Ergenlikte hamilelik: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Zemxer (mesaj | katkılar)
Devriyeler
8.488 değişiklik
ingilizce vikipediden çevirildi.
(Fark yok)

Sayfanın 20.46, 14 Aralık 2021 tarihindeki hâli

Ergen hamileliği olarak da bilinen genç gebelik, WHO'ya göre 20 yaşın altındaki bir kadında gebeliktir, ancak 18 veya 17 yaşın altı da genç gebelik olarak sayılabilir.[1] Hamilelik, ilk adet döneminden (menarş) önce olabilen ancak genellikle adetlerin başlamasından sonra ortaya çıkan yumurtlamanın başlamasından sonra cinsel ilişki ile ortaya çıkabilir.[2] İyi beslenmiş kızlarda ilk regl genellikle 12-13 yaş civarında gerçekleşir.[3]

Hamile gençler, diğer kadınlarla aynı hamilelikle ilgili sorunların çoğuyla karşı karşıyadır. Sağlıklı bir hamileliği sürdürmek veya doğum yapmak için fiziksel olarak gelişme olasılıkları daha düşük olduğundan, 15 yaşın altındakiler için ek endişeler vardır.[4] 15-19 yaş arası kızlar için riskler, yaşın biyolojik etkilerinden çok sosyoekonomik faktörlerle ilişkilidir.[5] Düşük doğum ağırlığı, erken doğum, anemi ve preeklampsi riskleri fazladır.[6][7]

Ergenlik çağındaki gebelikler, düşük eğitim seviyeleri ve yoksulluk dahil olmak üzere sosyal sorunlarla ilişkilidir. Gelişmiş ülkelerde ergenlik dönemindeki hamilelik genellikle evlilik dışıdır ve sıklıkla sosyal bir damgalama ile ilişkilendirilir.[8] Gelişmekte olan ülkelerde ergenlik dönemindeki gebelikler genellikle evlilik içinde gerçekleşir ve yarısı planlıdır. Ancak bu toplumlarda erken gebelik, yetersiz beslenme ve yetersiz sağlık bakımıyla birleşerek tıbbi sorunlara neden olabilir. Birlikte kullanıldığında, eğitim müdahaleleri ve doğum kontrolüne erişim, istenmeyen genç gebelikleri azaltabilir.[9][10]

2015 yılında, her 1000 kadından 47'si 20 yaşın altında çocuk sahibi oldu. Oranlar Afrika'da daha yüksek ve Asya'da daha düşüktü. Gelişmekte olan ülkelerde, her yıl 16 yaşın altındaki yaklaşık 2,5 milyon kadın ve 15 ila 19 yaşındaki 16 milyon kadın çocuk sahibidir. Kırsal kesimde kentsel alanlardan daha yaygındır. Dünya çapında, hamilelikle ilgili problemler, 15 ila 19 yaş arasındaki kadınlar arasında en yaygın ölüm nedenidir. (ke)

Tarihi

Ergenlik dönemindeki hamilelik (normalde 16 ve 19 yaşları arasındaki kızları içeren gebeliklerle), önceki yüzyıllarda çok daha normaldi ve 20. yüzyılda gelişmiş ülkelerde yaygındı. 1950'lerin başında doğan Norveçli kadınların yaklaşık dörtte biri 1970'lerin başında genç anne oldu. Bununla birlikte, oranlar, 20. yüzyılın zirvesinden bu yana gelişmiş dünya genelinde istikrarlı bir şekilde düştü. 1970'lerin sonlarında Norveç'te doğanlar arasında %10'dan azı genç anne oldu ve o zamandan beri oranlar düştü.[11][12]

Etkileri

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'na (UNFPA) göre, "18 yaşından küçük kız çocukları arasındaki gebeliklerin onarılamaz sonuçları vardır. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı açısından hayati tehlike oluşturan sonuçlarıyla kızların haklarını ihlal ediyor ve özellikle yoksulluk döngüsünün sürdürülmesinde topluluklar için yüksek kalkınma maliyetleri oluşturuyor.” [13] Sağlık sonuçları, ergenlerin çoğunluğu düşük gelirli hanelerden gelme eğiliminde olduğundan, komplikasyonlara ve yetersiz beslenmeye yol açan hamilelik ve doğum için henüz fiziksel olarak hazır olmamayı içerir. Düşük ve orta gelirli ülkelerde 15 yaşın altındaki kız çocuklarında anne ölümü riski, yirmili yaşlardaki kadınlara göre daha yüksektir. [13] Genç yaştaki hamilelik aynı zamanda kızların eğitimini ve gelir potansiyelini de etkiler, çünkü birçoğu okulu bırakmak zorunda kalır ve bu da gelecekteki ekonomik beklentileri tehdit eder.[14]

Genç yaşta hamilelik, genç kadınları sağlık sorunları, ekonomik, sosyal ve finansal sorunlar açısından risk altına sokmaktadır.[15][16][17]

Risk faktörleri

Kültür

Kızların genç yaşta evlenmelerinin geleneksel olduğu ve mümkün olan en kısa sürede çocuk sahibi olmaya teşvik edildiği toplumlarda genç yaşta gebelik oranları daha yüksektir. Örneğin, bazı Sahra altı Afrika ülkelerinde erken gebelik, genç kadının doğurganlığının kanıtı olduğu için genellikle bir nimet olarak görülür. [18] Genç yaşta evliliklerin yaygın olduğu ülkelerde daha yüksek düzeyde genç gebelikler yaşanmaktadır. Hindistan alt kıtasında, erken evlilik ve hamilelik, geleneksel kırsal topluluklarda şehirlerden daha yaygındır.[19] Pek çok gence doğum kontrol yöntemleri ve hazır olmadan önce seks yapmaya zorlayan yaşıtlarıyla nasıl başa çıkılacağı öğretilmemektedir. Birçok hamile genç, cinselliğin temel gerçekleri hakkında hiçbir bilgiye sahip değildir. [20]

Ekonomik teşvikler de çocuk sahibi olma kararını etkiler. Çocukların erken yaşta çalıştırıldığı toplumlarda, çok çocuk sahibi olmak ekonomik açıdan caziptir. [21]

Pek çok gelişmiş ülke gibi genç yaşta evliliğinin daha az yaygın olduğu toplumlarda, ilk cinsel ilişkinin yaşının küçük olması ve doğum kontrol yöntemlerinin kullanılmaması (veya tutarsız ve/veya yanlış kullanımı; başarısızlık oranı yüksek bir yöntemin kullanılması da sorun) genç gebelikte faktörler olabilir. [22] [23] Gelişmiş dünyadaki çoğu genç hamilelik planlanmamış gibi görünüyor. [23] [24] Birçok Batılı ülke, temel amacı planlanmamış gebelikleri ve CYBE'leri azaltmak olan cinsel eğitim programları oluşturmuştur. Doğum yapan gençlerin düşük olduğu ülkeler, gençler arasında cinsel ilişkileri kabul etmekte ve cinsellik hakkında kapsamlı ve dengeli bilgi sağlamaktadır. [25]

Romanlar arasında genç yaşta gebelikler yaygındır çünkü daha erken evlenirler. [26]

Diğer aile üyeleri

Genç hamilelik ve annelik küçük kardeşleri etkileyebilir. Bir araştırma, genç annelerin küçük kız kardeşlerinin eğitim ve istihdamın önemini vurgulama olasılıklarının daha düşük olduğunu ve insan cinsel davranışlarını, ebeveynliği ve evliliği daha genç yaşlarda kabul etme olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.[27] Genç ebeveynlerin küçük kız kardeşleri çocuklara bakıcılık yaparsa, kendilerinin hamile kalma olasılığı artar. [28] Daha büyük bir kızının çocuğu olduğunda, ebeveynler zaman geçtikçe genellikle daha kabul edici hale gelir. [29] 2011'de Norveç'te yapılan bir araştırma, ablanın gençken bir bebeği olursa, küçük bir kız kardeşin genç bir hamilelik geçirme olasılığının 1:5'ten 2:5'e çıktığını buldu. [30]

  1. ^ Adolescent Pregnancy (PDF). World Health Organization. 2004. s. 5. ISBN 978-9241591454. Erişim tarihi: 28 July 2017. 
  2. ^ "Can a Girl Get Pregnant if She Has Never Had Her Period?". 
  3. ^ "Medscape: Medscape Access". 
  4. ^ Mayor S (2004). "Pregnancy and childbirth are leading causes of death in teenage girls in developing countries". BMJ. 328 (7449): 1152. doi:10.1136/bmj.328.7449.1152-a. PMC 411126 $2. PMID 15142897. 
  5. ^ Makinson C (1985). "The health consequences of teenage fertility". Family Planning Perspectives. 17 (3): 132–139. doi:10.2307/2135024. PMID 2431924. 
  6. ^ "Poor obstetric performance of teenagers: Is it age- or quality of care-related?". Journal of Obstetrics & Gynaecology. 24 (4): 395–398. 2004. doi:10.1080/01443610410001685529. PMID 15203579. 
  7. ^ Abalkhail BA (1995). "Adolescent pregnancy: Are there biological barriers for pregnancy outcomes?". The Journal of the Egyptian Public Health Association. 70 (5–6): 609–625. PMID 17214178. 
  8. ^ "Young mothers face stigma and abuse, say charities". BBC News. 2014-02-25. 
  9. ^ Oringanje (3 February 2016). "Interventions for preventing unintended pregnancies among adolescents". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce). 2: CD005215. doi:10.1002/14651858.cd005215.pub3. PMID 26839116. 
  10. ^ International technical guidance on sexuality education: An evidence-informed approach (PDF). Paris: UNESCO. 2018. s. 18. ISBN 978-92-3-100259-5. 
  11. ^ Lappegård (15 March 2000). "New fertility trends in Norway". Demographic Research. 2. doi:10.4054/DemRes.2000.2.3. 
  12. ^ Alex Hern (2015-06-23). "Is broadband responsible for falling teenage pregnancy rates?". The Guardian. 
  13. ^ a b "Adolescent Pregnancy". UNFPA. 2013. 
  14. ^ "Adolescent pregnancy - UNFPA - United Nations Population Fund". 
  15. ^ "Few teens use the most effective types of birth control| CDC Online Newsroom | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 2015-04-07. Erişim tarihi: 2017-07-26. 
  16. ^ "American Teens' Sexual and Reproductive Health". Guttmacher Institute (İngilizce). 2016-06-01. Erişim tarihi: 2017-07-26. 
  17. ^ "American Teens' Sexual and Reproductive Health". Guttmacher Institute (İngilizce). 2016-06-01. Erişim tarihi: 2017-07-26. 
  18. ^ Locoh (1999). "Early Marriage and Motherhood in Sub-Saharan Africa". African Environment. 10 (3): 31–42. doi:10.4314/ae.v10i3.22558 (kapalı 31 October 2021). 
  19. ^ Mehta (1998). "Adolescents in Changing Times: Issues and Perspectives for Adolescent Reproductive Health in The ESCAP Region". United Nations Social and Economic Commission for Asia and the Pacific. 2012-02-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: July 7, 2006. 
  20. ^ MacLeod (1999). "The 'Causes' of Teenage Pregnancy: Review of South African Research – Part 2". South African Journal of Psychology. 29: 8–16. doi:10.1177/008124639902900102. 
  21. ^ Cultural Selection. 1999-02-28. ISBN 9780792355793. 
  22. ^ UNICEF. (2001)."A League Table of Teenage Births in Rich Nations" (PDF). 2006-06-29 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  23. ^ a b Beginning Too Soon: Adolescent Sexual Behavior, Pregnancy And Parenthood, US Department of Health and Human Services.
  24. ^ Teenage Mothers : Decisions and Outcomes – Provides a unique review of how teenage mothers think Webarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş. Policy Studies Institute, University of Westminster, 30 Oct 1998
  25. ^ Guttmacher Institute. (2005).
  26. ^ Avci (17 January 2018). "Attitude and practice of family planning methods among Roma women living in northern Turkey". International Journal of Nursing Sciences. 5 (1): 33–38. doi:10.1016/j.ijnss.2018.01.002. PMC 6626220 $2. PMID 31406798. 
  27. ^ East PL (1996). "Do adolescent pregnancy and childbearing affect younger siblings?". Family Planning Perspectives. 28 (4): 148–153. doi:10.2307/2136190. PMID 8853279. 
  28. ^ "The younger siblings of teenage mothers: a follow-up of their pregnancy risk". Dev Psychol. 37 (2): 254–64. 2001. doi:10.1037/0012-1649.37.2.254. PMC 3878983 $2. PMID 11269393. 
  29. ^ East (1998). "Impact of Adolescent Childbearing on Families and Younger Sibling: Effects that Increase Younger Siblings' Risk for Early Pregnancy". Applied Developmental Science. 2 (2): 62–74. doi:10.1207/s1532480xads0202_1. 
  30. ^ "Teenage pregnancy is 'contagious'". BBC News. August 9, 2011. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ergenlikte_hamilelik&oldid=26736261" sayfasından alınmıştır