[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 21.13, 11 Mayıs 2020 tarihindeki hâli

Jeokronoloji, yerbilimsel zamandizim olarak da bilinir, yerbilimsel olayların ve oluşumların zamansal sıralamasını yapan ve kayaçların yaşını saptayan yerbilim dalı.

Jeokronoloji, kayaların kendisinde bulunan imzaları kullanarak kaya, fosil ve sediman yaşını belirleme bilimidir. Mutlak jeokronoloji radyoaktif izotoplarla gerçekleştirilebilirken, göreceli jeokronoloji paleomanyetizma ve kararlı izotop oranları gibi araçlarla sağlanır. Birden fazla jeokronolojik (ve biyostratigrafik) göstergeleri birleştirerek, geri kazanılan yaşın hassasiyeti geliştirilebilir.

Jeokronoloji, uygulamada, fosil çiçek ve hayvan topluluklarını tanımlayarak, kataloglayarak ve karşılaştırarak tortul kayaçları bilinen bir jeolojik döneme atama bilimi olan biyostratigrafiden farklıdır. Biyostratigrafi, bir kayanın mutlak yaş tayinini doğrudan sağlamaz, sadece fosil topluluğunun bir arada var olduğu bilinen bir zaman aralığına yerleştirir. Bununla birlikte, her iki disiplin de aynı katmanlama (kaya katmanları) sistemini ve katmanları alt katmanları sınıflandırmak için kullanılan süreyi paylaştıkları noktaya kadar el ele çalışır.

Jeokronoloji bilimi, tüm fosil toplulukları için mutlak yaş tarihleri elde etmeye ve Dünya'nın ve dünya dışı organların jeolojik tarihini belirlemeye çalışan kronostratigrafi disiplininde kullanılan başlıca araçtır. ^[1]

içindekiler

1 tarihleme yöntemleri

1.1 radyometrik tarihleme

1.2 fisyon-parça arkadaş

1.3 Kozmojenik nüklid jeokronolojisi

1.4 Lüminesans arkadaş

1.5 artımlı arkadaş

1.6 Paleomanyetik arkadaş

1.7 Magnetostratigrafi

1.8 Kemostratigrafi

1.9 marker ufuklarının korelasyonu

1.10 kronolojik periyodizasyonun jeolojik hiyerarşisi

2 Kronostratigrafiden farkları

3 Ayrıca bakınız

4 referans

5 Daha fazla okuma

6 Dış bağlantılar

1 tarihleme yöntemleri

Ana madde: Radyometrik tarihleme

Bilinen bir Yarılanma ömrüne sahip bir radyoaktif izotopun radyoaktif bozunma miktarını ölçerek, jeologlar ana malzemenin mutlak yaşını belirleyebilirler.

Bu amaçla bir dizi radyoaktif izotop kullanılır ve çürüme oranına bağlı olarak farklı jeolojik dönemlere tarih vermek için kullanılır.

Daha yavaş çürüyen izotoplar daha uzun süreler için yararlıdır, ancak mutlak yıllarda daha az doğrudur.

Radyokarbon yöntemi hariç, bu tekniklerin çoğu aslında radyoaktif ana izotopun bozunma ürünü olan bir radyojenik izotopun bolluğundaki bir artışı ölçmeye dayanır. ^[2]^[3]^[4]

Daha sağlam sonuçlar elde etmek için iki veya daha fazla radyometrik yöntem birlikte kullanılabilir. ^[5]

Çoğu radyometrik yöntem sadece jeolojik zaman için uygundur, ancak radyokarbon yöntemi ve 40Ar / 39Ar yaşlandırma yöntemi gibi bazıları erken insan yaşamı zamanına^[6] ve kaydedilmiş tarihe kadar uzatılabilir. ^[7]

Sık kullanılan tekniklerden bazıları:

Radyokarbon tarihleme. Bu teknik, organik malzemedeki karbon-14'ün bozulmasını ölçer ve en iyi yaklaşık 60.000 yıldan daha genç numunelere uygulanabilir. ^[8]

Uranyum-kurşun tarihleme. Bu teknik, iki kurşun izotopunun (kurşun-206 ve kurşun-207) bir mineral veya kayadaki uranyum miktarına oranını ölçer. Genellikle magmatik kayaçlardaki eser mineral zirkonlara uygulanan bu yöntem, jeolojik tarihleme için en yaygın kullanılanlardan (argon-argon tarihleme ile birlikte) biridir. Monazit jeokronolojisi, özellikle metamorfizmanın tarihlendirilmesinde kullanılan U – Pb tarihlendirmesinin başka bir örneğidir. Yaklaşık 1 milyon yıldan daha eski örneklere uranyum kurşun tarihleme uygulanır.

Uranyum-toryum tarihleme. Bu teknik, speleothemleri, mercanları, karbonatları ve fosil kemiklerini tarihlemek için kullanılır. Aralığı birkaç yıldan 700.000 yıla kadardır.

Potasyum-argon tarihleme ve argon-argon tarihleme. Bu teknikler metamorfik, magmatik ve volkanik kayaçlar ile tarihlenmektedir. Ayrıca paleoantropolojik bölgelerdeki veya üstündeki volkanik kül katmanlarını tarihlendirmek için de kullanılırlar. Argon-argon yönteminin daha genç sınırı birkaç bin yıldır.

Elektron spin rezonansı (ESR) randevusu

^ "Geochronology".
^ "Dickin, A. P. 1995. Radiogenic Isotope Geology. Cambridge, Cambridge University Press. ISBN 0-521-59891-5". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Faure, G. 1986. Principles of isotope geology. Cambridge, Cambridge University Press. ISBN 0-471-86412-9". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Faure, G., and Mensing, D. 2005. "Isotopes - Principles and applications". 3rd Edition. J. Wiley & Sons. ISBN 0-471-38437-2". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Dalrymple, G. B.; Grove, M.; Lovera, O. M.; Harrison, T. M.; Hulen, J. B.; Lanphere, M. A. (1999). "Age and thermal history of the Geysers plutonic complex (felsite unit), Geysers geothermal field, California: a 40Ar/39Ar and U–Pb study". Earth and Planetary Science Letters. 173 (3): 285–298. doi:10.1016/S0012-821X(99)00223-X.". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Ludwig, K. R.; Renne, P. R. (2000). "Geochronology on the Paleoanthropological Time Scale". Evolutionary Anthropology. 9: 101–110. doi:10.1002/(sici)1520-6505(2000)9:2<101::aid-evan4>3.0.co;2-w.". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Renne, P. R., Sharp, W. D., Deino. A. L., Orsi, G., and Civetta, L. 1997. 40Ar/39Ar dating into the historical realm: Calibration against Pliny the Younger. Science, 277, 1279-1280 "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2008-10-30. Retrieved 2008-10-25.". Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ "Plastino, W.; Kaihola, L.; Bartolomei, P.; Bella, F. (2001). "Cosmic Background Reduction In The Radiocarbon Measurement By Scintillation Spectrometry At The Underground Laboratory Of Gran Sasso" (PDF). Radiocarbon. 43 (2A): 157–161. doi:10.1017/S0033822200037954. Archived from the original (PDF) on 2008-05-27". Eksik ya da boş |url= (yardım)

Dış bağlantılar

Jeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Geochronology".

[2] "Dickin, A. P. 1995. Radiogenic Isotope Geology. Cambridge, Cambridge University Press. ISBN 0-521-59891-5". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[3] "Faure, G. 1986. Principles of isotope geology. Cambridge, Cambridge University Press. ISBN 0-471-86412-9". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[4] "Faure, G., and Mensing, D. 2005. "Isotopes - Principles and applications". 3rd Edition. J. Wiley & Sons. ISBN 0-471-38437-2". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[5] "Dalrymple, G. B.; Grove, M.; Lovera, O. M.; Harrison, T. M.; Hulen, J. B.; Lanphere, M. A. (1999). "Age and thermal history of the Geysers plutonic complex (felsite unit), Geysers geothermal field, California: a 40Ar/39Ar and U–Pb study". Earth and Planetary Science Letters. 173 (3): 285–298. doi:10.1016/S0012-821X(99)00223-X.". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[6] "Ludwig, K. R.; Renne, P. R. (2000). "Geochronology on the Paleoanthropological Time Scale". Evolutionary Anthropology. 9: 101–110. doi:10.1002/(sici)1520-6505(2000)9:2<101::aid-evan4>3.0.co;2-w.". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[7] "Renne, P. R., Sharp, W. D., Deino. A. L., Orsi, G., and Civetta, L. 1997. 40Ar/39Ar dating into the historical realm: Calibration against Pliny the Younger. Science, 277, 1279-1280 "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2008-10-30. Retrieved 2008-10-25.". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[8] "Plastino, W.; Kaihola, L.; Bartolomei, P.; Bella, F. (2001). "Cosmic Background Reduction In The Radiocarbon Measurement By Scintillation Spectrometry At The Underground Laboratory Of Gran Sasso" (PDF). Radiocarbon. 43 (2A): 157–161. doi:10.1017/S0033822200037954. Archived from the original (PDF) on 2008-05-27". Eksik ya da boş |url= (yardım)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]