipsikotik]] güçlendirme gibi ikinci basamak tedavi gerektirir. <ref name="NEJM2014" /> <ref name="Ve2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Atypical antipsychotic augmentation in SSRI treatment refractory obsessive-compulsive disorder: a systematic review and meta-analysis.|yazarlar=Veale|tarih=29 November 2014|sayfalar=317|çalışma=BMC Psychiatry|cilt=14|pmc=4262998|pmid=25432131|doi=10.1186/s12888-014-0317-5}}</ref> <ref name=":7" /> <ref name="Dec2010">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Current trends in drug treatment of obsessive-compulsive disorder|sayfalar=233–42|çalışma=Neuropsychiatr Dis Treat|yıl=2010|cilt=6|pmc=2877605|pmid=20520787|doi=10.2147/NDT.S3149}}</ref> Cerrahi, en şiddetli veya tedaviye dirençli vakalarda son çare olarak kullanılabilir, ancak çoğu prosedür, yan etkileriyle ilgili sınırlı literatür nedeniyle deneysel olarak kabul edilir. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Deep Brain Stimulation in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder|yazarlar=Blomstedt|tarih=December 2013|sayı=6|sayfalar=E245–E253|çalışma=World Neurosurgery|ile=Elsevier Science Direct|cilt=80|pmid=23044000|doi=10.1016/j.wneu.2012.10.006}}</ref> OKB tedavisiz olarak, genellikle onlarca yıl sürer. <ref name="DSM52">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237|başlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|tarih=2013|sayfalar=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237 237–242]|yer=Washington|yayıncı=American Psychiatric Publishing|seri=5|isbn=978-0-89042-555-8}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|''Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5'']] (5&nbsp;ed.). Washington: American Psychiatric Publishing. 2013. pp.&nbsp;[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|237–242]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:Kitap Kaynakları/978-0-89042-555-8|<bdi>978-0-89042-555-8</bdi>]].</cite></ref>
===[[Kompulsiyon|Kompulsif]] (zorlantı) davranış veya ritüel===
Tekrar tekrar yapılan, kalıplaşmış, ne hoşlanılan-zevk alınan ne de doğal olarak sonuçta olması gereken işe yarayacak tutum ve davranışlardır. Bunların işlevi, Hastanın belki aksi hali gerçekleşeceğinden endişe duyduğu, bazı 'objektif bir şekilde' kuşku duyduğu olayları engellemek, sıklıkla ilgili şeye zarar veren veya hastanın neden olduğu durumlardır.


Obsesif-kompulsif bozukluk, hayatlarının bir noktasında insanların yaklaşık %2.3'ünü etkilerken, herhangi bir yıldaki oranlar yaklaşık %1.2'dir. <ref name="DSM52">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237|başlık=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|tarih=2013|sayfalar=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/237 237–242]|yer=Washington|yayıncı=American Psychiatric Publishing|seri=5|isbn=978-0-89042-555-8}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|''Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5'']] (5&nbsp;ed.). Washington: American Psychiatric Publishing. 2013. pp.&nbsp;[[iarchive:diagnosticstatis0005unse/page/237|237–242]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:Kitap Kaynakları/978-0-89042-555-8|<bdi>978-0-89042-555-8</bdi>]].</cite></ref> <ref name="Good2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Obsessive-compulsive disorder.|yazarlar=Goodman|tarih=September 2014|sayı=3|sayfalar=257–67|çalışma=The Psychiatric Clinics of North America|cilt=37|pmid=25150561|doi=10.1016/j.psc.2014.06.004}}</ref> Semptomların 35 yaşından sonra başlaması alışılmadık bir durumdur ve hastaların yaklaşık %50'si 20 yaşından önce günlük yaşamda zararlı etkiler yaşar. <ref name="NIH20152">{{Web kaynağı|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|başlık=What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?|erişimtarihi=24 July 2016|arşivtarihi=23 July 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml|tarih=January 2016|çalışma=U.S. National Institutes of Health (NIH)}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFThe_National_Institute_of_Mental_Health_(NIMH)2016">The National Institute of Mental Health (NIMH) (January 2016). [http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml "What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?"]. ''U.S. National Institutes of Health (NIH)''. [https://web.archive.org/web/20160723194024/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml Archived] from the original on 23 July 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 July</span> 2016</span>.</cite></ref> <ref name="DSM52" /> Erkekler ve kadınlar eşit olarak etkilenir ve OKB dünya çapında görülür. <ref name="NIH20152" /> <ref name="DSM52" /> ''Obsesif-kompulsif'' deyimi bazen bir kişiyi aşırı titiz, [[mükemmelliyetçilik|mükemmeliyetçi]], dalgın veya başka bir şekilde sabitlenmiş olarak tanımlamak için OKB ile ilgisi olmayan ''gayri resmi'' bir şekilde kullanılır. <ref name=":5">{{Kitap kaynağı|başlık=The anatomy of madness: essays in the history of psychiatry|kısım=Obsessional Disorders: A Conceptual History. Terminological and Classificatory Issues.|tarih=1985|sayfalar=166–187|yer=London|yayıncı=Routledge|isbn=978-0-415-32382-6}}</ref>
Genellikle, hastanın da kabul gördüğü bu tekrarlanmaya devam eden bastırılması güç davranışlar, amaçsız ve etkisiz karşı koymalarıdır. Anksiyete (endişe) neredeyse değişmeksizin mevcut durumdadır. Eğer kompulsif (zorlayıcı) davranış veya ritüeller direnmeye devam ederse anksiyete daha kötüye gider.<ref name="apps.who.int"/>
[[Kategori:Âyin]]

⚫
[[Kategori:Obsesif kompulsif bozukluklar]]
== Tedavi ==
[[Kategori:Anksiyete bozuklukları]]
[[Psikoloji]] ve [[psikiyatri]] profesyonelleri tarafından teşhisi yapılmaktadır.

İki tedavi yöntemi kullanılmaktadır
* Seçici [[serotonin]] gerialım [[inhibitör]]leri kullanmak
* Bilişsel davranışçı tedavi uygulamak

== Akraba rahatsızlıklar ==
* [[Dismorfofobi]]
* [[Hipokondriyazis]]
* [[Tourette sendromu]]

==Ayrıca bakınız==
* [[Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu]]
*[[Aritmomani]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{psikoloji-taslak}}
{{Tıbbi kaynaklar
| Hastalık Veri Tabanı = 33766
| ICD10 = {{ICD-10 kodu|F|42||f|40}}
| ICD9 = {{ICD9|300.3}}
| ICDO =
| MedlinePlus = 000929
| eMedicineKonu = OCD
| eMedicineBaşlık = 287681
| eMedicine_çoklu =
| OMIM = 164230
| OMIM_çoklu =
| MeshID = D009771
| Meshİsmi =
| MeshNumarası =
}}

{{Otorite kontrolü}}

⚫
[[Kategori:Obsesif kompulsif bozukluklar| ]]

Sayfanın 07.07, 26 Nisan 2022 tarihindeki hâli

Obsesif-kompulsif bozukluk ( OKB ), bireyin rahatsız edici düşüncelere sahip olduğu ve/veya belirli rutinleri, sıkıntıya yol açacak veya genel işlevi bozacak ölçüde tekrar tekrar yapma ihtiyacı hissettiği zihinsel ve davranışsal bir bozukluktur.[1] [2] [3] Adından da anlaşılacağı gibi, OKB'nin birincil belirtileri obsesyonlar ve kompulsiyonlardır. Obsesyonlar, endişe, iğrenme veya rahatsızlık duyguları yaratan, kalıcı, istenmeyen düşünceler, zihinsel görüntüler veya dürtülerdir.[4] Yaygın obsesyonlar arasında bulaşma korkusu, simetri takıntısı, din, cinsiyet ve zarar hakkında zorlayıcı düşünceler yer alır. [2] [5] Kompulsiyonlar, obsesyonlara yanıt olarak ortaya çıkan, tekrarlayan eylem veya rutinlerdir. Yaygın kompulsiyonlar arasında aşırı el yıkama, temizlik, bir şeyleri düzenleme, sayma, güvence arama ve bir şeyleri kontrol etme sayılabilir. [2] [5] [6] OKB'li birçok yetişkin, kompulsiyonlarının bir anlam ifade etmediğinin farkındadır, ancak obsesyonların neden olduğu sıkıntıyı gidermek için yine de bunları gerçekleştirirler.[2] [4] [5] [7] Kompulsiyonlar o kadar sık meydana gelir ki, tipik olarak günde en az bir saat sürer ve kişinin yaşam kalitesini bozar. [2] [5]

OKB'nin nedeni bilinmemektedir. [2] Bazı genetik bileşenler var gibi görünüyor ve tek yumurta ikizlerinde etkilenme, çift yumurta ikizlerinden daha olasıdır. Risk faktörleri arasında çocuk istismarı geçmişi veya diğer strese neden olan olaylar bulunuyor; örneğin bazı vakalar streptokok enfeksiyonlarından sonra meydana gelmiştir. [2] Teşhis, sunulan semptomlara dayanır ve diğer uyuşturucuya bağlı veya tıbbi nedenlerin ekarte edilmesini gerektirir; Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği (Y-BOCS) gibi derecelendirme ölçekleri şiddeti değerlendirir.[3] [8] Benzer semptomlara sahip diğer bozukluklar arasında yaygın anksiyete bozukluğu, majör depresif bozukluk, yeme bozuklukları, tik bozuklukları ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu yer alır. [3] Bu durum ayrıca intihar eğiliminde genel bir artış ile ilişkilidir. [9] [10]

OKB tedavisi, bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi psikoterapiyi, antidepresanlar gibi farmakoterapiyi veya derin beyin stimülasyonu (DBS) gibi cerrahi prosedürleri içerebilir. [11] [12] [13] [14] BDT, obsesyonlara bilinçli maruz kalmayı artırır ve kompulsiyonları önlerken, metabilişsel terapi kişinin kendi düşünceleriyle ritüel davranışları arasında olan ilişkisini değiştirmeye teşvik eder.[11] [15] Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar), OKB'yi tedavi etmek için kullanılan yaygın bir antidepresandır. SSRI'lar, önerilen depresyon dozunun üzerinde kullanıldığında daha etkilidir; ancak, daha yüksek dozlar yan etki yoğunluğunu artırabilir. [16] Yaygın olarak kullanılan SSRI'lar arasında sertralin, fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, sitalopram ve esitalopram bulunur. [13] Bazı hastalar, en az iki ay boyunca çoklu SSRI'ların maksimum tolere edilen dozunu aldıktan sonra iyileşmede başarısız olurlar; bu vakalar tedaviye dirençli olarak nitelendirilir ve klomipramin veya atipik antipsikotik güçlendirme gibi ikinci basamak tedavi gerektirir. [11] [12] [16] [17] Cerrahi, en şiddetli veya tedaviye dirençli vakalarda son çare olarak kullanılabilir, ancak çoğu prosedür, yan etkileriyle ilgili sınırlı literatür nedeniyle deneysel olarak kabul edilir. [18] OKB tedavisiz olarak, genellikle onlarca yıl sürer. [3]

Obsesif-kompulsif bozukluk, hayatlarının bir noktasında insanların yaklaşık %2.3'ünü etkilerken, herhangi bir yıldaki oranlar yaklaşık %1.2'dir. [3] [19] Semptomların 35 yaşından sonra başlaması alışılmadık bir durumdur ve hastaların yaklaşık %50'si 20 yaşından önce günlük yaşamda zararlı etkiler yaşar. [2] [3] Erkekler ve kadınlar eşit olarak etkilenir ve OKB dünya çapında görülür. [2] [3] Obsesif-kompulsif deyimi bazen bir kişiyi aşırı titiz, mükemmeliyetçi, dalgın veya başka bir şekilde sabitlenmiş olarak tanımlamak için OKB ile ilgisi olmayan gayri resmi bir şekilde kullanılır. [20]

  1. ^ Drs; "The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines" (PDF). www.who.int World Health Organization. Microsoft Word. bluebook.doc. s. 116 (foot). Erişim tarihi: 23 June 2021 – Microsoft Bing vasıtasıyla. 
  2. ^ a b c d e f g h i "What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?". U.S. National Institutes of Health (NIH). January 2016. 23 July 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 July 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "NIH20152" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ a b c d e f g Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. 5. Washington: American Psychiatric Publishing. 2013. ss. 237–242. ISBN 978-0-89042-555-8.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "DSM52" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ a b "Overview - Obsessive compulsive disorder (OCD)". nhs.uk (İngilizce). 2021-02-16. Erişim tarihi: 2021-11-06. 
  5. ^ a b c d "What Is Obsessive-Compulsive Disorder?". www.psychiatry.org. Erişim tarihi: 2021-11-06. 
  6. ^ "Obsessive-Compulsive Disorder in Children | CDC". Centers for Disease Control and Prevention (İngilizce). 2020-12-02. Erişim tarihi: 2021-11-06. 
  7. ^ "What are compulsions? | OCD-UK" (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-11-05. 
  8. ^ "Obsessive compulsive disorder: diagnosis and management". American Family Physician. 80 (3): 239–45. August 2009. PMID 19621834. 12 May 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Angelakis (25 March 2015). "Suicidality in obsessive compulsive disorder (OCD): A systematic review and meta-analysis". Clinical Psychology Review. Oxford, England: Pergamon Press. 39: 1–15. doi:10.1016/j.cpr.2015.03.002. PMID 25875222. 
  10. ^ Alonso (13 January 2010). "Suicide in patients treated for obsessive-compulsive disorder: a prospective follow-up study". Journal of Affective Disorders. 124 (3): 300–308. doi:10.1016/j.jad.2009.12.001. PMID 20060171 – Elsevier Science Direct vasıtasıyla. 
  11. ^ a b c Grant JE (14 August 2014). "Clinical practice: Obsessive-compulsive disorder". The New England Journal of Medicine. 371 (7): 646–53. doi:10.1056/NEJMcp1402176. PMID 25119610. 
  12. ^ a b Veale (29 November 2014). "Atypical antipsychotic augmentation in SSRI treatment refractory obsessive-compulsive disorder: a systematic review and meta-analysis". BMC Psychiatry. 14: 317. doi:10.1186/s12888-014-0317-5. PMC 4262998 $2. PMID 25432131. 
  13. ^ a b "Medications Approved for Treatment of OCD". Beyond OCD: OCD Information and Resources. Erişim tarihi: 11 December 2021. 
  14. ^ Pittenger (September 2014). "Pharmacological treatment of obsessive-compulsive disorder". Psychiatric Clinics of North America. 37 (3): 375–391. doi:10.1016/j.psc.2014.05.006. PMC 4143776 $2. PMID 25150568. 
  15. ^ Metacognitive therapy for anxiety and depression. Pbk. New York, NY: Guilford Press. 2011 [2009]. ISBN 978-1-60918-496-4. OCLC 699763619. 
  16. ^ a b Bloch (August 2010). "Meta-Analysis of the Dose-Response Relationship of SSRI in Obsessive-Compulsive Disorder". Molecular Psychiatry. 15 (8): 850–855. doi:10.1038/mp.2009.50. PMC 2888928 $2. PMID 19468281. 
  17. ^ "Current trends in drug treatment of obsessive-compulsive disorder". Neuropsychiatr Dis Treat. 6: 233–42. 2010. doi:10.2147/NDT.S3149. PMC 2877605 $2. PMID 20520787. 
  18. ^ Blomstedt (December 2013). "Deep Brain Stimulation in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder". World Neurosurgery. 80 (6): E245–E253. doi:10.1016/j.wneu.2012.10.006. PMID 23044000 – Elsevier Science Direct vasıtasıyla. 
  19. ^ Goodman (September 2014). "Obsessive-compulsive disorder". The Psychiatric Clinics of North America. 37 (3): 257–67. doi:10.1016/j.psc.2014.06.004. PMID 25150561. 
  20. ^ "Obsessional Disorders: A Conceptual History. Terminological and Classificatory Issues.". The anatomy of madness: essays in the history of psychiatry. London: Routledge. 1985. ss. 166–187. ISBN 978-0-415-32382-6. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Obsesif_kompulsif_bozukluk&oldid=27643954" sayfasından alınmıştır